Schijnveiligheid is het nieuwe gevaar

Brandveiligheid is meer dan alleen een rookmelder plaatsen in een woning. Er kan een vals gevoel van veiligheid ontstaan. Want ook die kwaliteitsrookmelder werkt niet als hij te dicht bij een warmtebron hangt, blijft piepen en na 4x vals alarm verwijderd wordt door een geïrriteerde bewoner…

Er zijn veel verschillende types rookmelders: 230V net gevoede of 9V batterij gevoede rookmelders bijvoorbeeld. Of koppelbare en niet-koppelbare melders: als één melder in alarmstand staat, gaan ook de andere gekoppelde melders af. Zo is er meer tijd om te vluchten. Een ander belangrijk verschil heeft te maken met de batterijen: is de melder voorzien van lithium back-up batterijen die 10 jaar lang meegaan of alkaline batterijen die elk jaar vervangen moeten worden? Dat maakt nogal uit voor de veiligheid van bewoners. Want de batterij elk jaar vervangen, wordt nog wel eens vergeten.

Juiste plaatsing rookmelder

Voor een goede werking van de rookmelder is bovendien een juiste plaatsing van de melder essentieel. Het is niet aan te raden om een rookmelder in de keuken of badkamer, garage, bij een ventilator of ventilatieopening, boven de verwarming en bij tochtige plekken te plaatsen. Hier kunnen namelijk gassen en rook voorkomen die voor een vals alarm zorgen. Vandaar ook dat bewoners in dergelijke gevallen de batterij vaak uit de melder halen. Op het moment dat er echt iets aan de hand is, kan de melder dan niet zijn werk doen en vallen er onnodig slachtoffers. Om echte brandveiligheid te kunnen garanderen is het dus van belang dat de melder op de juiste manier en op de juiste plaats gemonteerd wordt.

Onderhoud is van levensbelang

Onderhoud aan een melder blijft van levensbelang. Om een goede werking van de rookmelder te garanderen, is het van belang dat de bewoner de melder 2x per jaar met een stofzuiger schoonmaakt. Daarnaast moeten rookmelders regelmatig getest worden: elke 14 dagen en altijd na een periode van afwezigheid (bijvoorbeeld vakantie). Zo heeft een bewoner zekerheid dat de rookmelder goed functioneert, want stof in de melder is naast een onjuiste plaatsing vaak de reden van een vals alarm.

Toekomstige ontwikkelingen

Op het gebied van rookmelders en brandveiligheid zijn veel ontwikkelingen gaande. Zo worden rookmelders steeds meer geïntegreerd met andere types melders. De nieuwe Ei 3000 serie van Hemmink heeft bijvoorbeeld 2 multisensor melders die rook/hitte en hitte/koolmonoxide detecteren. Daarnaast zijn de melders uit deze serie voorzien van intelligente sensoren waarvan de data via een app of in de Cloud uit te lezen zijn. Zo wordt de brandveiligheid naar een nog hoger niveau gebracht.

De keten van brandveiligheid

Hemmink kijkt niet alleen naar de losse producten, maar ook naar het totaalplaatje. Een goede rook-of CO-melder alleen is namelijk niet genoeg en is slechts een schakel in de keten. Het bieden van een optimale brandveiligheid gaat veel verder. Van ontwikkeling en productie bij de fabrikant, advies en oplossingen door de leverancier, installatie en oplevering door getrainde installateurs, onderhoud door de beheerder tot aan het gebruik en onderhoud door de bewoner. In deze keten kunnen veel risico’s ontstaan. Want heeft die rook- of CO-melder wel een werkende batterij? Hangt de melder wel op de juiste plek in huis? Woningeigenaren denken dat ze voldoen aan alle veiligheidsvoorschriften, maar dat is niet altijd het geval.

