CO-update
BELGEN DOEN HET BETER
Op de valreep van 2017 kregen we nog ontluisterend nieuws te horen. De certificeringsregeling voor installateurs die met gasgestookte cv-ketels werken, komt een half jaar later dan gepland. Het is ronduit verbazingwekkend hoe ver we achterlopen op onze zuiderburen. Waar Uneto-VNI en andere stakeholders nog een stevige lobby moeten voeren om er sowieso een certificeringsregeling doorheen te krijgen, hebben de Belgen al sinds 2007 hun zaakjes op orde. Voor welke aanpak hebben zij precies gekozen en werpt die ook vruchten af?
Het meisje kon ternauwernood gered worden, de moeder niet. Toen Stephane Tolebecq (38) op Kerstavond 2010 thuiskwam, hoorde hij zijn dochter Iris huilen. Hij trok gelijk een sprintje naar de voordeur van zijn woning in het Belgische Asse en zag haar liggen. Ze maakte vreemde bewegingen. Zijn vrouw Patricia (36) reageerde niet meer toen hij haar riep. Ze was overleden. Moeder en dochter bleken een koolmonoxidevergiftiging te hebben opgelopen.
Slechte montage?
In eerste instantie achtte de rechter het bewezen dat de verwarmingsinstallateur fouten had gemaakt bij de montage van het rookgaskanaal, waardoor de CO-gassen de woning konden binnendringen. Volgens de rechter had de installateur de regels en de handleiding niet gerespecteerd, en was er geen logische opbouw. Daarom werd de man veroordeeld tot een celstraf van zes maanden met uitstel. De 60-jarige installateur tekende beroep aan en kreeg nu wel het Openbaar Ministerie aan zijn zijde. Een tweede deskundige die was ingeschakeld kon niet met zekerheid vaststellen dat de beklaagde fouten had gemaakt. Het Hof van Beroep heeft nu beslist om de tweede deskundige te ondervragen. Een datum voor de zitting volgt nog.
Jaarlijks 118 ongevallen
Uit deze rechtszaak, waar onder andere de Belgische digitale krant HLN uitgebreid aandacht aan besteedt, blijkt maar weer eens dat ook onze zuiderburen te maken krijgen met de verschrikkelijke gevolgen van koolmonoxidevergiftiging. Volgens Marc Decat zijn jaarlijks 118 ongevallen het gevolg van een CO-vergiftiging die op een of andere manier te maken heeft met een aardgas gestookt verbrandingstoestel. Daarvan hebben 3 een dodelijke afloop. Decat is in het dagelijks leven werkzaam als Technisch Adviseur van Bouwunie Technieken, zeg maar een soort Vlaamse evenknie van de Uneto-VNI. De installateurskoepel vertegenwoordigt 1800 bedrijven van verschillende omvang.
De oorzaken van de ongelukken zullen de lezer bekend in de oren klinken; slechte verbindingen, gaten die per ongeluk zijn gemaakt in de rookgasafvoer, gebrekkig onderhoud, noem het maar op. Decat: “Ik wil hierbij overigens wel benadrukken dat er naast VR- en HR-ketels ook nog veel badgeisers, gasradiatoren en – convectoren in gebruik zijn in Vlaanderen.”
Dalende trend
Het aantal ongevallen ligt nog altijd te hoog, beklemtoont Decat, “maar we zien wel een dalende trend”. Hij wijst op de uitgebreide voorlichtingscampagnes vanuit de overheid. “Het publiek is zich bewuster geworden van de risico’s.” Tegelijkertijd schakelen de landelijke en regionale autoriteiten nog een tandje bij door ook via mediakanalen te waarschuwen voor ongunstige weersomstandigheden. Bijvoorbeeld voor zware windstoten, die ervoor kunnen zorgen dat een rookgasafvoer los schiet.
Keuringsrapport
Daarnaast heeft België al in 2006-2007 een regeling opgetuigd voor installateurs die met premix en niet-premix toestellen werken. “In Nederland heeft men het dan over HR- en VR-ketels.” Branchegenoten over de grens moeten een keuringsrapport aanleveren bij de ingebruikname van de ketel. Daarin is onder andere een verbrandingsattest opgenomen. Bovendien is het verplicht om 1 keer in de 2 jaar onderhoud te laten uitvoeren aan de ketel. De installateur stelt dan gelijk een reinigings- en verbrandingsattest op. Ter verduidelijking; in het laatste geval wordt gemeten of bepaalde parameters, zoals CO, niet boven een kritische waarde uitkomen.
