Berekeningen

In dit artikel legt Ron Bosch, adviseur en HBO-docent Installatietechniek, uit waarom berekeningen belangrijk zijn om tot een goed installatieconcept te komen. Daarvoor neemt hij u mee naar een bouwplaats in Rosmalen waar Hoedemakers Bouw en Ontwikkeling op moment van schrijven honderden woningen realiseert.

Om precies te zijn: we gaan naar het nieuwbouwproject Parktuinen De Lanen, waar Hoedemakers vele fraaie woningen heeft neergezet aan de Bloesemgeel. Op Afbeelding 1 ziet u de in dit artikel besproken woning op kavel 2 zoals deze is gebouwd en opgeleverd nog net voor de Bouwvak.

Berekeningen
Met Vabi Elements Warmteverlies software, maak je een warmteverliesberekening (ook wel transmissieberekening genoemd) volgens de te hanteren Norm NEN-EN 12831 en de van toepassing zijnde ISSO-publicaties 51, 53 en 57. Zo bepaal dus je het te installeren verwarmings- of installatievermogen volgens de gestelde eisen.

Input
Een warmteverliesberekening is verplicht voor een Woningborg-certificaat. Vabi wordt in 90% van de bestekken voorgeschreven. De bouwkundige gegevens, de wensen voor warmwater en de ventilatiebalansberekening bepalen hoe het installatieconcept eruit gaat zien. Maar er is voor de bouw ook een Energieprestatie- en Milieuprestatieberekening nodig.

EPC
De berekeningen zijn opgesteld geheel conform NEN 7120 (zie verwijzing Bouwbesluit 2012). Fase 1 van het plan is nog uitgevoerd met gas, maar de woningen van Fase 2 - nu in ontwikkeling - moeten gasloos worden. De Energie Prestatie Coëfficiënt van deze koopwoningen mocht bij aanvraag maximaal 0,4 bedragen.

Warmteverliesberekening
Met een hiervoor genoemde warmteverliesberekening wordt het verwarmingsvermogen bepaald dat nodig is om de ruimtetemperatuur comfortabel te houden in de koudste maanden van het jaar. De berekeningen zijn gebaseerd op ISSO-publicaties 51, 53 en 57. Samen vormen ze de berekenmethode voor het bepalen van de warmtebehoefte in een woning of utiliteitsgebouw (laag of hoog). In de berekening wordt rekening gehouden met de ventilatiebalans, transmissiebehoefte en de benodigde opwarmtoeslag.

3D visualisatie
Vabi Elements Warmteverlies geeft middels 3D visualisatie optimaal inzicht, bijvoorbeeld in het per vertrek op te stellen vermogen, het vermogen van de warmteopwekker, transmissieverlies, ventilatieverlies, opwarmtoeslag en toeslag voor bedrijfsbeperking.

De energieprestatie-berekening
Het ontwerp betreft drie type woningen, twee-onder-een kapwoningen, levensloopbestendige woningen en rij gebonden woningen. Voor bepaling van de oriëntatie is gebruik gemaakt van de situatietekening ter plaatse van Parktuinen De Lanen in Rosmalen Fase 2. Alle woningtypes zijn zonder eventuele opties of aanvullende wensen van de kopers berekend om aan de minimale eisen te kunnen voldoen. De rest is optioneel uitbreidbaar. De getoonde woning rechts op kavel 2 is een levensloopbestendige woning.

Waarden
De voor het project en de berekening gehanteerde RC- en U-waarden zijn:
1. Beganegrond RC 5,4 m2k/W
2. Geveldelen RC 4,5 m2k/W
3. Platdak RC 6,0 m2k/W
4. Hellend dak RC 6,6 m2k/W
5. Dubbelglas U 1,30 W/m2k

Ventilatie
De woningen krijgen een gebalanceerd ventilatiesysteem. Het gaat om de Zehnder ComfoAir E300 Warmte Terugwin Unit die op een steenachtige wand met een massa van minimaal 200 kg/m2 is gemonteerd in een afgesloten ruimte vanwege het geluid dat het apparaat produceert. Zoals bekend mag het geluidsniveau maximaal 30 dB bedragen in verblijfsgebieden.

Infiltratie
Met betrekking tot de luchtdichtheid van het in het werk aangebrachte luchtkanalensysteem is in de berekeningen uitgegaan van luchtdichtheidsklasse
LUKA C. Hier is ook in het bouwproces op gecontroleerd. Voor de luchtdichtheid van de woning zelf is uitgegaan van een qv;10-waarde van 0,3 dm3/s m2, conform opgave van de opdrachtgever. Deze waarde dient bij oplevering middels een blowerdoortest geverifieerd te worden.

Verwarming
De warmte voor de ruimteverwarming en warm tapwater wordt opgewekt met een lucht/water warmtepomp. Het gaat om de Daikin ERGA 06DV met geïntegreerde 230 liter boiler. De ontwerp aanvoertemperatuur van het verwarmingswater is bij de lucht/water warmtepompen 30 tot 35°C en bij de ventilatiewarmtepompen 35 tot 40°C. De warmteafgifte in de woonkamers vindt plaats middels vloerverwarming. Overigens heeft de warmtepomp geen koelfunctie, het systeem met vloerverwarming is wel geschikt voor vloerkoeling.

Warm tapwater
De warmtapwaterleiding naar het tappunt in de keuken heeft een inwendige diameter van maximaal 10 mm. Er is gerekend met zowel ‘werkelijke’ als forfaitaire leidinglengtes, waarbij de afstand is bepaald conform NEN 7120 om aan de eis voor minimale wachttijden te kunnen voldoen.

PV-panelen
De woning is voorzien van PV-panelen. Er is conform opgave uitgegaan van een indak-systeem. De panelen hebben een vermogen van 320 Wp per paneel.

Meterkast
De meterkast is voorzien van een Hager groepenkast en is vanuit de energieleverancier met 3 x 35 Ampère automaten afgezekerd. Dit omdat het een all-electric woning betreft.

Stap voor stap
In de ontwerpfase kijken we dus naar de mogelijkheden voor de nieuwbouw. De basis hiervoor vormt het programma van eisen, maar ook de oriëntatie en belenende percelen spelen een rol. Door middel van een schetsontwerp bespreek je met jouw klant af wat er gebouwd gaat worden.
Houd bij een schetsontwerp bijvoorbeeld rekening met de volgende zaken:
- indelingsmogelijkheden;
- verschijningsvorm (o.a. gevels);
- toe te passen materialen en te behalen RC-waarden;
- ruimtelijke beleving (o.a. daglichttoetreding);
- ventilatiebalans door de woning;
- 3D-impressie.

Daarna voeren we alle gebouwparameters in en bespreken we de mogelijke installatieconcepten. Deze zijn onder meer afhankelijk van:
- de grote van de woning;
- gebruikersbehoeftes;
- gelijktijdigheid warmwaterbehoefte.

Samenvatting
Alle stappen nog een keer op een rijtje:
• Geef de huidige situatie weer (huis, perceel, omgeving).
• Bespreek het schetsontwerp met uw opdrachtgever.
• Voer alle parameters in.
• Zorg voor de uitwerking en kom tot een definitieve berekening.
• Laat de berekening aan de klant
zien 