Tag: artikel editie september 2023

Schoolmaatjes

Stoppen met een bedrijf gaat niet zomaar, daar ben ik inmiddels achter gekomen Enkele lopende werken moeten nog worden afgemaakt, de monteurs moeten een goede nieuwe plek krijgen, de opgebouwde voorraad moet worden opgeruimd etc. Met enorm veel begrip en medewerking van diverse leveranciers is dit in gang gezet en zal dit ook allemaal goed komen. Wel komen er heel veel herinneringen aan werken en storingen naar boven bij mij tijdens deze opruimwerken. Mijn kantoor, ook een plek met veel herinneringen, heeft een andere bestemming gekregen. Ik mag de laatste periode op een andere plek werken. Het was niet de eerste interne verhuizing, maar nu dus wel de laatste. Tijdens al deze werkzaamheden ben ik erachter gekomen hoe afhankelijk we zijn van elektriciteit. Even wat nazoeken op het internet of de computer, een briefje of column opzetten, of een bakkie koffie zetten. Het is allemaal zo simpel, maar kan niet zonder elektriciteit. Ik had het hierover met een paar bouwvakkers in de kantine waar we met enig knutselwerk koffie hadden geregeld, Daarna ging het gesprek over op de verschillende beroepen die we vertegenwoordigden. De timmerman nam als eerste het woord. Hij claimde onder de aanwezigen het oudste beroep te hebben, iets dat gelijk in twijfel werd getrokken. Maar de beste man refereerde aan de ark van Noach, die toch gemaakt was door timmermannen. De metselaar sprak dit echter tegen. Volgens hem was de door metselaars gemaakte muur van Jericho een stuk ouder. Mijn elektricien hoorde dit allemaal kalm aan en

Dreigend gevaar

De warmtepomp is in opmars, maar kan niet altijd zijn belofte waarmaken. Installateur Wilfred de Regt maakt regelmatig mee dat mensen in de kou zitten en het duurzame systeem voortijdig moet worden afgeschreven. De Regt is een reinigingsspecialist. Met zijn bedrijf Vloerverwarming Specialist Nederland stuit hij op de meest ontluisterende situaties. “Ik denk dat zeker 50% van de verwarmingsinstallaties met problemen kampen. Met name door lucht, te veel weerstand en vervuiling in het systeem. En dat gaat alleen maar erger worden met de verduurzamingsslag die we nu aan het maken zijn met warmtepompen en LT-afgiftesystemen.” Pushen Volgens de gedreven vakexpert is de overheid daar in grote mate debet aan. “Ze hebben haast. Ze pushen duurzame energie erdoorheen, zonder dat de sector goed is voorbereid op de transitie.” Volgens De Regt leidt dat onder andere tot veel fouten bij de installatie, het beheer en het onderhoud van installatieconcepten van warmtepompen met LT-afgiftesystemen. Corrosie Zit er lucht in het systeem, dan krijgen micro-organismen zuurstof. Is er staal gebruikt, dan vindt er vroeg of laat corrosie plaats. “Ik maak regelmatig mee dat een warmtepomp al na 10 jaar moet worden afgeschreven. Daar hebben de klanten dan wel duizenden euro’s voor neergeteld.” Volumestroom Eerste les: vermijd staal. “Gebruik in plaats daarvan koper of een RVS-achtige legering, maar let ook op de diameter en de juiste volumestroom. Menig installateur realiseert zich niet dat bij de overstap van een cv-ketel op een warmtepomp de aanvoertemperatuur daalt en de volumestroom omhoog moet om voldoende comfort te kunnen

