Tag: artikel editie mei 2018

Koudemiddelen

Waar gaat het heen in de koeltechniek? Dat is een prangende vraag waarmee veel installateurs worstelen. Branchevereniging voor de koel- en klimaattechniek ‘NVKL’ probeert hier samen met haar leden grip op te krijgen door middel van marktverkenning en contact met haar achterban. Veel ontwikkelingen zijn terug te brengen tot twee megatrends: de koudemiddeltransitie en toenemende toepassing van warmtepompen. Zo onderzocht NVKL onlangs de toepassing van HFO’s (de vierde generatie synthetische koudemiddelen) als vervanger van koudemiddelen met een hoog Global Warming Potential (GWP). Global Warming Potential, of in het Nederlands aardopwarmingsvermogen, is een aanduiding voor de mate waarin een broeikasgas bijdraagt aan klimaatverwarming. Koudemiddelen met een hoog GWP dragen dus in sterke mate bij aan opwarming van de aarde. Voorbeelden zijn HFK-koudemiddelen R404a en R507a. Als gevolg van de F-gassenverordening zal het aanbod in hoog-GWP-koudemiddelen sterk afnemen. HFO’s en HFK’s met een laag GWP kunnen dit tekort deels opvangen. Daarnaast worden er steeds meer installaties toegepast met natuurlijke koudemiddelen zoals CO2, koolwaterstoffen en ammoniak. Sectoren Multinationals waarbij het koelproces een essentieel onderdeel van de bedrijfsvoering is, kiezen vaak voor natuurlijke koudemiddelen. Denk maar aan supermarkten, procesindustrie en vrieshuizen. Deze bedrijven hebben veel kennis in huis en zijn al een aantal keer eerder overgestapt op een nieuwe generatie synthetische koudemiddelen. Zij zoeken vooral naar zekerheid en duurzaamheid. In de markt waarbij het koelproces bij eindgebruikers maar een deel van de bedrijfsvoering betreft (scholen, ziekenhuizen, kantoren en dergelijke), ontstaat juist vraag naar HFO’s en HFK’s met een laag GWP. De fabrikanten spelen hierop

Framing helpt niet

Een maandje kranten lezen. Huizen moeten van het gas af. Cv-ketels moeten verdwijnen. Iedereen moet aan de warmtepomp of aan de zonnepanelen. Er is een schreeuwend tekort aan vakmensen. De branche geeft werkgarantie aan kolentechneuten. De ombouw van miljoenen huizen zal falen als de bouw- en de installatiesector niet snel de ontbrekende kennis, expertise en menskracht vergroot. Tegelijkertijd zit er nu ergens in een klas op de lagere school een jongen of meisje na te denken over wat hij of zij wil worden. Uitvinder? Brandweerman? Dokter? Astronaut? Dierenarts? In ieder geval mensen helpen en het verschil maken. Op een andere school heeft een jongen of meisje eindexamen VMBO gedaan en denkt na waar hij of zij met de gevolgde technische opleiding het verschil kan maken. Onderweg naar een afspraak hoorde ik begin april een radio-interview met een jongen die vlak voor zijn examen PIE zat. Goed voorbereid stond hij klaar om na zijn eindexamen te kiezen voor… de marechaussee. Eeuwig zonde! De vraag die het bij opkomt is of we deze jongen wel hebben kunnen raken in het geweld van signalen over tekorten. Kunnen we de jonge generatie überhaupt wel bereiken? Als branche zijn we de achilleshiel van de verduurzaming van de economie. Maar in plaats van deze kans te benutten, wordt deze steeds meer ‘geframed’ als een zware opgave. En de vraag die je je dan kunt stellen is: wil je daar wel werken? In een stijgende economie met een grote verduurzamingsopgave hebben we de neiging om vooral in

