Distributieleidingen

In dit artikel gaat Ron Bosch, adviseur en HBO-hoofddocent Installatietechniek dieper in op het onderwerp leidingmaterialen. Wat is er zoal in de markt en waarvoor wordt het toegepast?

Bij installatietechniek kan gedacht worden aan verschillende installaties. Zo kunnen we spreken over W (werktuigbouwkundige) installaties en E (elektrotechnische) installaties. Daarnaast zijn er nog koeltechnische installaties en transportinstallaties die we onder installatietechniek kunnen scharen. Denk bijvoorbeeld aan luchtkokersystemen.

Leidingwerk
De installaties die in dit artikel aan de orde komen zijn installaties voor centrale verwarming, ventilatie, vloerverwarming, gas, water, koeling en sanitaire technieken. We richten ons op de distributie: het leidingwerk van de opwekker naar het afgiftesysteem van de desbetreffende vakdiscipline.

Handelsverkeer
Door het huidige handelsverkeer, is er een groot aanbod in Nederland van nieuwe producten en gereedschappen om ze te verwerken. Daarnaast brengen vakmensen met een migratieachtergrond vaak hun eigen materialen en gereedschappen mee. Het is belangrijk om te toetsen of al deze oplossingen ook geschikt zijn voor onze installaties. Laten we als voorbeeld drinkwaterinstallaties nemen.

Eisen en voorwaarden
Het Europees parlement pleit voor geharmoniseerde minimale hygiënevereisten waaraan moet worden voldaan. De meeste lidstaten, waaronder Nederland, willen dit regelen in de nieuwe drink- waterrichtlijn. Dat wil het Europees parlement ook. Materialen en producten die in contact komen met drinkwater moeten op termijn gaan voldoen aan deze geharmoniseerde, minimum hygiëne-eisen

NEN 1006
Ook in de NEN 1006 staan de minimale eisen en voorwaarden waaraan een leidingwaterinstallatie moet voldoen. De norm is bedoeld om te worden toegepast bij elke nieuw aan te leggen leidingwaterinstallatie, maar ook bij uitbreidingen, wijzigingen, gehele of gedeeltelijke vernieuwingen, herstellingen, gebruik, beheer en onderhoud van een bestaande leidingwaterinstallatie en het beproeven van een installatie.

Materialen
Kiwa Nederland heeft de eisen uit de Regeling ondergebracht in haar Beoordelingsrichtlijnen (BRL), zodat ze daardoor één eisenpakket (blijven) vormen met functionele eisen voor de betreffende producten. Zodra producten aan de eisen uit de BRL voldoen, verstrekt Kiwa certificaten met het Kiwa Water Mark. In het toelatingstraject beoordeelt Kiwa eerst of van alle toegepaste chemicaliën en materialen de toelatingseisen in de Regeling zijn vastgelegd. Daarna bekijkt zij of het eindproduct aan de toelatingseisen voldoet en of het productieproces door het bedrijf zodanig is geborgd dat ook geleverde producten blijven voldoen aan de eisen uit de Regeling. Pas dan wordt het certificaat verleend. Een commissie van deskundigen adviseert de minister van I & W over de toelating van producten en de uitvoering van de Regeling.

Overige installaties
Waar moet men dan zoal rekening mee houden bij drinkwaterinstallaties?
De belangrijkste zaken zijn:
- waterkwaliteit
- trillingen
- spanningen of verplaatsingen
- de inwendige werkdruk
- de inwendige en omgevingstemperatuur
- inwendige en uitwendige corrosie
- het toepassen van verschillende materialen
- veroudering
- vermoeiing/metaalmoeheid
- duurzaamheid
- andere mechanische factoren
- permeatie

Matrix
Ook voor andere vakdisciplines, zoals cv, koeling, perslucht, aardgas en riolering gelden er voorwaarden waaraan voldaan moet worden. In een matrix die is terug te vinden op www.InstallateursZaken.nl meer info over de productvoorwaarden en de wijze van verwerken. Deze matrix vermeld het fabricaat, type en de toepassing van het product. Hier staan essentiële installatietech­nische zaken in zoals:
- garantievoorwaarden;
- montagetoepassingen, deugdelijke beugeling, leidingloop;
- isolatie wel of niet adviseerbaar;
- producttoepassingen, temperaturen, druk, dimensionering.

Afbreken
Wij zien bij onze trouble shoots in de markt dat vaak deze stukken niet gelezen worden.
Het gevolg is dat installaties weer afgebroken moeten worden, omdat er niet wordt voldaan aan de regelgeving en richtlijnen. En dat is betreurenswaardig. Leveranciers hebben nota bene vaak een gebruikers- of installateursportal op hun website waar je deze informatie gratis kan krijgen.

Normen
Tevens dienen alle installaties met leidingwerk van cv, koeling, perslucht, aardgas en riolering te voldoen aan de daarvoor beoogde normen:
- de VEWIN-werkbladen en de ontwerprichtlijnen ISSO-30 en ISSO-55 van het ISSO (Instituut voor Studie en Stimulering van Onderzoek op het gebied van gebouwinstallaties);
- NPR5075;
- NEN 1006 Algemene voorschriften voor leiding- waterinstallaties (AVWI);
- NEN 1594 Droge blusleidingen in en aan gebouwen;
- NEN 5077 Geluidwering in gebouwen – Bepalings- methoden voor de grootheden voor luchtgeluid- isolatie, contactgeluidisolatie, geluidwering van scheidingsconstructies en geluidniveaus veroorzaakt door installaties;
- NEN 6922 Waterprestatie van woningen
- NEN 7100 Richtlijnen voor de aanleg van drink- waterinstallaties met buizen van ongeplastificeerd polyvinylchloride.
En overige vigerende eisen en publicaties hierover.

Problemen
Problemen die wij vaak zien zijn:
- verkeerde dimensionering;
- verkeerde materialisatie;
- verkeerde beugeling;
- geen expansievoorzieningen;
- leidingwerk te lang blootgesteld aan te hoge temperaturen;
- toegepaste materialen hebben niet de verplichte keurmerken;
- verbindingen van verschillende fabricaten door elkaar heen gebruikt;
- materialen zijn niet geschikt voor de installatietoepassing;

Circulariteit
Bij circulariteit komen we al snel uit op refurbishing in onze branche. De producten met een tweede leven zijn vaak een stuk goedkoper, wat ook opdrachtgevers kan triggeren.
Dat geldt overigens ook dikwijls voor producten die al dan niet geheel of deels uit gerecycled materiaal bestaan.

Verplichting
Waar vroeger eerder andere parameters belangrijk waren, is nu het hergebruik van materialen een issue en soms ook een verplichting voor de aannemer van het werk. Dat geldt niet alleen tijdens de aanleg, maar ook tijdens het beheer en onderhoud.

Voorbereiding
Bij een nieuwe projectaanvraag is het belangrijk te weten wat de mogelijkheden zijn om eventueel verschillende opties aan te bieden aan de klant in de offerte. Om je goed voor te bereiden kan je fabrikanten en leveranciers raadplegen 