Waterzijdig inregelen

Door de sterk fluctuerende gasprijzen neemt het belang van waterzijdig inregelen toe. Wat niet iedere installateur weet, is dat het vanuit nieuwe wet- en regelgeving soms zelfs ook verplicht is. Sander Fielt, productontwikkelaar bij technisch opleider ROVC, en Rudi Tenkink, trainer bij ROVC en installatiespecialist bij TenkinkTechniek weten er meer over. Waterzijdig inregelen is het optimaliseren van de warmteverdeling in radiatoren of vloerverwarming. “Het is de balans vinden tussen de opwekker, bijvoorbeeld een cv-ketel, het distributiesysteem zoals leidingen, en de afgifte zoals een radiator”, vertelt Sander. “Hierdoor wordt niet alleen het comfort voor de gebruiker geoptimaliseerd – warmte komt daar waar het nodig is –, ook energiebesparing krijgt hierbij aandacht.” Statisch Waterzijdig inregelen kun je op twee manieren doen. “Enerzijds heb je statisch inregelen, ofwel het balanceren van alle gebruikers in de maximaal ingeregelde stand met de juiste pompstand”, licht Rudi toe. “Dit is een belangrijk samenspel, waarmee je afsluiters zo ver mogelijk open hebt en de pomp zo energiezuinig mogelijk instelt, maar wel de nodige liters per uur haalt.” Statisch inregelen is een arbeidsintensief proces. Rudi: “Voor optimaal resultaat wordt het proces vaak drie à vier keer herhaald. De installatie wordt meestal eerst op een nagenoeg open stand ingesteld, om vervolgens bij de gebruiker met de grootste invloed (liter/uur) te beginnen met inregelen en toe te werken naar de kleinste gebruiker. Het nadeel hiervan is dat wanneer radiatoren op de bovenverdieping niet gebruikt worden, er evenredig meer flow is over de gebruikers die wel vraag hebben. Bij een modulerende

BENG-eisen

Sinds 2021 zijn de BENG-eisen van kracht. Daar ging een lang en moeizaam traject aan vooraf, waarbij experts elkaar geregeld in de haren vlogen. Ruim 2 jaar verder maakt IZ de balans op met Rens ten Hagen, adviseur en als docent verbonden aan diverse vakopleiders in de bouw. Vanaf de jaren 90 werd er gewerkt met de EPC-eis om de energetische efficiëntie van nieuwbouw aan te geven. In de loop der tijd kwamen echter de nadelen van de EPC aan het licht. Zo kon je in theorie een lek kippenhok neerzetten en toch aan de eis voldoen door er een warmtepomp te plaatsen als duurzame thermische energieopwekker. Mede daarom zijn Ten Hagen en andere deskundigen dan ook blij dat de EPC in januari 2021 is vervangen door de BENG-eisen. BENG De BENG komt voort uit de Europese richtlijn energieprestatie van gebouwen (EPBD) en het Energieakkoord voor duurzame groei. In 2015 bracht het Ministerie van BIZA de eerste conceptversie naar buiten. Dat leidde tot het nodige gemor. Na een aantal wijzigingen lag er een definitieve versie op tafel. Maar ook die is 2,5 jaar na de invoering alweer toe aan revisie, aldus Ten Hagen. Verplichting De BENG-regels gelden voor alle nieuwbouw in de utiliteit en woningbouw. “Wil je echter bestaande gebouwen gaan verduurzamen in gemeentes die daarvoor nieuwbouweisen hanteren, dan gelden de BENG-regels ook”, licht Ten Hagen toe. Stappenplan Evenals de voormalige EPC-norm ligt de focus bij het primaire energiegebruik. De BENG levert als het ware een stappenplan om duurzame gebouwen

Slimme innovaties

De koudemiddelentransitie is volop in beweging. Koudemiddelen met een hoog GWP (aardopwarmingsvermogen) worden versneld teruggefaseerd en vervangen door alternatieve koudemiddelen. Doordat een aantal van deze stoffen een hogere kans geven op verstikking, vergiftiging, brand en explosiegevaar voor de directe omgeving, is voldoende opgeleid en gekwalificeerd personeel om met deze stoffen te werken van essentieel belang. Het toenemende tekort aan koeltechnici door de transitie van gasketels naar warmtepompen en de uitstroom van mensen vanuit de installatiesector naar andere sectoren, vormt daarbij een probleem. Om dit tekort te beperken en de beschikbare capaciteit slimmer in te zetten, ligt er een belangrijke taak bij de fabrikanten. Door productinnovatie kan veel tijd worden bespaard op de bouwplaats. Denk hierbij bijvoorbeeld aan monobloc warmtepompen. Een monteur kan bij een storing gemakkelijk de gehele unit vervangen en de oude meenemen voor reparatie. Naast productinnovatie kunnen digitale hulpmiddelen en voorspelbaar onderhoud ook tijd en kosten terugbrengen. Met een Google Glass kan de klant de monteur op afstand laten meekijken en een kleine storing zelf oplossen, waardoor de monteur niet hoeft af te reizen en kan worden ingezet op een andere klus. Door gestructureerd data van koelinstallaties te verzamelen, kan nauwkeuriger worden bepaald na hoeveel draaiuren de installatie onderhoud nodig heeft of bepaalde slijtage gevoelige componenten moeten worden vervangen. Ook dit voorkomt het inefficiënt inzetten van servicemonteurs. NVKL-erkende installateurs zijn volledig op de hoogte van voornoemde innovatieve toepassingen. Zij zijn in het bezit van de NVKL-erkenning en voldoen aan alle verplichte wet- en regelgeving, opleidingen en vakkennis waarop

