Categorie: Column

Veerkracht, verduurzaming en vernieuwing op de VSK

De VSK is terug. En hoe. De 25e editie staat volop in het teken van de energietransitie. Die – zoals een vakcollega onlangs omschreef – de grootste uitdaging is sinds de Deltawerken. Uitdagingen aangaan? De Nederlandse verwarmingsindustrie moet dat als geen ander. Eerst de coronacrisis en de daaropvolgende grondstoffen- en onderdelenschaarste. Een zeer onstuimige markt als gevolg van de stijgende gasprijzen en de noodzaak om snel minder afhankelijk te worden van buitenlands aardgas. Paniek? Integendeel. Keep calm and carry on. En dus tonen leden van de Nederlandse verwarmingsindustrie op de VSK 2022 volop hun veerkracht en vernieuwingsdrang: klaar om de schouders onder de duurzame ambities van Nederland te zetten. Met een breed palet aan all-electric oplossingen. Met de door de overheid omarmde hybride installaties voor een duurzamere gebouwde omgeving waarmee ook nog eens wordt voorgesorteerd op de inzet van alternatieve gassoorten en waterstof. En met nieuwe concepten die de bouwwereld kansen bieden de grootschalige bouw van nieuwe, duurzame woningen te versnellen. Innovatiekracht is terug te zien in de nominaties voor de VSK Award 2022. Het wordt ongetwijfeld ook hét onderwerp tijdens inspirerende gesprekken op de stands van fabrikanten. Het mag duidelijk zijn: de Nederlandse verwarmingsindustrie gaat geen uitdaging uit de weg. Bovendien: de VSK is terug en daar zijn we blij mee. Hét podium waarop we onze technologische bijdragen aan de energietransitie en de duurzame bouwopgave tonen. Met een thema dat aansluit bij onze ambities: ‘Onze toekomst, jouw wereld. VSK zet je op voorsprong.’ De Nederlandse verwarmingsindustrie laat er zien

Geduld

Het is een bijzondere tijd voor Wij Techniek. Hoewel we merken dat onze handen jeuken om het vakmanschap in de technische installatiebranche verder te voeden, moeten we een beetje op onze handen zitten deze maanden. Waarom? Op dit moment zijn de werkgevers- en werknemersorganisaties met elkaar in gesprek over de cao. Dat betekent dat we op dit moment als ontwikkelingsfonds geen bijdragen meer ontvangen van werkgevers en werknemers. Een lastige situatie, want het betekent dat we een groot deel van onze activiteiten stil moeten leggen. En dat is onwennig voor de mensen die zich elke dag bezighouden met het ondersteunen van het vakmanschap in de branche. En we wachten dan ook met spanning tot het moment dat we weer aan de slag kunnen en onze activiteiten weer op kunnen starten. Zitten we nu dan stil? Nee, we proberen de ontwikkelingen in de branche goed te volgen, maar ook alles wat maatschappelijk speelt waar onze vakmensen het verschil kunnen maken. En we volgen vooral wat vakmensen van nu en morgen nodig hebben. Dus ja, het is stilzitten, maar wel met een voortdurend oplettende blik. Zodat we klaar zijn als het moment dat we weer aan de slag kunnen is aangebroken. En vooral zodat we weten wat er dan nodig is. Want de energietransitie stopt niet. Nog steeds vinden we dat techniek een bepalende rol speelt bij het langer thuis laten wonen van senioren. Willen we het verschil maken bij de groeiende inzet op elektrisch vervoer. En willen we industrieën blijven verduurzamen.

