Meer dan genoeg

In mei 2015 betrokken Richard en Eveline hun nieuwe NOM-woning in Vuren. Het huis was voorzien van een dik isolatiepakket en duurzame installaties, zodat de bewoners van het gas los zouden kunnen. Is die belofte waargemaakt? IZ sprak met de bewoners en de adviseur.

Vuren is een dorpje onder de rook van Gorinchem. In september 2014 begon de bouw van het nieuwe huis voor Eveline en Richard, in mei 2015 konden ze de woning betrekken. De nieuwbouw heeft een woonkamer met halfopen keuken, slaapkamer en bijkeuken annex technische ruimte op de begane grond. De eerste verdieping herbergt 4 slaapkamers en een badkamer.

Wijzigingen

In het originele bouwplan was dezelfde plattegrond geprojecteerd, maar voor een andere bouwkundige en installatietechnische aanpak gekozen. Toen Michel Deelen van adviesbureau IDEA echter aanschoof, werd al snel duidelijk dat er drastische wijzigingen nodig waren in het ontwerp.

Belang isolatie

“Ons advies is altijd om eerst de woning goed te isoleren, zodat de warmtevraag zoveel mogelijk wordt teruggebracht. Vervolgens kan je naar de beste installatietechnische oplossing gaan kijken. Dat hoeft niet per definitie een warmtepomp te zijn, zoals nu wel erg vaak wordt gezegd door een bepaalde lobby. In bepaalde gevallen is het vanuit financieel, rendement en technisch oogpunt juist slimmer om nog wel een cv-ketel te installeren.”

#gaslos

Richard en Eveline wilden een gasloze woning. Het liefst zelfs helemaal off-grid gaan. Michel: “We hebben geanalyseerd wat de mogelijkheden waren en wat haalbaar was. Eerst zijn de vloer, gevel en het dak geïsoleerd. De vloer heeft nu een RC-waarde van 6, de gevel van 5,5 en het dak van 6,5. Vrijwel de gehele woning heeft bovendien triple glas. Zo is de warmtevraag al flink aan banden gelegd.”

Hout cv-haard

Het echtpaar had van tevoren al gekozen voor een hout cv-haard als hoofdverwarming. Vanwege het sfeerelement en esthetische redenen. “Bovendien waren we al gewend aan het stoken van hout”, vertellen ze. De hout cv-haard geeft via een warmtewisselaar zijn warmte af aan een groot buffervat van 1000 liter. Dat geldt ook voor een apart elektrisch element en de zonnecollectoren, die op het dak liggen. In het totaal wordt het buffervat dus door drie verschillende warmteopwekkers gevoed.

Optimaal rendement

Overigens had de installatie van die zonnecollectoren nog wel wat voeten in de aarde. De 100 vacuümbuizen, liggen deels op de oostelijke en deels op de westelijke kant van het dak. Michel had van tevoren de nodige berekeningen gemaakt, voordat hij tot dit installatieconcept kwam. De buizen op het oosten ontvangen zonlicht in de ochtenduren, de westelijke zijde wordt meer in de middaguren belicht. “De verschillende pompen kunnen we gescheiden en simultaan aansturen om het optimale rendement te behalen.”

Buffervat

Het Buffertvat is gelaagd, met 750 liter aan cv-water en 250 liter aan douchewater en heeft verschillende aansluitmogelijkheden. De temperatuur van de onderste waterlaag moet minimaal 35° Celsius bedragen om het LT-verwarmingssysteem te kunnen voeden. De temperatuur van de bovenste waterlaag schommelt tussen de 60° en 80° Celsius. Onder de 60° Celsius mag het water niet worden vrijgegeven in verband met legionellapreventie. De monitoring en aansturing geschiedt met behulp van twee sensoren in het buffervat.

Rolverdeling

In de praktijk wisselen de hout cv-haard en zonnecollectoren elkaar af als hoofdbron, weet Richard op basis van zijn ervaringen de afgelopen jaren. Hij heeft de prestaties nauwkeurig gemonitord. “Van pakweg oktober tot en met maart kunnen we flink doorstoken. Daarna nemen de zonnecollectoren geleidelijk aan het stokje over.”

Vloerverwarming

De warmteafgifte vindt plaats via vloerverwarming, zowel op de begane grond als de eerste verdieping. LT-radiatoren kwamen niet in aanmerking. “Ze zouden meer ruimte in beslag nemen, bovendien blijven ze zichtbaar, terwijl een vloerverwarming is weggewerkt”, geeft Richard aan. Eveline en hij kunnen de verwarming per zone regelen. Zowel boven als beneden.

Balansventilatie

“De woning is uitstekend geïsoleerd. Natuurlijke ventilatie via roosters zou het risico op comfortproblemen en energieverlies met zich mee kunnen brengen”, vertelt adviseur Michel. “Vandaar dat we hebben gekozen voor een balansventilatiesysteem met WTW-unit. In de verkeersruimten wordt verse lucht ingeblazen en voor de afzuig zijn in iedere gebruiksruimte aparte voorzieningen getroffen.” Het systeem werkt op basis van CO2-en vochtdetectie. Richard is tevreden over het functioneren. “Alleen hoor je wel wat geluid bij de inblaas op de eerste verdieping als we bezoek hebben of ons hebben gedoucht.” De eigenaar vervangt zelf 1 keer per jaar de filters. “Die discipline kan ik wel opbrengen,” zegt hij grinnikend.

PV-panelen

Op het dak van de schuur liggen 18 Solarwatt-panelen. Ze hebben een piekvermogen van 265 Wp. “Dat levert in de praktijk voldoende energie op om onszelf te kunnen bedruipen”, vertelt Richard. De gemiddelde energievraag in de wintermaanden zit rond de 14 KW en in de warme maanden rond de 4 KW per dag.

Regeling

Richard monitort sinds de oplevering nauwkeurig de prestaties van de installaties. Via de bijbehorende panelen en een app. “Voor de aanvang van het project kregen we van verscheidene fabrikanten te horen dat een geïntegreerde regeling voor alle installaties geen probleem zou zijn”, vertelt Michel. “Ja, een centrale regeling op een tablet is inderdaad mogelijk, maar peperduur.”

Samenwerking met installateurs

De adviseur heeft gemengde gevoelens overgehouden aan de samenwerking met de installateurs, die betrokken waren bij het project. “Je merkt toch al snel dat de reguliere installateur achterloopt. 8 leidingen met diverse inregelventielen en mengkleppen van een innovatief verwarmingssysteem wegwerken op 2 m2 kunnen ze niet. Het inzicht en de ervaring ontbreekt simpelweg in de woningbouw. In de utiliteit zijn dergelijke opgaven de normaalste zaak ter wereld.”

Technische ruimte

Ook de inrichting van de technische ruimte leverde veel hoofdbrekens op. Er zijn onder andere een buffervat, het pompstation van de cv-haard, regelklep, vloerverwarmingsverdelers, circulatiepomp en een wateronthardersinstallatie ondergebracht. “We wilden alles kalkvrij houden”, vertelt Richard glimlachend.

Conclusie

Al met al dus een geslaagd project. De bouw zelf leverde de nodige uitdaging-en op en ook direct na de realisatie moest nog het een en ander worden gefinetuned. “Maar sindsdien functioneert alles naar volle tevredenheid”, vertelt Richard. “In de toekomst willen we een paar extra installaties laten aanbrengen. We denken dan aan een infaroodpaneel voor in de badkamer en een batterij om zonne-energie in op te slaan.” To be continued dus 