Moed

De nieuwe stichting Nederlandse Verduurzamingsindustrie – Gebouwde Omgeving (NVI-GO) verenigt bedrijven uit de Nederlandse maakindustrie die werken aan een duurzaam binnenklimaat voor de gebouwde omgeving. De stichting is een herpositionering van de Nederlandse Verwarmingsindustrie (NVI). De NVI-GO is nu de paraplu waaronder verschillende verenigingen (voorheen secties) samenwerken. We opereren als een collectief om verduurzaming in de gebouwde omgeving te versnellen. Dat doen we als de maakindustrie van de gebouwtechnologie en met CO2-reducerende energieproducten. Sinds april van dit jaar ben ik de nieuw aangestelde directeur van NVI-GO. Tien jaar geleden leidde mijn intrinsieke motivatie me naar de energietransitie. Ik kwam terecht in de installatiewereld. De energietransitie, het motorblok onder de vele transities die we als samenleving momenteel doormaken, liet me niet meer los. Dankzij diverse inspirerende projecten ben ik nu nog steeds nauw betrokken bij de energietransitie. En toen kwam er die onverwachte vraag: “Voor de verduurzaming van de gebouwde omgeving zoeken we iemand die vanuit vernieuwing en verbindend leiderschap de NVI-GO vanuit een vernieuwde positionering verder wil uitbouwen”. Het antwoord hierop moge duidelijk zijn: ik ben de uitdaging aangegaan. Wat is er ontzettend veel te doen. Er is veel gebeurd en ook deze zomer is het op z’n minst gezegd komkommertijd, nu we te maken hebben met de val van het kabinet, en tegelijkertijd grote plannen om klimaatambities te halen vanuit de installatiebranche. We moeten door. Juist nu. En daar is van ons allemaal moed voor nodig. Moed om, zoals we binnen NVI-GO ook doen, bredere doelstellingen te formuleren, ook

Kwaliteit en veiligheid

Zonnepanelen staan in de belangstelling. Op een positieve manier als het gaat om verduurzaming van de gebouwde omgeving, een oplossing voor de oplopende energiekosten. Maar ook negatief als het gaat om veiligheid. Het bedrijf Return on Energy ziet dit ook, maar zet vooral in op draagvlak voor de werkwijze van het bedrijf waarbij kwaliteit en veiligheid de kernwaarden zijn. Het staat pakkend op de website van dit bedrijf uit Capelle aan den IJssel: “We zijn niet de grootste en zeker ook niet de kleinste zonnepanelenleverancier. Met 10.000 installaties in ruim 10 jaar weten we inmiddels alles over het plaatsen, het rendement en hoe we de meeste stroom uit een dak kunnen halen.” En die kennis wil het bedrijf delen met de klant. Marijn Steenbreker (hoofdfoto) is manager klant & markt en neemt ons mee in de ontwikkelingen en uitdagingen. Hecht Marijn is 34 jaar en werkt al bijna negen jaar op het gebied van zonne-energie. Sinds tweeënhalf jaar is hij actief bij Return on Energy. Hij typeert de organisatie als een bedrijf met een grote loyaliteit van de medewerkers en dus met een hecht team. De collega’s werken er meer dan zeven jaar. En er is oog voor elkaar. “ Dat is van grote waarde, ook nu we hard groeien. Van twee naar acht mensen op kantoor en van zeven naar achttien monteurs in de buitendienst. De groei heeft echter niets veranderd aan waar we goed in willen zijn: op een veilige manier kwaliteit leveren.” En het is niet alleen