Zin en onzin van HT-warmtepomp

Hoge temperatuurwarmtepompen? Michel Deelen, van adviseur IDEA heeft er geen fiducie in. “Een kansloos verhaal. In de praktijk ben je al snel duurder uit, als je geen extra maatregelen neemt, om maar te zwijgen van de praktische problemen die erbij komen kijken om zo’n systeem te plaatsen.” In maart werd bekend dat de verplichte gasaansluiting per 1 juli vervalt. In de praktijk komt dat neer op een verbod. Duurzame installatieconcepten zullen dus al automatisch ingang vinden in de nieuwbouw. Maar hoe verduurzaam je de huidige woningvoorraad? Een groot aantal fabrikanten en leveranciers pleit voor een tweestappen strategie: stap eerst over op een hybride oplossing oftewel zet een warmtepomp bij de cv-ketel en schakel in een later stadium dan over op een verwarmingsconcept met alleen een warmtepomp. Op deze wijze blijft het betaalbaar voor de consument. Slechts een enkele fabrikant of leverancier houdt er een afwijkende mening op na en ziet meer heil in andere oplossingen, bijvoorbeeld door cv-ketels te vervangen door HRe-ketels of biomassa-systemen. Uitvoerbaarheid Michel Deelen kan zich vinden in de tweestappen strategie, maar heeft wel zijn bedenkingen over de uitvoerbaarheid. “Een hybride systeem is een prima tussenoplossing. Het kan redelijk renderen in het voor-en najaar. Maar men moet dan wel allereerst de energievraag beperken, dus het gebouw goed isoleren. Daarnaast ontbreekt het de installateur vaak aan de juiste kennis om een warmtepomp te installeren, in te regelen en te onderhouden. Ze zijn nauwelijks vertrouwd met innovatieve duurzame technieken. Bijscholing sneuvelt altijd als eerste als het druk is of

Nieuw vakmanschap

De bouw- en installatiesector zo goed mogelijk voorbereiden op de in 2020 in werking tredende Europese richtlijnen voor energieneutraal bouwen en installeren. Met dit doel voor ogen werkt BuildUpSkillsNL sinds 2011 aan het versterken (upskillen) van de kennis en vaardigheden van vakmensen die direct betrokken zijn bij de verduurzaming van de gebouwde omgeving. Wat zijn de resultaten? Sinds de start van het traject zetten de Nederlandse consortiumpartners van BuildUpSkills, bestaande uit penvoerder OTIB en diverse andere partijen in de bouw- en installatiesector en het onderwijs, zich in voor het updaten van het vakmanschap van vakmensen. Hiervoor zijn de specifieke behoeften en ervaringen van de Nederlandse bouw- en installatiesector in kaart gebracht en omgezet naar praktische adviezen en een handige scholingstool. Het is nu aan de bedrijven en onderwijsinstellingen om zelf met de sectorambities aan de slag te gaan. Rijdende trein Op 5 juni vindt in Amersfoort de jaarlijkse BuildUpSkills-conferentie plaats. Het is een moment van terugkijken op de resultaten die zijn bereikt. Maar ook een moment van vooruit kijken, want de verduurzaming van de gebouwde omgeving staat hoog op de politieke en maatschappelijk agenda. Projectleider Liesbeth van der Moolen stapte ruim een jaar geleden in de rijdende trein die BuildupSkillsNL heet. Sindsdien mag zij samen met de andere consortiumpartners oogsten waar in de voorgaande jaren hard aan is gewerkt. En dat geeft voldoening: “Ik zie dat we met elkaar hebben gewerkt aan bewustwording, maar ook aan een aanbod dat recht doet aan de uitdagingen van nu. Het werken aan nieuw

Door schade en schande

Ik had zo gehoopt op een reactie vanuit de medische hoek op mijn stelling dat er in Nederland minimaal 500 slachtoffers (doden) per jaar vallen door Legionella. Helaas, ik heb niets mogen vernemen. Er moet kennelijk eerst iets gebeuren voor men wakker wordt. Gelukkig ben ik niet zo ver doorgeslagen als de meneer die recent over de balustrade sprong in de Tweede Kamer. Hij moet zich een roepende in de woestijn hebben gevoeld. Ik heb in mijn hart een diepe bewondering voor hem aangezien hij dit deed voor zijn medemens, hoewel het niet de juiste wijze is om aandacht te vestigingen op een onderwerp. Ik prijs mij gelukkig met een pen als wapen. Ik heb vele mensen en familieleden van legionellaslachtoffers gesproken. Trieste verhalen vaak. Werkeloos geworden, spanningen in de relatie, onbegrip, vaak met scheidingen als gevolg. Karakterveranderingen, chronische klachten, concentratieverlies. Doktoren kunnen niets vinden en zeggen dat het tussen de oren zit. Ik weet dat dit somber klinkt maar wil duiden op de ernst van de situatie. Het kan ook u overkomen. Recent werd er gerept van nieuwe besmettingsbronnen: rioolzuiveringsinstallaties. Vreemd en onbegrijpelijk dat dit kwartje nu pas valt. Onderzoek van KIWA wees jaren geleden al uit dat afvalwater van rioolzuiveringsinstallaties ernstige besmettingen in oppervlaktewater kan veroorzaken. Het Franse Lille werd in 2004 getroffen door een grote uitbraak van Legionella. Daar bleek dat een door de lucht meegevoerde legionellabacterie een mens kan besmetten op 11 km afstand van de bron! Dit bij een bepaalde luchtvochtigheid en windsnelheid. Ik herhaal