Auteur: Ruud

Er zitten diverse tools in de gereedschapskist om gebouwen aardgasvrij te verwarmen. De meest bekende zijn warmtepompen en stadswarmte. Er is echter ook een andere mogelijkheid die aandacht verdient: infrarood verwarming. In dit artikel vertelt Branchevereniging IG-Infrarood over de werking, normering en belangrijke ontwikkelingen in deze sector. Met infrarood verwarming wordt in de bouw directe elektrische stralingsverwarming bedoeld. Dat betekent dat het niet water-gevoerd is en verwarming met infrarood straling geschiedt. Stralingsverwarming Warmteafgiftesystemen zoals radiatoren, convectoren en vloerverwarming beïnvloeden vooral de luchttemperatuur in een ruimte. Stralingsverwarming daarentegen heeft vooral invloed op de stralingstemperatuur. De (warmte)comfortbeleving van de mens wordt bepaald door een samenspel van de gemiddelde luchttemperatuur en de gemiddelde stralingstemperatuur. Voor behoud van comfort is een lagere luchttemperatuur te compenseren met een hogere stralingstemperatuur (en omgekeerd). Dit kan omdat met convectie de luchtdeeltjes verwarmd worden, terwijl met infrarood straling objecten verwarmd worden. Daarmee kunnen infrarood panelen een goed comfort bieden bij lagere kamertemperaturen. De energetische voordelen van infrarood verwarming berusten onder andere op dit principe. NEN-norm Infrarood panelen zijn de meest voorkomende toepassing van infrarood verwarming. Mag elk elektrisch verwarmingssysteem met een stekker zich infrarood verwarming/paneel noemen? Nee, zeker niet. In februari 2021 is de lang verwachte norm NEN-EN-IEC 60675-3 gepubliceerd, die antwoord geeft op twee belangrijke vragen: 1. Wat is een infrarood paneel en 2. Hoe meet je het stralingsrendement van een infrarood paneel. Het stralingsrendement is het aandeel energie dat aan de voorzijde van een paneel als infrarood straling wordt afgegeven. Alleen een paneel met een stralingsrendement

In de Tweede Haven te Scheveningen ligt sinds kort een drijvend clubhuis. Het nieuwe onderkomen van de lokale Jachtclub sluit architectonisch goed aan bij de omgeving en zit bordenvol duurzame techniek. Het absolute hoogtepunt vormt de warmtepomp die zijn thermische energie onttrekt aan zeewater. IZ sprak erover met architect Maarten Thewissen. Eerst leek het alleen te gaan om een simpele verbouwing. Al snel werd duidelijk dat de Jachtclub Scheveningen beter kon gaan verhuizen. Daarmee veranderde ook de uitvraag: Studio Komma kreeg de opdracht om een geheel nieuw, drijvend clubhuis te ontwerpen, met een clubruimte voor 200 leden. Architect Maarten Thewissen was gelijk enthousiast. Hij ontwierp een alzijdig, energieneutraal gebouw en gaf zo invulling aan alle wensen van de opdrachtgever. Ontwerpfase “We hebben het bijzondere gebouw met veel oog voor stedenbouwkundige facetten en de lokale context ontworpen. De horizontale gevelbanden begeleiden de blik richting de weidse zichtlijnen langs de havenkades. De eenvoud van de volumes sluit aan bij de robuuste bouwwerken in de haven en speelt bij de materialisatie in op de schepen in de haven. Als Studio Komma hebben we het project uitgewerkt in Revit. Vervolgens hebben we de esthetische begeleiding van de uitwerking en bouw voor onze rekening genomen.” Materialisatie In het pand zijn verschillende materialen verwerkt. Van hout tot beton, composiet, glas en staal. Onder de waterlijn ligt een betonnen drijfbak, met daarop een staalskelet met HSB-elementen. De eerste verdieping heeft een houten vloer en ook het dak is van hout. “In eerste instantie wilden we een houten

Ook als W-installateur krijg je regelmatig te maken met solarinstallaties. Met de intrede van de warmtepomp en airco met verwarmingsoptie kan je er eigenlijk niet meer omheen. Vrijwel overal waar deze apparaten worden geïnstalleerd, verschijnen ook zonnepanelen op het dak. Verder is er een algemene trend dat E en W steeds meer naar elkaar toegroeien door toegenomen automatisering en de doorgroei van domotica. Daar komt nog bij dat we van het Groningse gas af moeten en niet meer afhankelijk willen zijn van Russisch gas. De solarmarkt groeit razendsnel, net als het aantal WattPiek per paneel en per m2. Nederland is in de EU inmiddels kampioen zonnepanelen per hoofd van de bevolking Kortom, allemaal redenen om te kijken wat er in die markt gebeurt. Volwassen markt In de afgelopen 10 jaar zijn veel zonnesystemen geïnstalleerd in ons land. In het begin, mede gedreven door subsidies, waren er veel toetreders in de markt. Nieuwe fabrikanten van zonnepanelen en omvormers zagen volop kansen. Nu, 10 jaar later, blijkt dat er veel ‘cowboys’ tussen zaten die inmiddels zijn gestopt, al dan niet omdat ze failliet zijn gegaan. Dat geldt overigens ook voor veel solarinstallateurs. Nu de markt volwassen aan het worden is en zonnepanelen breed ingang vinden (inmiddels ruim 1,5 miljoen installaties in Nederland) krijgt iedere installateur er vroeg of laat mee te maken. Meer vermogen Waar een paneel van 200 WP naar de maatstaven van 10 jaar geleden een hoog vermogen had, is dat nu inmiddels het dubbele. Daar hoort wel de kanttekening