Stilstaan is geen optie

Techniek wordt steeds belangrijker in de gebouwde omgeving, zo blijkt uit recent onderzoek van Techniek Nederland. De installatiequote -het aandeel installatietechniek in de totale bouwsom- is met zo’n 43% het hoogst in de utiliteitsbouw. Ook in de woningbouw blijft de installatiequote groeien; bij groot onderhoud is die inmiddels 22%, bij nieuwbouw 19%. Met de toenemende aandacht voor verduurzaming stijgt het aandeel van klimaattechniek in de installatiewerkzaamheden. Dit geldt voor nieuwbouw, maar ook voor renovatiewerkzaamheden. De afgelopen jaren is de populariteit van de warmtepomp flink gegroeid. Hierin spelen de hoge energieprijzen en de afhankelijkheid van Russisch gas zeker een rol, maar ook het beleid van de overheid. We zijn dus op koers. Maar voor hoe lang? Want het kan u niet ontgaan zijn! We gaan opnieuw naar de stembus in november. Het kabinet is gevallen en daarmee komt veel beleid in de koelkast. Maar is dat wenselijk? De verschillende signalen die in heel Europa deze zomer te zien zijn (bosbranden, hoge zeewatertemperatuur, extreem weer) geven aan dat we niet stil kunnen zitten als het gaat om het klimaat. De klimaatcrisis trekt zich niets aan van politieke debatten. Met alle grote uitdagingen voor onze energievoorziening, de economie en het klimaat zelf, kan Nederland zich geen vertraging veroorloven. De energietransitie is een marathon, geen sprint en ook geen intervaltraining. Net zoals bij ieder bedrijf moet er doorgewerkt worden om de omzet te halen die we als maatschappij willen: een duurzame toekomst. Wij gaan dus als installatiesector gewoon verder zoals we dat elke dag

‘Look and feel’

“Kan dat gevaarte niet ergens worden opgehangen”? Talloze installateurs zullen wel eens met deze vraag zijn geconfronteerd. Hoe ga ermee om en wat zit er achter? Het internationaal opererende House-Coaching Institute leert stakeholders in de bouw om op een dieper niveau tegemoet te komen aan de functionele, esthetische en emotionele wensen van klanten. Het House Coaching Institute werd en­kele jaren geleden opgezet door Kirsten Steno, een Deense Interior Designer en Life Coach met decennia aan werkervaring Steno merkte dat haar branche vaak interieurs ontwierp, die niet tegemoet kwamen aan de latente, holistische wensen van klanten. Het plaatje zag er misschien fraai uit, maar daarachter schuilde een leegte en uiteindelijk een ontevreden klant. Pyramide In Steno’s perceptie kan een woning, maar ook een bedrijfsruimte een transformerende werking hebben op de gebruikers. Zij bedacht zelf de ‘Pyramide van Steno’, als het ware een ‘raamwerk’ om hieraan invulling te geven. De basis wordt gevormd door de functionele eisen. Hierbij kan je denken aan een simpelweg een dak boven je hoofd, maar ook bijvoorbeeld een ruimte die toegerust is voor de functie waarvoor hij is bedoeld. Nu steeds meer mensen thuiswerken richten ze een werkkamer in. Die heeft minimaal een bureau nodig, een stoel, klimatisering et cetera. Esthetische behoeften Het middengedeelte van de Pyramide wordt gevormd door de esthetische behoeften van klanten. Dit gaat meer om de zintuigelijke beleving. Welke materialen worden er gebruikt, welke kleuren, hoe voelen de wanden, meubels en ook installatiecomponenten aan en dergelijke. Emoties Tot zover bevinden we ons als

Innovatie?

Als je naar definities van innovatie kijkt, gaat het altijd om vernieuwing. Maar dat hoeft zeker niet het nieuwste van het nieuwste te zijn: dat zijn uitvindingen. Bij innovatie gaat het om het toepassen van vernieuwingen. En dan ook nog succesvol. Dus, iets dat daadwerkelijk wordt toegepast. Overigens gaat het bij innovatie niet alleen om producten. Het kan ook om vernieuwing van de dienstverlening of aanpassing van bedrijfsprocessen gaan. En zelfs om vernieuwing van het business model. Denk daarbij maar eens aan Signify. Voor een deel verkoopt deze ‘lampen leverancier’ verlichting in plaats van lampen. Een dergelijk nieuw business model waarbij je geen producten verkoopt maar tegen een maandelijks bedrag zorgt dat er zoals bij Signify licht is, noemen we ‘servitisering’. Maar dit is zeker niet de enige manier om innovatief te zijn als bedrijf. Dat ben je ook als je de interne processen beter afstemt op ontwikkelingen op de markt. Denk daarbij bijvoorbeeld aan het optimaliseren van processen om faalkosten terug te dringen of beter nog: te voorkomen. Belangrijke termen bij innovatie zijn dus: vernieuwen, toepassen en succesvol zijn. Dat laatste betekent in het voorbeeld van de faalkosten dat de vernieuwing die is bedacht en doorgevoerd, ook leidt tot aantoonbare lagere foutmarges en kosten van fouten. Om innovatief te zijn, hoef je echt niet als bedrijf het meest vooruitstrevende te zijn en een aantal ‘Willy Wortels’ in dienst te hebben. Je moet wel als bedrijf open staan voor vernieuwing en aan een aantal voorwaarden voldoen. En dat brengt me