warmtepompen en problemen in de meterkast

Vanuit Nederlandse wetgeving (selectiviteit) zit er een limiet aan het aantal ampèrezekering die geplaatst kan worden na de hoofdaansluiting. Doorgaans beschikt een woning over een 3x25A hoofdaansluiting en vanuit selectiviteit wordt er een factor 1,6 gevraagd t.o.v. de huiszekeringen. Hiermee kom je tot een limiet van een 16A zekering. Bij enkelfase warmtepompen tot 6 kW is dit geen probleem, hier volstaat de 16A zekering en kan deze gewoon toegepast worden. Vanaf ±8 kW warmtepompen zie je echter bij veel merken dat hier een 20A zekering nodig is en vanaf ±10 kW een 25A zekering. Beide zullen niet voldoen om selectiviteit in de meterkast te handhaven. De warmtepompen zelf gebruiken als opgenomen elektrisch vermogen lang niet het maximale van wat dit kan leveren, maar dit zal te maken hebben met startstromen die dermate hoog oplopen dat deze zekering nodig is. In de praktijk ben ik al diverse oplossingen tegen gekomen. Of de selectiviteit wordt genegeerd en er zit een 20A achter een 25A aansluiting, of er zitten twee 16A zekering aan dezelfde kabel om aan de selectiviteit te voldoen maar effectief creëren ze eigenlijk een te grote zekering. Om aan selectiviteit te voldoen zal de hoofdzekering verzwaard dienen te worden. Dit neemt dermate vastrechtkosten met zich mee dat het hele voordeel van het weghalen van de gasmeter verdwijnt. Daarnaast kan gekeken worden om naar een driefase-warmtepomp over te gaan die met 3x16A zekering voldoet. De vraag is echter of het verwarmingsvermogen dan niet teveel wordt voor de woning. Een laatste optie

Guus blief toch thuus…

De laatste keer dat ik een beurs bezocht was kort voor de eerste lockdown in 2020. Het bezoekersaantal lag dramatisch laag. De gemiddelde standhouder stond verveeld op zijn smartphone te kijken, zonder oog te hebben voor de enkele bezoeker die voorbij liep. Dat gedrag was eender toen de beurzen in het pre-corona tijdperk nog beter liepen. Een gemiste kans, want misschien heeft een standhouder wel iets zinvols te bieden aan bezoekers. Alleen, als je het aan zijn ronddwalende ogen overlaat, kijkt die maar al te graag weg. Want hij zit niet te wachten op een commercieel praatje. Dat is die andere doodzonde tijdens een beurs: gelijk proberen iemand iets te verkopen. Zelfs niet als een heel goed geïnstrueerd lid van de standbemanning bezoekers met de juiste set aan vragen naar binnen weet te ‘lokken’. Als dit trouwens al lukt, heeft het bedrijf zich blijkbaar behoorlijk goed voorbereid op de beurs. De successen volgen doorgaans na de beurs. En normaliter heb je maar twee weken de tijd om na afloop te ‘oogsten’. Dus alle reden om een beursdeelname serieus te nemen en je er als bedrijf goed op voor te bereiden. Goed voorbereiden geldt ook als je een beurs gaat bezoeken. Zorg dat je weet welke nieuwe snufjes je wilt zien. Bij wie en waar op de beurs die te vinden zijn. Kijk daarvoor in relevante vakbladen en op de website van de beursorganisatie die doorgaans voorafgaand aan een beurs hierover publiceren. Want anders is een dagje beursbezoek toch niet veel

Ook ‘Van gas los’ draagt bij aan een gezond binnenklimaat

Vanwege de energietransitie moeten we met zijn allen van het aardgas af. Het kabinet wil tegen 2050 alle zeven miljoen woningen volledig aardgas vrij maken, waarvan 1,5 miljoen tegen 2030. Sinds drie jaar moeten alle nieuwbouwwoningen zonder gasaansluiting worden opgeleverd. Grootse plannen, echter uit onderzoek van het Sociaal en Cultureel Planbureau blijkt dat woningeigenaren niet erg enthousiast zijn. Aardgasvrij wonen is namelijk niet alleen een kwestie van willen, maar ook van kúnnen. Hoge kosten, onzekerheid over nieuwe technologieën, politieke veranderingen, een gebrek aan voorlichting én gebrek aan technische capaciteit zorgen voor de nodige twijfel. Het laatste jaar wordt de transitie natuurlijk wel geholpen met de hard oplopende gas- en olieprijzen. Waar in de nieuwbouw wordt gekozen voor de klassieke warmtepomp al of niet met aardwarmte, zijn dit zeer kostbare installaties voor de bestaande bouw. Steeds meer wordt hier gekozen voor de hybride oplossing (gasketel in combinatie met warmtepomp), en ook steeds vaker wordt dit gecombineerd met warmteterugwinning uit de afvoer van de vervuilde ventilatielucht. Bijkomend voordeel van dit proces is dat we steeds meer aandacht krijgen voor het binnenklimaat. Niet alleen qua comfort, lage temperatuurverwarming en vloerverwarming, maar ook wat betreft de gezonde binnenlucht. Nu heeft Binnenklimaat Nederland met een aantal partners het platform gezondbinnen.nl in het leven geroepen. En hoe mooi is het als een hypotheekverstrekker een korting op de hypotheekrente verstrekt als de huiseigenaar het binnenklimaat van zijn woning wil verbeteren. Van gas los (of all electric zoals zovelen het noemen) moet je dus veel breder zien. Het

