Auteur: Ruud

Ventileren in de renovatie

Bij het renoveren van een woning wordt vaak ook gelijk de woningisolatie verbeterd, zeker nu de prijzen zo gestegen zijn. Hiermee wordt meestal ook gezorgd dat de woning een stuk luchtdichter is en daarmee wordt het ook noodzakelijk om goed te ventileren. Nu is het de vraag hoe deze ventilatie het beste in te vullen is. Meestal komt de keuze uit op ofwel mechanische afvoer d.m.v. een MV-unit ofwel op mechanische toe- en afvoer d.m.v. een warmteterugwinningsunit. Voor het algehele energieverlies heeft WTW-ventilatie hier meestal het voordeel. Echter, bij WTW-ventilatie komen vaak ook toevoerkanalen kijken, die doorgaans nog niet aanwezig zijn in een woning. Afvoerkanalen zullen in beide situaties nodig zijn, echter zijn deze vaker al aanwezig. Nu zijn er oplossingen om decentrale WTW toe te passen, maar dit geeft vaak extra investeringen die niet altijd uit kunnen. Waar wel naar gekeken kan worden is het inblazen in een centrale ruimte, zoals bijvoorbeeld een trappenhuis van een woning. Aanwezige afvoer naar diverse ruimtes zoals de keuken, badkamer en wc’s zal al zorgen voor overstroming. Hiermee moet dan alleen nog gezorgd worden voor toevoer in de ruimtes waar geen afzuigpunten zijn of achterliggen. Dit kan ofwel door uitbreiding van het afvoerkanaal (wanneer mogelijk) of door een extra ventilator die luchtstroom naar deze ruimtes creëert. Hiermee kan een huis zonder toevoerkanalen toch WTW-ventilatie krijgen. Echter, wanneer dit toch teveel wordt en er wordt gekozen voor alleen mechanische afvoer, zorg dan in ieder geval dat er vraaggestuurd geventileerd wordt. Hiermee kan alsnog zoveel

Update

Norbert Vroege bedacht een nieuw ventilatieconcept dat gebaseerd is op verticale verdringingsventilatie. In 2021 bracht hij het op de markt. GoFlow richt zich vooral op scholen. Wat zijn de eerste bevindingen? IZ sprak Vroege anderhalf jaar geleden al over het GoFlow-concept. Daarbij krijgt ieder klaslokaal een systeemvloer van houten delen of keramiek tegels. Deze vloerdelen hebben geperforeerde gaten. De vloer heeft een opbouwhoogte van maximaal 20 centimeter. Ieder lokaal krijgt ook een systeemplafond (10-20 cm). Ook alle plafonddelen zijn voorzien van geperforeerde gaten. Modulaire opbouw Achter in de lokalen komt een modulair opgebouwde luchtbehandelingskast te staan. De luchtbehandelingskast kan met een laag toerental een hoog debiet behalen (maximaal 2500 m3/h). “Door gebruik te maken van vier warmtewisselaars kunnen we met lage luchtsnelheden zeer efficiënt energie overdragen.” Het GoFlow-systeem produceert zo rond de 34-36 dB(A) aan geluid, dus ruim binnen de normen. Werking De luchtbehandelingskast is voorzien van G4 en F9 fijnstoffilters. De verse lucht wordt onder de vloer ingeblazen. Door permanente overdruk realiseert het systeem een verticale en laminaire luchtstroom. |Luchtvochtigheid In de airsocks onder de vloer zitten druppelaars, die de luchtvochtigheid van de toevoerlucht op peil houden (rond de 40%). Als de gebruikte lucht is opgestegen, voert het systeemplafond alles af. Uiteindelijk wordt de binnenlucht, met een stroomsnelheid van 1 cm per seconde, vijftien keer per uur ververst. Monitoring In elke GoFlow-geventileerde ruimte hangt een gebruiksvriendelijke interface, waarmee je de temperatuur, hoeveelheid ventilatie en tijdschema’s in kan stellen. Elke ruimte is bovendien voorzien van sensoren die de temperatuur, luchtvochtigheid

