Villeroy & Boch heeft het afgelopen een stroom aan nieuwe producten op de markt gebracht. Ook is een aantal bestaande collecties in een ander jasje gestoken. Daarmee speelt de sanitairfabrikant naadloos in op de huidige trends. IZ nam een aantal vernieuwingen onder de loep. Laten we beginnen met kleur. Zowel in de Subway 3.0, Loop & Friends als Artis collectie speelt kleur een belangrijke rol. Zo is het traditionele wit in verschillende tinten beschikbaar. Daarnaast heeft de sanitairfabrikant het kleurenpalet voor de Loops & Friends wastafels en de Artis collectie uitgebreid (zie kaderteksten). Wellnessparadijs Nu de badkamer langzaam maar zeker verandert in een wellnessparadijs, spelen sanitairfabrikanten eropin door een ruimer assortiment aan mogelijkheden te bieden voor de inrichting. Zo wordt het steeds normaler om ook losstaande baden te installeren. Villeroy & Boch biedt in de nieuwe Subway 3.0 collectie vrijstaande en back-to-wall baden aan. Ook bevat de collectie een nieuw inbouwbad. De baden hebben een ergonomische vormgeving en een slechts 10 mm brede rand. Ze zijn gemaakt van het unieke materiaal Quaryl: dit is kras- en slijtvast, het voelt prettig aan en het badwater blijft langer warm. Functionaliteiten Naast het bredere assortiment, neemt ook het aantal functionaliteiten toe van de afzonderlijke oplossingen. Zo kan het inbouwbad uitgerust worden met een whirlpoolsysteem. En met SilentFlow: waarmee het bad zich stil en snel vanuit de bodem vult. De bijna onzichtbare plug wordt voorgemonteerd, vlak met de bodem van het bad en biedt een stroomsnelheid van tot 20 liter water per minuut. Combineren
Auteur: Ruud
Met de stijgende energieprijzen is heel Nederland aan het besparen geslagen, of wordt daartoe een poging gedaan. Informatie is hierbij essentieel. Ik hoorde een kennis van mij recent nog zeggen dat hij via de gemeente gratis duurzaamheidsadvies kon krijgen. Maar na wat telefoontjes bleek dat er niet genoeg personeel was om dit aan te bieden. Hij zal niet als enige zijn teleurgesteld. Maar waar gaat een consument dan heen voor advies? (naast dat hij of zijn alle informatie raadpleegt die online beschikbaar is.) Vaak toch maar naar de eigen installateur, die het eigenlijk al te druk heeft met zijn werkzaamheden, zelfs al voordat de energiecrisis startte. Aan alle vragen over wat mogelijk is of wat uitgevoerd kan worden, kan deze lang niet altijd gehoor geven. Het ontbreekt de installateur simpelweg aan tijd. In een offerte of advies voor warmtepompen gaat bovendien nog eens meer tijd zitten dan in een offerte of advies voor een traditionele ketel. Dat komt er bovenop in een al overbelaste sector. Ook ben ik benieuwd naar wat installateurs de komende jaren allemaal nog gaan tegenkomen. Hier en daar duiken bijvoorbeeld ideeën op over doorstroomboilers of andere één-op-één elektra warmte-opwekkers. Ideeën die wellicht rendabel zijn bij een overschot aan zelf opgewekte elektra (en geen saldering…). Maar het zou mij niets verbazen als er volgend jaar geklaagd wordt over een extreem hoog elektraverbruik, om vervolgens te ontdekken dat een zelf aangelegd systeem met diverse boilers hiervoor verantwoordelijk is. Wellicht nóg een extra taak voor installateurs dus: het waarschuwen
Ruim één op de drie Nederlanders leeft in een ongezonde woning. Dat is de pijnlijke conclusie van de Healthy Home Barometer 2022, een jaarlijks onderzoek in opdracht van de VELUX Group. Gelukkig zijn er manieren om dit cijfer terug te dringen – met een belangrijke rol voor de installatietechniek. VELUX vroeg researchinstituut RAND Europe, een non-profitorganisatie voor beleidsstudies, om onderzoek te doen naar de relatie tussen het leefklimaat in gebouwen en huizen en de gezondheid van de mensen die er verblijven. Uit de resultaten blijkt dat een slecht binnenklimaat een negatief effect heeft op de mentale en fysieke gezondheid, het welzijn en de productiviteit van mensen. Tekortschieten De cijfers liegen er niet om. 37 % van de