Wat gij niet wilt…

Een vriend van me vierde ‘ouderwets’ zijn verjaardag. Ik raakte in gesprek over mijn vak: marketing. “Zo dus jij bent één van die irritante mannetjes, die mij dingen door de strot probeert te drukken die ik niet wil hebben.” Maar is dat zo? Zijn alle marketeers irritant die je iets willen aansmeren dat je niet wilt kopen? Overigens waren er volgens het CBS in 2021 niet heel veel meer mannen (123.000) dan vrouwen (107.000) werkzaam in marketing. Dat is in technische beroepen wel anders. Daar is ruim 83% van de werkzame personen man en er heerst dus ook vaak een ‘mannencultuur’. Hoewel die typering ook te algemeen van aard is. Want wat is dat dan: ‘een mannencultuur’? En mag je dan helemaal niets meer tegenwoordig? Jawel hoor. Alleen is het verstandig om eerst goed na te denken voor je iets zegt, schrijft of doet. Maar dat is niet anders dan ‘vroeger’. Zo is dat ook met marketing. En iemand iets door de ‘strot’ duwen, is geen kenmerk van marketeers, maar van mensen die op slimme – liever noem ik dat sluwe – wijze je hun product of dienst opdringen zonder zichzelf daarbij de vraag te stellen of dit wel gewenst is. Ongewenst of grensoverschrijdend gedrag is niet voorbehouden aan ‘mannetjes’ en alleen gericht op seksueel getinte uitingen of handelingen. Als iets grensoverschrijdend is, betekent dit altijd dat je over een grens gaat. Die van een ander en die van jezelf. En dat geldt ook voor marketingactiviteiten. Marketeers moeten zich inmiddels

Stijgende energieprijzen

Met de oorlog in Oekraïne en de daardoor stijgende energieprijzen realiseert de westerse wereld zich meer dan ooit hoe belangrijk het is te verduurzamen en dus de energietransitie echt te gaan realiseren. Ook in Nederland! Als de inzet op toekomstige generaties, het veranderende klimaat, het afbouwen van de gaswinning in Groningen, verduurzaming van de gebouwde omgeving al niet genoeg redenen waren om echt vaart te maken… De afhankelijkheid van Rusland maakt ons bewust van de kwetsbaarheid van onze samenleving. Met deze nieuwe ontwikkelingen zijn de installateurs in Nederland met hun collega’s in de rest van Europa indirect een race tegen de klok begonnen. Zoeken naar de meest duurzame oplossingen op de Nederlandse vierkante kilometer, is niet aan de orde. Het is natuurlijk niet reëel om te denken dat we hier direct alle problemen hebben opgelost als we extra inzetten op warmtepompen of zonnepanelen. Maar het is ook niet reëel om dan maar niets te doen en vooral onmacht te voelen. Nee, als vakmensen hebben we meer dan ooit een missie. En dat doen we met passie en gedrevenheid. En ja, we zijn op zoek naar meer vakmensen. En ja, we zien dat materialen duurder worden en soms lastiger te krijgen zijn. Maar we gaan er voor! We voelen het belang van deze missie nu nog meer. En daarmee ook onze verantwoordelijkheid! Maar meer dan ooit zijn we een oplossing van en voor de toekomst. En daar voel ik veel trots bij als ik dat schrijf. Sven Asijee Directeur Wij Techniek

Minister van vakmensen

‘Terwijl mijn zoon op zijn telefoon zit te kijken, plak ik de band van zijn fiets. Want daar heeft hij geen idee van.’ Een prachtige quote van een werkgever in de techniek die typerend is. Mensen beschouwen technologie als iets vanzelfsprekends. Maar achter elke technologische vernieuwing zitten jaren van denkwerk en doorzettingsvermogen. Maar ook een veelheid aan handen. Technische vernieuwingen kunnen alleen maar ontstaan en voortleven met vakmensen. Natuurlijk is het geen nieuws dat we als techniek vakmensen nodig hebben. Maar het is meer dan een arbeidsmarktprobleem. Het gaat om mensen die opstaan om het verschil te maken. En de bewustwording dat de techniek de maatschappij draaiende houdt. Bill Gates zei het mooi: ‘Niet het eindeloze geklaag over hoe erg het allemaal is gaat ons uit de crisis helpen, maar nuchtere en slimme technologische innovatie en vakmanschap.’ En nu niet denken in problemen maar in kansen. Mijn advies aan minister Dijkgraaf is om de technische vakmensen in de spotlight te zetten. Juist zijn boodschap dat vakmanschap nodig is, kan impact maken. Want naast alle wetenschap waar Dijkgraaf op erkend wordt, zijn er vakmensen nodig die innovaties mogelijk kunnen maken. Dat signaal is nodig. Om jongeren en zij-instromers te laten zien waar zij het verschil kunnen maken, maar vooral ook dat zij nodig zijn om de grote uitdagingen aan te gaan. Mensen die met hoofd, hart en handen mogelijk maken dat toekomstige generaties het goed hebben in Nederland. We hebben met elkaar een klus te klaren! Sven Asijee Directeur Wij Techniek