The Green Village

In The Green Village wordt de techniek van morgen getest. Het openlucht-laboratorium op de TU Delft Campus bestaat sinds 2017 en is een doorslaand succes. In de loop der jaren zijn er ruim honderd innovaties getest, waaronder een significant aantal op het gebied van installatietechniek. IZ ging op bezoek en sprak met Pieter van Schaik, Projectmanager duurzaam bouwen & renoveren. Op het terrein van The Green Village staan verschillende panden, waarin nieuwe technieken worden uitgetest. Dat gebeurt op initiatief van uiteenlopende partijen. Van bij wijze van spreken fabrikanten, tot kennisinstellingen en start-ups die voortgekomen zijn uit de TU Delft. Circulariteit Op dit moment is onder andere circulariteit een belangrijk thema. Maar waar in bouwkundige concepten al forse stappen worden gezet, blijft de installatietechniek wat achter. Daar zijn verschillende oorzaken voor aan te wijzen. Betrokken partijen worstelen soms met de materialisatie, zeker als ze ook nog biobased varianten willen gebruiken. Daarnaast kunnen demontabiliteit, ruimtebeslag en firmware of software updates een belemmering vormen, licht Van Schaik toe. Elektrische cv-ketel Een ander thema is verduurzaming van bestaande gebouwen. Daarbij is natuurlijk volop aandacht voor all-electric concepten. Zo test Heatleap op dit moment de iCV in een proefwoning in The Green Village. Met deze elektrische cv-ketel kunnen bestaande woningen eenvoudig de overstap maken van stoken op aardgas naar 100% elektrisch verwarmen. De iCV levert ook warm water. Het systeem bestaat uit verschillende onderdelen, waaronder een elektrische infrarood cv-ketel, PV-panelen en een zonneboiler die tot 50% hernieuwbare elektriciteit en warmte leveren. De overige helft kan

Upgrade

Hoe maak je een school future proof? Basisschool De Biezen uit Amersfoort koos voor een slimme combinatie van bouwkundige en installatietechnische ingrepen. Het resultaat mag er wezen. IZ sprak erover met Thera Verdam, Hoofd Huisvesting van het Katholiek Primair Onderwijs Amersfoort, waar De Biezen onder valt. Het oorspronkelijke gebouw stamde uit 1975 en was volgens het MOP toe aan een ingrijpende opknapbeurt. Zowel het dak als de gevel moesten onder handen worden genomen. Met het oog op de toekomst werd ook direct besloten om de installatietechniek te gaan verduurzamen. Trias Energetica De Biezen telt onder andere 11 lokalen, een speelzaal, ruimte voor een peutergroep en een kantoor. Geheel volgens de principes van de Trias Energetica is bij de verduurzaming eerst de schil aangepakt. Verdam: “We wilden nieuwe gevels met een RC-waarde van 4,5 en een dak met een RC-waarde van 6.” De oude puien werden vervangen door nieuwe exemplaren met dubbel glas en een andere raamverdeling. “Aan de bovenzijde zitten nu raampjes die open kunnen om extra te ventileren,” licht Verdam toe. De oude kozijnen hebben plaatsgemaakt voor een variant van onderhoudsarm kunststof en de boeiborden zijn voorzien van isolatiemateriaal. Ook heeft het gebouw, vanuit onderwijskundige overwegingen, onder andere een extra buitendeur gekregen. Dak Besloten werd om het bestaande dak intact te laten, maar bovenop de bestaande afwerklaag extra isolatie (PIR) aan te brengen en een nieuwe afwerklaag. “Daardoor werd het dak opgehoogd en moesten we ook de boeiboorden ophogen en de HWA-aansluiting aanpassen”, vertelt Verdam. PV-panelen Van meet af

Ventilatie

Na jaren van corona, waarin de noodzaak om goed te ventileren in de woon-, werk- en leeromgeving duidelijk is geworden, zijn we nu in een tijd beland waarin de nadruk op energie-efficiënt ventileren is komen te liggen. We leven in een turbulentie wereld. Eens te meer is maar weer eens gebleken dat wereldwijde problemen ook ons land in hun greep kunnen krijgen. In ons vakgebied wordt al jarenlang het belang van goed ventileren en voldoende doorspoelen van ruimtes uitgedragen. In het Bouwbesluit zijn hiervoor de nodige richtlijnen opgenomen. Helaas is dit wel waaraan minimaal moet worden voldaan en in de praktijk laat dit nogal eens te wensen over. In de coronaperiode is dat duidelijk naar voren gekomen. Hoewel het in de eerste 1,5 jaar stevig werd ontkend, kwam daar dan uiteindelijk toch dat tekentje om het raam open te gaan zetten, want ventileren helpt. Richtlijnen Als ventilatiesector zijn we blij dat ook de aerogene transmissieroute erkend wordt, alleen blijft de overheid achter. Eigenlijk zouden de richtlijnen moeten worden aangepast. Helaas kan dit tot wel vijf jaar gaan duren. Dan moet het ook nog worden opgenomen in het Bouwbesluit. Pas als dat is gebeurd, wordt het meegenomen in de bestekken. Dus komt het er voor nu op neer om je gezonde verstand te gebruiken. Energieprijzen Eind 2021 zijn de energieprijzen gaan stijgen. Eerst omdat de economie aantrok en er dus meer vraag was, maar sinds begin 2022 ook door de oorlog in Oekraïne, waardoor we te maken kregen met een boycot

