Drinkwaterhygiëne

Kraanwater is het belangrijkste en best bewaakte voedingsmiddel van Nederland. Wij vinden het vanzelfsprekend dat we gezond drinkwater uit de kraan kunnen halen. Hoe anders is dit in het buitenland waar je mensen met flessen water naar huis ziet sjouwen en ze nauwelijks water uit de kraan ziet drinken. Eigenlijk is er in ons land sprake van een enorme luxe. En die zullen we in stand moeten houden. Ofwel: hoe kunnen we bederf van ons drinkwater voorkomen? Een doordacht ontwerp, deskundige montage en juist gebruik zijn van doorslaggevende betekenis.

Waterleidingbedrijven doen er alles aan om drinkwater zorgvuldig en van een constante (gezonde) kwaliteit op elk adres in Nederland aan te bieden, zeg maar tot aan de watermeter. De media besteden met regelmaat aandacht aan drinkwaterhygiëne – en dan met name het risico op legionellavorming – maar dit heeft vaak betrekking op de installatie die na de watermeter is aangelegd.

Veel meer tappunten

De uitvoering van deze ‘binneninstallaties’ zijn de laatste decennia aanzienlijk veranderd. Moderne architectuur en toenemende comforteisen hebben gezorgd voor een forse stijging van het aantal tappunten in een woning; denk hierbij aan het gebruik van een vaatwasser, wasmachine, uitstortgootsteen, wastafel op de logeerkamer of een buitenkraan. De gebruiksfrequentie is door de vele tappunten gemiddeld lager en sommige tappunten blijven zelfs voor langere periode ongebruikt. Ook is het aanleggen van een drinkwaterinstallatie complexer geworden. Installaties worden uit het zicht of ingestort aangelegd en bevinden zich in een gemiddeld hogere omgevingstemperatuur door de betere thermische gebouwisolatie en/of de aanwezigheid van vloerverwarming.

Voorkomen van bederf

Er is dus een aantal condities die de kwaliteit van het drinkwater negatief beïnvloeden en de oorzaak zijn van een vorm van bederf die kan optreden in (een deel van) het drinkwatersysteem. Om dit bederf, maar vooral ook legionellavorming, te voorkomen, zal invloed moeten worden uitgeoefend op de condities die dit veroorzaken. Eén van de bekende condities is de temperatuur (1), die binnen een bepaalde bandbreedte bacteriegroei stimuleert. Een andere conditie is de beschikbaarheid van voedingstoffen (2) voor bacteriën, zoals sediment (bezinksel) of biofilm (aanslag aan de waterzijdige kant van de installatie). Een derde belangrijke conditie is stilstand (3), wat iets zegt over de tijdsduur die een medium aan de voorgaande condities temperatuur en voedselaanbod wordt blootgesteld. Wanneer deze condities niet tegelijkertijd optreden, zal het risico op bederf aanzienlijk kleiner zijn en blijft drinkwater gezond en hygiënisch.

Tijd voor een nieuwe installatiewijze Door op een doordachte wijze ring- of serieleidingen toe te passen kan het water in de leidingen doorstromen en heb je dus altijd vers en schoon drinkwater aan het tappunt. Voor het installeren van de serieleiding wordt dan gebruik gemaakt van optimaal doorstromende muurplaten. Deze muurplaten kunnen in serie aangesloten worden met aan het einde een dagelijks gebruikt tappunt. Door deze ‘gedwongen’ doorstroming vindt altijd verversing van het water in de leiding plaats. Bij de ringleidinginstallatie wordt gebruik gemaakt van stromings-geoptimaliseerde T-stukken om een verversing in maximaal twee aangesloten tappunten te creëren. Deze T-stukken zorgen voor een drukverschil in een afgetakte ringleiding door een stromingsweerstand tussen de T-stukken, waardoor een venturi-effect ontstaat. Door het plaatsen van beide T-stukken in de aanvoerleiding wordt het water van de aangesloten ringleiding met deze weinig gebruikte tappunten door het ontstane drukverschil regelmatig ververst. Door zijn eenvoud in montage en onderhoud wordt de kwaliteit van het drinkwater op ieder tappunt geborgd.

Welke maatregelen zijn nodig?

Hoe krijgen we de installatie zo op orde dat we ook in de toekomst gezond en schoon drinkwater uit onze kraan blijven krijgen?
Allereerst zal al bij het ontwerp van het gebouw rekening moeten worden gehouden met de ligging van de tapwaterleidingen. Er moeten ‘koele zones’ worden gecreëerd die ook in de zomer onder de 25 graden Celsius blijven. Dus houdt de tapwaterleidingen voldoende uit de buurt van cv- en vloerverwarmingsleidingen en isoleer warmtebronnen om ongewenste opwarming te voorkomen. Dit geldt ook voor schachten en andere ruimten waarin de tapwaterinstallatie zich bevindt.
Er zal ook zorgvuldig en hygiënisch met installatiematerialen moeten worden omgegaan, om te voorkomen dat van een nieuwe installatie voor ingebruikname vervuilt raakt. Dit begint al bij een stuk persoonlijke hygiëne tot en met het doorspoelen van de installatie voor ingebruikname. Hiervoor is zelfs een nieuw concept waterwerkblad in het leven geroepen: ‘Hygiënisch werken Vewin WB 1.4 I’.
Tot slot moet de installatie zodanig zijn ontworpen en aangelegd dat dode ruimte en/of dode leidingstukken worden voorkomen. In Nederland wordt traditioneel nog veel gewerkt met conventionele T-stukinstallaties. Hierdoor blijft vaak onnodig te lang water in de leidingen staan. Door gebruik te maken van ring- of serieleidingen zal ook bij weinig gebruikte tappunten het water in de leidingen altijd doorstromen (zie kader). Bacteriegroei en vooral legionellavorming worden zo vermeden.

Eenvoudig beheer en onderhoud

Rekening houden met deze punten vereenvoudigt het beheer en het onderhoud van de installatie en zorgt ervoor dat het water altijd vers blijft. Uiteindelijk willen we allemaal een heerlijk en gezond glas kraanwater kunnen blijven drinken en zorgeloos blijven douchen! 

Auteur: Arjan Dorrestijn, productmanager REHAU N.V.

View as Slideshow