Certificeringsregeling
Installateurs mogen ook niet zomaar een cv-ketel installeren en onderhouden. Daar moeten ze sinds 2006 eerst de juiste papieren voor halen. Om hun kennis up-to-date te houden, volgt om de 5 jaar een opfriscursus met examen. Maar het blijft niet bij papieren bewijzen en opleidingstrajecten; in België wordt ook actief gehandhaafd. “Iedere vakman krijgt gemiddeld 1 x in de 5 jaar te maken met een steekproef”, vertelt Decat. “Bovendien wordt zijn meetapparatuur 1 x in de 2 jaar geijkt en gecontroleerd.”
Verbeterpunten
Een indrukwekkend arsenaal aan maatregelen, maar toch zijn onze branchegenoten over de grens niet tevreden. “Het is een omissie dat gasradiatoren, -convectoren en badverwarming niet onder de regeling vallen, want daar gebeuren juist veel ongelukken mee,” constateert Decat. Ook klagen gecertificeerde installateurs “dat zij wel worden gecontroleerd, maar de, vaak buitenlandse, klusjesman niet. Het is strafbaar als je een cv-ketel laat installeren en onderhouden door iemand die niet over de juiste kwalificaties beschikt. In de praktijk komt men echter pas in actie als er klachten zijn en dan is het vaak al te laat.” De enige incentive om geen Roemeen, Bulgaar of andere ongekwalificeerde buitenlandse of binnenlandse klusjesman in te schakelen komt van de verzekeringsmaatschappijen. “Als er zich in dergelijke gevallen een ongeluk voordoet, loopt de bewoner het risico dat zijn onkosten maar deels of helemaal niet worden vergoed.”
Extra probleem
Tot slot heeft België te maken met een stroom aan immigranten die niet gewend is aan onze verwarmingstechnieken, vertelt Decat. “Die groep loopt extra risico’s, omdat ze vaak ook nog eens terecht komen in woningen met oudere gasverwarmingsinstallaties.” De technisch adviseur pleit daarom voor een extra bewustwordingscampagne om ook deze bewoners te bereiken.
Ondertussen in Nederland…
Al met al hebben onze zuiderburen nog duidelijk stappen te nemen, maar ze zijn al een stuk verder dan wij. Decat kan de teleurstelling van Uneto-VNI dan ook goed begrijpen, toen Minister Ollongren eind december bekend maakte de erkenningsregeling pas halverwege 2019 te kunnen invoeren. Een half jaar later dan gepland. “Ik ga ervan uit dat we in België nog zeker 20 jaar aan het gas zitten, dat zal voor Nederland waarschijnlijk niet veel anders zijn. Dus des te eerder je zo’n erkenningsregeling invoert, des te beter.”
Brandweer wil vaker onderhoud
Volgens officiële cijfers sterven er in Nederland jaarlijks 10 -15 mensen ten gevolge van een koolmonoxide vergiftiging. Dat aantal ligt waarschijnlijk 3 tot 5 keer hoger, omdat niet altijd de symptomen worden herkend, vertelt Jet Vroege, van Brandweer Nederland. Hoewel het koolmonoxideprobleem ruimschoots onder de aandacht wordt gebracht, dalen de sterftecijfers niet, vertelt Vroege. “Van de ongevallen die wij in beeld hebben, gebeurt circa de helft bij nieuwe cv-ketels. Er zijn verschillende oorzaken aan te wijzen, zoals ondeugdelijke installatie, rookgasafvoeren die los raken door windstoten en slecht onderhoud. Vanuit het oogpunt van veiligheid adviseren wij daarom om jaarlijks onderhoud te laten plegen aan de cv-ketel. Dat botst met de mening van fabrikanten die 1 x per 18 maanden voldoende vinden. Veel installateurs gaan hierin mee. Het gevolg: de consument raakt in verwarring en gaat soms denken dat de installateur onbetrouwbaar is. Wij zouden graag die situatie zien veranderen.” Uit de contacten die Brandweer Nederland onderhoudt met Uneto-VNI komt duidelijk naar voren dat de branche zich bewust is van de CO-problematiek, beklemtoont Vroege. “Wij trekken ook samen op, bijvoorbeeld bij voorlichtingscampagnes, waarin zij ook hun inbreng hebben.” Ook dringen beide partijen gezamenlijk aan op een nieuwe erkenningsregeling voor cv-installateurs.