Verduurzaming industriële verwarmingsinstallaties

In principe geldt voor bestaande industriële gebouwen hetzelfde startpunt als bij woningen: begin met isoleren. Echter, juist dát is financieel en praktisch vaak een grote opgave bij dit type gebouwen. Eenvoudiger is al het plaatsen van zonnepanelen en kijken hoe men deze stroom optimaal kan benutten. Een warmtepomp is de logische eerste gedachte. Echter, een grote warmtepompinstallatie is niet alleen kostbaar, maar zonder optimale isolatie ook niet aan te raden. Een beter alternatief is dan het plaatsen van luchtverwarmers en/of stralers. Groot voordeel van beide systemen is dat ze een snelle reactietijd hebben: warmte waar en wanneer gewenst wordt. Efficiënt en snel! Luchtverwarmers kunnen een hele hal snel op de gewenste temperatuur brengen waarbij met een gradientregeling ook de opgestegen warmte onder het plafond opnieuw kan worden benut. Stralers zijn juist heel geschikt om lokaal te verwarmen door gebruik te maken van het zgn. aanwarm-effect waardoor de gemiddelde haltemperatuur lager kan blijven. Of een combinatie van beide: de luchtverwarmer zorgt voor een basistemperatuur in de hal en stralers zorgen voor het aanwarmen van de werkplekken. De investering in deze verwarmingstoestellen zal vele malen lager zijn dan die van een warmtepompinstallatie. En door de zonnepanelen is de stroom groen! Een volgende stap is het combineren van het hoge rendement van een warmtepomp en de efficiëntie van decentrale verwarming waarbij de warmtepomptechniek wordt gecombineerd met luchtverwarming binnen één systeem. Binnenkort zal deze techniek beschikbaar zijn en dan kunnen er echt grote stappen worden gezet in de verduurzaming van de (bestaande) industriële omgeving.

Goed werkende installaties voor binnenluchtkwaliteit

In de winterperiode worden in veel gebouwen en woningen de ramen en deuren zoveel mogelijk dicht gehouden. Zo wordt geprobeerd om energie te besparen en de daarmee gepaard gaande hoge kosten, waar bijna iedereen in ons land inmiddels mee is geconfronteerd, laag te houden. Veel mensen zijn zich echter niet bewust van de gevolgen die het onvoldoende ventileren van een gebouw of huis hebben op de binnenluchtkwaliteit. Zo wordt in recente berichtgeving in de landelijke media gesproken over schimmelvorming en vochtproblemen in slecht geventileerde, koude en vochtige ruimtes. Naast dat schimmel de staat van een gebouw of woning aantast, is het bovenal slecht voor de gezondheid. Het goed installeren, instellen, inregelen, onderhouden en monitoren van airconditionings- en luchtbehandelingssystemen zorgt voor de juiste binnenluchtkwaliteit bij een laag energiegebruik. Veel onderzoeken hebben uitgewezen dat hierin nog een wereld te winnen is in Nederland. Door het volgen van de onderhoudsrichtlijnen, die NVKL samen met het Rijksvastgoedbedrijf en Binnenklimaat Nederland heeft opgesteld, wordt al veel gewonnen op dit vlak. Daarnaast zijn er ook de ISSO-publicaties Duurzaam Beheer en Onderhoud 100 – 107 die de juiste handvatten bieden om airconditionings- en luchtbehandelingssystemen gedurende de levenscyclus goed te laten presteren. Voor het goed installeren en onderhouden van airconditionings- en luchtbehandelingssystemen kun je terecht bij NVKL, de vereniging van koeltechnische bedrijven, waar NVKL-erkende installateurs graag met je meedenken en je voorzien van gepast advies. De erkende installateurs zijn in het bezit van de NVKL-erkenning en voldoen daarmee aan alle verplichte wet- en regelgeving, opleidingen en vakkennis waarop