Vanwege de wet- en regelgeving (het Bouwbesluit) en aanvullende eisen voor nieuwbouwwoningen (SWK en Woningborg), maar vooral voor het besparen van energie, worden steeds meer woningen uitgerust met individuele ruimteregeling. Hiermee verwarm of koel je alleen de ruimtes die je gebruikt. Tijdens de VSK 2022 zal Nathan de Komfort Multizone-verdeler aan de installatiewereld presenteren. Deze vloerverwarmingsverdeler voor woningen is ontwikkeld voor individuele ruimteregeling (naregeling). Hiermee zijn twee tot vier groepen die naar dezelfde ruimte gaan, te bedienen met één afsluiter. Dit bespaart per vier vloerverwarmingsgroepen maximaal drie stelaandrijvingen uit. Voor een normale eengezinswoning zijn op deze manier vijf tot negen stelaandrijvingen minder nodig, wat niet alleen bespaart op materialen en arbeidstijd maar ook op elektriciteitsverbruik. Bovendien is er geen uitbreidingsmodule van de naregeling nodig omdat er minder stelaandrijvingen hoeven te worden aangestuurd. Ondanks het feit dat er meerdere groepen tegelijk met één stelaandrijving worden geopend, blijft het mogelijk om het debiet per groep individueel in te regelen, dankzij de instelbare en afleesbare debietmeters op de retouraansluitingen. Specifieke verdeler De verdeler is woningspecifiek. Dit betekent dat voor iedere woning een specifieke verdeler moet worden geconfigureerd (tenzij het projectmatige bouw met meerdere identieke woningen betreft). Nathan ontwikkelde hiervoor de Multizone-configurator waarmee – met het verlegplan van de vloerverwarming bij de hand – de verdeler eenvoudig en dus snel kan worden geconfigureerd. Technische details De verdelers zijn leverbaar zonder of met pomp, als stadsverwarmingsverdelers en verdelers die verwarmen/koelen (3- en 4-pijps). Het betreft twee tot vier groepen per Multizone. Maximaal kunnen er 15

De thema’s elektriciteit en ook gelijkstroom winnen aan belang in onze woon- en werkomgeving. Binnen dat vakgebied spelen omvormers en vermogenselektronica een belangrijke en vaak cruciale rol. “Onderwijs jezelf op dat gebied”, adviseert Henry Lootens, kennisontwikkelaar bij ISSO en gelijkstroomexpert. De elektriciteitsvoorziening is een steeds belangrijker thema in onze woningen en werkomgeving. We wekken zelf elektriciteit op, we verwarmen met warmtepompen en we raken hoe langer hoe meer gewend aan regelbare elektrische apparaten. Steeds meer van onze elektrische apparaten werken op gelijkstroom. Ledlampen, smartphones, de accu’s van elektrische auto’s, maar ook technieken als de pompen in onze cv-ketels en ventilatiemotoren in wtw-systemen. Daarbij komt dat zonnepanelen zelf gelijkstroom (DC = direct current) opwekken. Voordelen DC Aan gelijkstroom zitten dan ook behoorlijk veel voordelen. “Er is veel te doen rondom netcongestie. Het net zit vol, voor zowel opwekkers als steeds vaker ook voor afnemers. Een mooi moment om meer met DC te gaan doen”, zegt Henry Lootens, specialist Elektrotechniek bij ISSO en gelijkstroomexpert. “Als je bestaande kabels gebruikt, kun je met DC meer elektriciteit transporteren dan met AC (alternating current, red.). In sommige gevallen wel 5 keer zoveel. Verder hebben apparaten en installaties op gelijkstroom een langere levensduur, omdat installaties op wisselstroom meer kwetsbare componenten bevatten.” Vermogenselektronica Wie het heeft over all electric en gelijkstroom komt automatisch uit bij vermogenselektronica. “Dat is de grootste trend binnen deze beweging naar all electric”, vindt Henry Lootens. “Vermogenselektronica zijn de componenten in apparatuur en installaties die grote elektrische vermogens kunnen omvormen naar een type