Schijnveiligheid

Met name rondom koolmonoxide bestaan nog steeds een aantal misvattingen. Denk bijvoorbeeld eens aan de positieve stemming die er heerst over nieuwe cv-ketels. In tegenstelling tot wat vaak beweerd wordt, zorgt een nieuwe(re) cv-ketel namelijk niet voor meer veiligheid dan een oude cv-ketel. Sterker nog: de hogere rookgastemperatuur van oudere cv-ketels zorgt ervoor dat de rookgassen sneller opstijgen in het rookgasafvoerkanaal. Bij nieuwe cv-ketels met een lagere rookgastemperatuur is - met name bij meerdere woonlagen - een juiste rookgasafvoer van nog groter belang. Als het systeem in zijn totaliteit niet goed werkt of als er kleine scheurtjes in het afvoerkanaal ontstaan, is er een grote kans op een koolmonoxidelek. Een CO-melder is dan ook geen overbodige luxe. De overheid wil dat alle huishoudens in 2050 onafhankelijk zijn van aardgas. ‘Van gas los’ betekent dat bestaande woningen moeten worden aangepast en dat nieuwbouwhuizen geen gasaansluitingen meer krijgen. Andere energiebronnen zijn dan nodig, zoals stadsverwarming of warmtepompen. Worden CO-melders overbodig als straks het gas helemaal verdwijnt uit de Nederlandse huishoudens? Het zou die richting uit kunnen gaan. Maar wij adviseren sowieso om ook dan nog steeds bij een open haard een CO-melder te plaatsen.

Plaatsingsadvies CO-melders

Er is in Nederland geen wetgeving die voorschrijft welke maatregelen genomen moeten worden om vergiftiging of overlijden door koolmonoxidegas te voorkomen. In opdracht van Brandweer Nederland en de Brandwonden Stichting deed het Instituut Fysieke Veiligheid onderzoek naar de koolmonoxidegevaren en dit leidde eindelijk tot een correct, eenduidig en onderbouwd plaatsingsadvies voor de CO-melder.

Feiten over koolmonoxide

Belangrijk om te weten voor de installateur:
 Jaarlijks overlijden gemiddeld 10 mensen aan een koolmonoxidevergiftiging.
 Koolmonoxide komt ook voor in campers, caravans en boten.
 Ook met een koolmonoxidemelder blijft regelmatig onderhoud nodig.
 Glazen panelen bij openhaarden beschermen niet tegen koolmonoxide.
 Koolmonoxide kan ook via de (onder)buren naar binnen komen

Kennis delen als oplossing

Alleen al bewustwording zou koolmonoxidelekkages kunnen voorkomen. We weten uit ervaring dat er veel situaties zijn waarin structurele problemen een koolmonoxidevergiftiging kunnen veroorzaken. “Maar wat moeten we dan?”, vragen installateurs zich af. Vaak is er weinig over de oorzaken bekend.

Gevaren ontmaskeren

Hemmink pleit ervoor om het gesprek over de gevaren van koolmonoxide aan te gaan. Samen kunnen we die gevaren ontmaskeren, bestrijden en uiteindelijk misschien wel voorkomen. Door kennis beschikbaar te stellen en te delen, of door proefprojecten te draaien in situaties waarvan bekend is dat er een verhoogde kans op problemen door koolmonoxide is, kunnen we inzichten verkrijgen die levensreddend zijn.

Alleen gecertificeerde melders

Daarnaast is het belangrijk dat gecertificeerde melders toegepast worden om een optimale veiligheid te kunnen garanderen. Dan weet je zeker dat de melder alleen in de alarmstand schiet als er ook daadwerkelijk koolmonoxide gedetecteerd is. Want niemand wil dat er in 2018 wéér vijf tot tien doden als gevolg van koolmonoxidelekkages zijn, wéér tientallen mensen een dierbare kwijt zijn en er wéér mogelijk een bedrijf negatief in de krant staat. Maak als bedrijf daarom het verschil en maak de juiste afwegingen. Haal kennis op, deel het en treed in gesprek met leveranciers. Alleen zo kunnen we levens redden! 

Auteur: Debra de Leest, Hemmink