Noodzakelijk ventileren

Gedurende de coronapandemie kwam er steeds meer aandacht voor het ventileren van binnenruimten. Waar de noodzaak hiervan eerst nog ontkend of afgezwakt werd, werd dit later alsnog bijgesteld en ging ventilatie zowaar een rol spelen in de strijd tegen het virus. Beter laat dan nooit, zullen we maar zeggen. Inmiddels zijn we bijna vergeten dat er een pandemie heeft plaatsgevonden en pakken we weer als vanouds de draad op. Als een griepgolf het land overstroomt, zijn we alweer vergeten dat we afstand moeten houden, strenge hygiënische maatregelen moeten treffen en… moeten ventileren. Wat dat laatste betreft: het is wel logisch dat we niet meer te pas en onpas ramen en deuren openzetten om te ‘luchten’, zoals tijdens de pandemie het devies was. Energie-efficiëntie heeft nu immers de hoogste prioriteit; niet alleen omdat we duurzaam willen zijn maar vooral omdat de energieprijzen de pan uit rijzen. Van de huidige richtlijnen moeten we het ook al niet hebben. Dat zijn richtlijnen waaraan minimaal moet worden voldaan en in de praktijk laat dit nogal eens te wensen over. Vooral onze portemonnee blijkt dus weer eens de belangrijkste aanjager te zijn.

En dan..

Afgelopen jaar heb ik het besluit genomen om te stoppen met mijn installatiebedrijf. Ik wilde het allemaal goed regelen, zodat klanten, personeel en ikzelf tevreden kunnen zijn. Dat bleek nog een hele opgave, maar raad is gelukkig overal verkrijgbaar. Ik ben niet de eerste die met zijn bedrijf stopt. Of het uiteindelijk allemaal goed gaat komen, wordt nog even afwachten. Maar op dit moment heb ik daar een meer dan goed gevoel over. Wat ga ik zelf allemaal doen als de boel aan de kant is, bedenk ik mij nu. Ondernemen is topsport, zei oud-topsporter en ondernemer Wil Hartog ooit. De ondernemerswedstrijd duurt niet een paar uur, maar gaat de hele week, jaar na jaar door. De weinige vrije tijd die overblijft wordt vaak ingevuld met een gezinsleven en vaak enkele hobby’s. Stilzitten staat kennelijk niet in het ondernemerswoordenboek. Het zal mij ook niet lukken, vrees ik. De laatste tijd ben ik maar alvast op zoek gegaan naar een passende invulling van de dag en dat bleek uiteindelijk eenvoudiger dan gedacht en bovendien snel geregeld. Alle klusjes in en om huis, die al jaren zijn blijven liggen, staan inmiddels op papier en ik ben van plan ze stap voor stap af te werken, geheel op eigen tempo en uiteraard als ik er zin in heb. Daarnaast maak ik muziek. Ik heb nu alle repetitie-avonden, en optredens, in mijn agenda gezet en ben vastbesloten om er voortaan geen enkele te missen of af te zeggen. Met name de derde helft wil

Ultrasoon

Het bedrijf Aqua-D&S is sinds kort actief op de markt met een ultrasoon techniek als een ‘point of entry’ systeem in leidingwaterinstallaties. De techniek is vooral bekend van andere toepassingen, maar nog niet voor legionellabestrijding, waarvoor dit systeem is ontwikkeld. Ultrasoon geluid is onhoorbaar geluid met een frequentie hoger dan 20 kHz Bij toepassing in water wordt het geluid ingebracht door een transducer. De werking berust op het piézo-elektrisch effect, waarbij een spanningsverandering wordt omgezet in een drukverandering en andersom. Er bestaan transducers met indirecte werking waarbij eerst een wand in trilling wordt gebracht. Er zijn er ook met directe werking waarbij water direct in contact staat met de ‘neus’ van de transducer. De transducer wordt gevoed via een elektrische kabel en generator waarop het vermogen, de frequenties en de werkingstijden kunnen worden ingesteld. Toepassingen Ultrasoon techniek kent veel toepassingen, zoals reiniging van vervuilde onderdelen, ultrasone bevochtiging en bacterievrij houden van koeltorens en het in beeld brengen van organen in het lichaam (sonography). Het wordt toegepast in de tuinbouw om reservoirs algen- en bacterievrij te houden. Sinds kort wordt in pilotprojecten getest of het kan worden toegepast in leidingwaterinstallaties. Bacteriedodende werking In een studie van de Universiteit Utrecht uit 2007 zijn 45 wetenschappelijke rapporten onderzocht en de conclusies luiden samengevat: • Bacteriën worden over het algemeen zeer effectief gedood door sonicatie en cavitatie. • Een combinatie met een andere techniek kan “zeer effectief” zijn. • De toepassing van ultrasoon techniek kan leiden tot vermindering van het gebruik van chemicaliën. Door de onderzoekers in