Persoonlijke koeling

In 2015 klopten Eugene Dubovoy en zijn vader aan bij verschillende grote airco-fabrikanten. Ze hadden een nieuw systeem ontwikkeld waarmee het mogelijk werd om op individueel niveau te koelen. Er was geen interesse, dus toen zetten ze zelf hun vinding in de markt. Een gouden greep, de Evapolar slaat mondiaal aan, ook in Nederland.

“Mijn vader hield zich als wetenschapper bezig met nanomaterialen”, vertelt Dubovoy. Nanomaterialen, voor de goede orde, zijn chemische stoffen of materialen met een deeltjesgrootte tussen 1 en 100 nanometer in ten minste één dimensie.

Eigenschappen
Door een groter specifiek oppervlak per volume-eenheid kunnen nanomaterialen andere eigenschappen hebben dan hetzelfde materiaal zonder nanoschaalkenmerken. De fysisch-chemische eigenschappen van nanomaterialen kunnen daardoor verschillen van die van bulkstoffen of deeltjes met grotere afmetingen. Er zijn al veel alledaagse producten met nanomaterialen op de Europese markt, zoals batterijen, coatings, antibacteriële kleding en cosmetica.

Problematiek
“Anno 2015 werd in de industrie al volop adiabatische koeling toegepast, maar daarvoor werden grote machines gebruikt. Met de kennis van mijn vader over nanomaterialen werd het in één klap mogelijk om een compacte, krachtige adiabatische koeler te ontwikkelen, waarmee je op persoonlijk niveau zou kunnen koelen.”

Eigen product
Enthousiast over hun concept, benaderden de Dubovoys verschillende airco-fabrikanten. “Maar die hadden geen belangstelling, ze waren erg behoudend en wilden er geen geld in steken. Daardoor werden we min of meer gedwongen om zelf de markt te betreden.”
Dubovoy junior startte 4 jaar geleden, de Evapolar is sindsdien mondiaal verkrijgbaar.

Innovatief
Wat is er nu precies zo innovatief aan het concept? “Onze verdampingscartridge is van anorganisch materiaal, van basaltvezels om precies te zijn. Het gaat om vezels die 1000 keer kleiner zijn dan menselijk haar en zeer poreus zijn. Dankzij het gunstige absorptievermogen wordt het water uitgespreid over een relatief groot oppervlak en daar zit de sleutel. Des te groter het oppervlak, des te beter het koelvermogen”, legt Dubovoy uit.

Hygiëne
Maar er zijn nog meer voordelen. “Bij adiabatische koeling kan je last krijgen van biofilm en bacteriën. Dat zorgt voor een onhygiënische situatie en een onaangename geur. Omdat wij alleen anorganische materialen gebruiken, hebben we dat probleem niet.”

Werking
Alle uitvoeringen van de Evapolar maken gebruik van hetzelfde werkingsprincipe. De koelers hebben een watertank. De verdampingscartridge absorbeert het water door de capillaire werking. Een ventilator zuigt lucht aan, die over de verdampingscartridge gaat, waardoor de temperatuur daalt. De gebruiker ervaart “een zachte, koele en vochtige luchtstroom die een snelheid heeft van 2 m per seconde”.

Koelingscapaciteit
De koelingscapaciteit wordt in grote mate bepaald door de luchtvochtigheid. “Des te lager de luchtvochtigheid, des te beter de Evapolar koelt”, vertelt Dubovoy. Zo kan de evaCHILL uitvoering van het apparaat bij een kamertemperatuur van 30 °C koelen tot 25.5 °C bij een luchtvochtigheid iets onder de 70%. Maar als de luchtvochtigheid 40% bedraagt, kan het apparaat wel koelen tot 20.6 °C.

Luchtzuivering
De verdampingscartridge zuivert ook de lucht, omdat kleine deeltjes blijven kleven aan het oppervlak. Het is dus zaak om de cartridge om de 3-6 maanden te vervangen. “Schoonmaken met een stofzuiger heeft geen zin. De structuur is vergelijkbaar met heel dun papier, dat raakt snel beschadigd.” De watertank kan eenvoudig worden bijgevuld met kraanwater en indien nodig worden gereinigd.

Ventilator
Overigens is de ventilator het enige bewegende deel. “Hij produceert vrijwel geen geluid.” Je moet ‘m wel om de vijf jaar vervangen.

Niche
Met hun persoonlijke koelingsconcept stapten de Dubovoys destijds in een niche. “Toen we begonnen, worstelde de branche vooral met de omvang van een apparaat. Dankzij onze techniek kunnen we het heel compact houden.” Er zijn inmiddels drie varianten van de Evapolar op de markt: The evaCHILL, de evaLIGHTplus en de evaSMART. De maten variëren iets, het grootste exemplaar meet 207x217x184 mm en weegt slechts 1820 gram. Deze evaSMART moet, afhankelijk van de vraag, na 9 uur weer worden bijgevuld (overige varianten na pakweg 8 uur). Het apparaat koelt 1-5 graden in de richting van luchtstroming. Het geluidsniveau zit tussen de 25-45 dB, volgens de cijfers op de website. Waar de meest eenvoudige variant (evaCHILL) alleen met een knop kan worden bediend, biedt de evaSMART ook de mogelijkheid van remote access.

Concurrentie
Persoonlijke koeling is bij uitstek een oplossing voor ruimtes met veel gebruikers. “Iedereen heeft zijn eigen comfortwensen en je wilt niet constant om de remote control vechten bij een centraal geregeld systeem. Bovendien is de luchtstroom van standaard AC-oplossingen vaak ongelijk verdeeld over de ruimte. Daarnaast geeft een normaal airconditioningsysteem als het ware schokgolven met droge en/of koude lucht. Dat wordt niet altijd als comfortabel ervaren. Tot slot vreten die oplossingen energie, omdat je een hele ruimte aan het koelen bent, wat dus eigenlijk overbodig is.”
Copy cats
“Natuurlijk zijn wij niet de enigen die deze problemen signaleerden en in het gat zijn gesprongen, maar vooralsnog is de concurrentie goed te handlen. Er zijn wel wat Chinese Copy Cats, die een soortgelijk systeem in de markt hebben gezet maar dan met papieren filters. Dat is sowieso minder effectief, maar ook nog eens onhygiënisch.”

Installateurs
“Deze categorie van persoonlijke koelingsoplossingen groeit ieder jaar met 100%. Op een gegeven moment zullen ze zodanig zijn ingeburgerd, dat mensen ze als een ‘geplande aankoop’ gaan beschouwen. Ik kan me voorstellen dat installateurs deze ontwikkeling niet toejuichen, maar daar is geen enkele reden toe. Het is slechts een aanvulling op het bestaande repertoire aan koelingsoplossingen, zodat je nog beter tegemoet kan komen aan de wensen van individuele gebruikers. De Evapolar is bovendien prima te combineren met bestaande oplossingen. Zo zijn we nu betrokken bij een pilotproject waarbij een centraal geregeld AC-systeem de basiskoeling verzorgt en de Evapolar zorgt voor de verdere invulling van persoonlijke behoeftes. Op die manier heb je meer comfort voor de individuele gebruiker én je bespaart energie.” 