Circulatieleidingen voor tapwater en warmtepompen

In nieuwe, hogere smalle woonhuizen, die populair zijn in de stedelijke omgeving, komt het relatief vaak voor dat er een circulatieleiding nodig is om te voldoen aan de wachttijd voor warmwatertappunten. Dit komt doordat de opwekking zich meestal op de begane grond bevindt en er bijvoorbeeld een badkamer aanwezig is op de derde of zelfs vierde verdieping. In deze nieuwbouwwoningen wordt het tapwater met warmtepompen bereidt als er geen warmtenet aanwezig is. De circulatieleiding moet natuurlijk goed geïsoleerd worden, maar deze leiding leidt vaak alsnog tot snellere afkoeling van de tapwaterbuffer. Er is immers meer oppervlakte om energie over te verliezen. Door deze snellere afkoeling zal een warmtepomp vaker naar tapwater over moeten schakelen en dit komt het totale energiegebruik niet ten goede. De meeste warmtepompen functioneren immers met het minste rendement op tapwaterproductie. Hierdoor adviseren veel fabrikanten om de circulatieleiding los te koppelen van de opwekking en te verwarmen met een eigen elektrische doorstroomverwarming of kleine boiler. Een mooiere en ruimtebesparendere oplossing zou zijn het beschikbaar komen van meer binnenunits met een eigen extra verwarmer voor een circulatieleiding. Ik snap echter waarom dit niet gewenst is. Het zal namelijk het label van de warmtepomp niet ten goede komen en wellicht is de markt er te klein voor. Een ander alternatief is een gemakkelijk te combineren eigen product! Niet alleen biedt dit helderheid over eventueel extra verbruik. Ook kan het beter als geheel gecombineerd worden. Tim Visser Installatiebedrijf Visser in Twisk [Twee generaties installateurs, vader Dick en zoon Tim Visser,

Grondstofschaarste en de invloed op de gezondheid

Staal, kunststof en elektronica (vooral chips die in ventilatoren en regelingen zitten): zonder deze grondstoffen kunnen luchttechnische apparaten niet gemaakt worden. Sinds de uitbraak van de coronapandemie is het tekort aan deze grondstoffen nijpender geworden en de gevolgen zijn evident. Langere levertijden en oplopende prijzen. Aan de andere kant was de vraag naar gezonde binnenlucht nog nooit zo groot. Vooropgesteld: de schaarste is er! Zowel in de utiliteits- als in de woningbouw zorgen de tekorten voor problemen. Toen we dit vorig jaar hardop uitspraken, was er bij veel partijen nog ongeloof. Wat zouden wij er in Nederland nu van merken als er ergens in Azië een fabriek dichtgaat die negentig procent van de elektronica voor chips produceert? Inmiddels is het besef wel ingedaald en dat zet de markt zeker onder druk. Tegelijkertijd ligt er een mooie toekomst voor ons. Er moeten ontzettend veel woningen gebouwd worden. De pandemie heeft er bovendien voor gezorgd dat ventilatie eindelijk de aandacht krijgt die het – in mijn ogen al veel langer natuurlijk – verdient. Het is niet alleen de grondstof schaarste die de levertijden doet oplopen. De huidige omikron-variant van het coronavirus doet ook een duit in het zakje. Door de vele besmettingen en nog meer quarantaine gevallen, zijn nagenoeg alle ondernemingen onderbezet. Hierdoor lopen de levertijden ook op. Niet alleen bij de toeleveranciers, maar ook bij de aannemers en de installatiebedrijven. Persoonlijk verwacht ik dan ook dat de grondstofschaarste eind dit jaar wel weer wegebt; alleen de opgelopen achterstand halen we niet