Opleveringsgebreken
Stijgende werkdruk verergert situatie
Uit onderzoek van de Vereniging Eigen Huis blijkt dat er evenals in 2017 ook afgelopen jaar gemiddeld 21 opleveringsgebreken per woning waren. Pleidooien en initiatieven om een kwaliteitsverbetering te bewerkstelligen hebben dus tot op heden weinig uitgericht. Volgens woordvoerder Hans André de la Porte is onder meer de stijgende werkdruk daar debet aan. Zowel de bouw- als installatiebranche kampt met een schreeuwend tekort aan mensen.
De VEH geeft in haar persbericht enkele voorbeelden van veel voorkomende cosmetische opleverfouten, zoals krassen in ramen, beschadigde deuren of ondeugdelijk schilderwerk. Maar niet alleen de aannemers of schilders laten steken vallen, ook de installatiebranche maakt fouten blijkt uit het perscommuniqué.
Van ventilatie tot sanitair
Zo wordt er gerept over ventilatie die niet voldoet aan de regelgeving, barsten in het sanitair en minder contactdozen dan afgesproken, die dan bovendien ook nog eens op de verkeerde plek zitten. André de la Porte licht toe: “Bij ventilatie gaat het meestal om balansventilatiesystemen, waarvan bijvoorbeeld de in – en uitlaatopeningen op de verkeerde plek zitten. In het geval van de wandcontactdozen horen we regelmatig dat ze niet laag bij de grond zijn gemonteerd, wat was afgesproken, maar nog op ouderwetse wijze hoog tegen de wand.”
Zorgen om domotica-installaties
Niet genoemd in het persbericht, maar ook al jarenlang een bron van zorgen zijn domotica-installaties. “De meeste nieuwbouwwoningen zijn uit beton opgetrokken. Uit ervaring weten we dat een goede wifi-verbinding dan moeilijk is.” Als er dan een aanbod op tafel ligt om als meerwerk kabelgoten en kabels aan te leggen, gaat het daar regelmatig mis.
Stijgende werkdruk
Zo op het oog is de oorzaak van het hoge aantal opleveringsgebreken makkelijk te benoemen. De bouwkolom levert vaak slordig werk af. Maar dat is slechts een symptoom van een onderliggend probleem, licht André de la Porte toe. “De werkdruk blijft maar stijgen en dat terwijl de instroom in de sector achter blijft. Het gevolg is dat er veel buitenlanders op de bouwplaats rondlopen om de tekorten op te vangen. Die blijken echter niet altijd over dezelfde kennis en kunde te beschikken als hun Nederlandse collega’s, bovendien loopt de communicatie vaak spaak op de taalbarrière.”
Renovatiesector ook de sigaar
Diezelfde werkdruk heeft ook vervelende consequenties voor particulieren die hun woning willen laten renoveren. “Tijdens de crisisjaren pakten bouwers en installateurs iedere klus aan. Nu ligt er zoveel op hun bordje, dat de verleiding groot is om alleen de financieel meest aantrekkelijke opdrachten aan te nemen. De woningbezitter die zijn huis wil laten opknappen krijgt daardoor sneller ‘nee, geen tijd’ te horen of loopt het risico op slordig haastwerk, waarna hij met de brokken blijft zitten.”
Rol VEH
De VEH heeft geen regisserende rol, “als belangenorganisatie van woningbezitters meet en rapporteert zij hoe de situatie ervoor staat”, legt André de la Porte uit. Volgens hem kan de opleverkwaliteit alleen structureel verbeteren door grondige ingrepen.
Wetgeving en digitalisering
Een eerste stap is de Wet Kwaliteitsborging Bouw, die in 2021 van kracht wordt. In die wet is geregeld dat bouwers ook alle gebreken moeten verhelpen die bij de oplevering over het hoofd zijn gezien. “Daarnaast moet het bouwproces en de controle daarop verbeteren. Daarvoor is het hard nodig dat de instroom van de bouw- en installatiesector weer op gang komt. Tot slot kunnen ook nieuwe technologieën, zoals robotisering, 3Dprinting en prefabricage bijdragen aan kwaliteitsverbetering.”
Een installateur aan het woord
Bastiaan Kunst en zijn broer runnen samen Installatieservice Kunst. Het bedrijf houdt kantoor in Heteren en heeft 10 medewerkers in vaste dienst. Ze bedienen een breed scala aan klanten in de woningbouw en utiliteit en verrichten uiteenlopende werkzaamheden. “Je ziet inderdaad nog wel eens dat de afwerking te wensen overlaat bij een project van concullega’s. Ook komt het voor dat we stuiten op naregelingen van vloerverwarmingssystemen die niet werken door het ontbreken van de juiste kennis. Hetzelfde geldt voor MV- en wtw-systemen die niet goed ingeregeld worden. Al met al merk je toch vaak dat er in de seriematige bouw wat makkelijker wordt omgegaan met de oplevering. Een groot verschil met de particuliere bouw, waar de klant er veel meer bovenop zit en oog heeft voor elk detail. Ik zou zeggen probeer als vakman zelf voor de oplevering alle punten op te lossen die nog niet naar wens zijn. Uiteindelijk denk ik dat de installateur vooral zelf verantwoordelijk is voor de kwaliteit die hij aflevert. Uiteraard kunnen scholing en brancheorganisaties daar wel op een positieve wijze aan bijdragen.”
Reactie Techniek Nederland
IZ vroeg branchevereniging Techniek Nederland om een reactie op het rapport van de Vereniging Eigen Huis. Woordvoerder Dick Reijman zegt desgevraagd dat “technische installaties in de nieuwbouw nog te vaak pas aan het einde van het bouwproces in beeld komen. Dat kan niet meer gezien de toenemende complexiteit van de installaties en de noodzakelijke integratie van de installaties in het bouwkundige ontwerp. Om kwalitatieve, veilige en comfortabele installaties te kunnen opleveren, moeten installateurs tijdig worden ingeschakeld. Dat vergt een betere coördinatie van het integrale bouwproces en versterking van de ketensamenwerking. De toename van de werkdruk als gevolg van het tekort aan technici kan van invloed zijn op het aantal opleveringsfouten in de nieuwbouw. Een opleveringsinspectie helpt bij het voorkomen van fouten. Techniek Nederland is altijd voorstander geweest van afspraken hierover tussen aannemer en installateur. De Wet Kwaliteitsborging Bouw die in 2021 van kracht wordt, zal bijdragen aan het terugdringen van opleveringsfouten. Op basis van deze wet moeten bouwers alle gebreken verhelpen die bij oplevering over het hoofd worden gezien. Het wordt dus belangrijker om in één keer de juiste kwaliteit te leveren. Het belang van een opleveringsinspectie zal dus alleen maar gaan toenemen. Ook innovaties, zoals prefabricage kunnen bijdragen aan kwaliteitsverbetering.”