Systeemleverancier Viega heeft op zijn locatie Attendorn-Ennest een energiezuinig opleidingsgebouw gerealiseerd. Het ongeveer 12.000 vierkante meter grote interactieve gebouw is klimaatneutraal. Dankzij fotovoltaïsche panelen en het warmtenet met een nabij gelegen productiehal wekt het meer energie op dan het nodig heeft. Viega World, zoals het gebouw heet, is volgens de BIM-werkmethode gepland en gebouwd. Als opdrachtgever, investeerder en toekomstige gebruiker legde Viega vooraf gedetailleerd het gebruik van het gebouw vast.
Duurzaamheid speelde een centrale rol bij de exploitatie van het centrum. Uitgangspunt was een zo gering mogelijke energiebehoefte en het gebruik van regeneratieve energiebronnen. Projectleider Dipl.-Ing. Sebastian Herkel van het Fraunhofer-instituut voor zonne-energiesystemen ISE legt uit dat het daarbij niet alleen ging om een zo laag mogelijk energiegebruik of een zo hoog mogelijk regeneratief rendement. “Onze insteek was veel meer om een modelproject te realiseren dat probleemloos voor andere gebouwen kan worden toegepast en de weg wijst naar klimaatneutrale gebouwen.”
Open aanpak
In eerste instantie werden de meest uiteenlopende technologische benaderingen overwogen met een open aanpak, waarbij vooral één hindernis moest worden overwonnen: de sterk wisselende belastingsprofielen van het trainingscentrum. Daarnaast was er de vraag naar leveringszekerheid en economische efficiëntie, vooral met het oog op de toepasbaarheid van het concept voor andere nieuwe gebouwen. Dit eisenpakket werd opgelost door een gezamenlijk ontwikkeld energieconcept. Dit omvat een moderne geïsoleerde gebouwschil (KfW Efficiency House 55), een fotovoltaïsch systeem van enkele duizenden vierkante meters en het gebruik van lokale warmte van een nabij gelegen productie-installatie. De output ervan dekt al ongeveer 375 kWh voor de verwarming/koeling van het trainingscentrum. Daarnaast is er een lucht/water- en een water/water-warmtepomp met een vermogen van meer dan 730 kWh.
Geen geothermie
Dat er niet nog meer hernieuwbare energiebronnen worden gebruikt, heeft volgens Dipl.-Ing. Sebastian Herkel ook te maken met de locatie: “De bodem op de locatie is niet geschikt voor geothermie. En de overweging om een kleine windturbine te plaatsen moest zowel om technische redenen als vanwege de bouwomgeving worden opgegeven. In plaats daarvan werden vervangende maatregelen genomen.” Zo worden de gevel van het gebouw en een aangrenzend parkeerterrein ingezet voor PV-elementen waarmee de warmtepompen voor verwarming en koeling van Viega World werken.
Dit vereiste echter wel dat de energiebehoeften en het gebruik van regeneratieve energie zoveel mogelijk in de bouwplanning werden meegenomen. De integrale planning met de BIM-werkmethode bleek hiervoor ideaal, omdat zo bijvoorbeeld de energie-gevelelementen al tijdens de ontwerpfase in het ontwerp konden worden opgenomen.
Energieopslag in verlaagde plafonds
Piekopbrengsten van de PV-installatie, die vanwege de sterk fluctuerende vraag in Viega World niet direct kunnen worden gebruikt, worden niet aan het openbare stroomnet geleverd, maar door middel van warmtepompen efficiënter in warmte of koude omgezet en voor de betonkernactivering gebruikt. Hierbij wordt gebruikt gemaakt van het Fonterra-systeem van Viega. Er wordt als het ware een grote energieopslag in de verlaagde plafonds van het seminar-centrum gecreëerd, die ervoor zorgt dat in het seminarcentrum een constant temperatuurniveau wordt gehandhaafd. Bijzonder energie-intensieve verwarmingsfasen komen zo grotendeels te vervallen
- 12.200 m2
De concept- en procesmatige aanpak waarvoor bij de bouw van Viega World is gekozen hield in dat de technische gebouwuitrusting bepalend werd. Bij de planning werd aan de ‘levensaderen van het gebouw’ – zoals de (leiding)systemen voor verwarming, koeling, drinkwater en energie – zoveel gewicht toegekend dat de onderliggende concepten voor leidingtracés soms al vóór de architectuur en draagconstructie in de planning werden meegenomen.