Nederlandse bevolking – miljoenen mensen dus – leeft in een woning die simpelweg tekort schiet. De meest voorkomende problemen zijn lawaai, vocht, schimmel, kou en een gebrek aan daglicht. Daarnaast ervaart 27 % overlast door geluid van buren of vanaf de straat. Onder mensen met een laag inkomen is dit zelfs 37 %. Hierdoor kunnen slaapproblemen ontstaan. Vochtproblemen 15 % van de Nederlanders heeft last van lekkage, vochtige muren en daken of rotte kozijnen en vloeren. Ook dit kan ernstige gevolgen hebben voor de gezondheid, zoals astma of andere ademhalingsproblemen. Onder mensen met een laag inkomen is 11 % niet in staat om het eigen huis op te warmen; dit kan wederom ademhalingsaandoeningen en hart- en vaatziekten teweegbrengen. Licht Rond de 3 % woont in een huis dat te donker is, en loopt
Op het terrein van de Floriade staat het nieuwe gebouw van de Aeres Hogeschool Almere. Het is voorzien van de modernste snufjes op het gebied van duurzaamheid en heeft een Platinum WELL-certificaat in de wacht gesleept. IZ sprak met Erik van Unen, die als Senior-Adviseur van INNAX betrokken was bij het prestigieuze project. Het gebouw van de Hogeschool is opgetrokken in beton en staal, heeft een BVO van 4000 m2 en telt 5 bouwlagen. In het pand zijn verschillende functies ondergebracht. Zo zijn er traditionele leslokalen te vinden, maar ook laboratoria. Uiteraard ontbreken ook niet de facilitaire voorzieningen, zoals pantry’s, toiletten en een grootkeuken die voldoet aan de HACCP eisen. Lokale omstandigheden In het ontwerp is rekening gehouden met zonverkaveling en andere lokale factoren. Dat komt onder andere tot uiting in de zogenaamde ‘Smart Skin’. Van Unen: “De gevel aan de kant van de snelweg is geluidsluw gemaakt. Dat betekent een flink isolatiepakket en geen ramen die open kunnen. En gevelzijden die veel zonlicht krijgen zijn voorzien van minder ramen dan de minder zonbelaste gevels.” PV en groen De PV-panelen aan de westkant zorgen behalve voor energieopwekking ook voor zonwering. De oostzijde, gericht op de bomentuin van het Floriadeterrein, is volledig groen en kleurt mee met de seizoenen. Vegetatie De Aeres Hogeschool is rijkelijk voorzien van vegetatie. Zowel vanbuiten als vanbinnen. Het pand heeft onder meer een groendak, dat zowel mogelijkheden biedt tot sociale interactie als het gebouw extra koelt. Verder is een schaduwdak gerealiseerd van semi-transparante PV-panelen dat de
Wie actief is in de renovatie kent het probleem. Tijdens een project stuit je op (de restanten van) een historische installatie. Wat doe je ermee? Verwijderen of behouden? IZ legde de vraag voor aan specialiste Natasja Hogen. Hogen is de eigenaresse van Natasja Hogen Erfgoedadvies. Ze heeft zelf uitgebreid onderzoek verricht naar historische installaties en is daar het afgelopen jaar ook op gepromoveerd. Omschrijving Wat nu wel of niet als historische installatie kan worden aangemerkt, daar vallen nog interessante discussies over te voeren. Zelf werkt Hogen momenteel mee aan een onderzoek voor de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, dat de periode van 1940 tot 1990 bestrijkt. Laten we daar in dit artikel de scheidslijn leggen. Bij 1990. Concepten Waar krijgen we dan allemaal mee te maken? Hogen: “Onder andere kachels, haarden, luchtverwarmingsinstallaties, cv-ketels, sanitair, radiatoren en ventilatiesystemen.” In eerste instantie waren klimatiseringsinstallaties met de bouwkundige constructie onderdeel van een systeem. Later, na WO II werden het bouwkundige deel en het installatieconcept meer als gescheiden onderdelen benaderd. Aantreffen Idealiter tref je een volledig werkende installatie aan, in de praktijk, de lezer weet het, kom je eerder onderdelen van oude installaties tegen. “Installateurs vinden bijvoorbeeld tijdens werkzaamheden kanalen die zijn opgenomen in de vloeren, een schouw, ventilatieroosters, radiatoren of oude kranen. Het kan ook zijn dat niet eens meer af te lezen valt waarvoor het aangetroffen onderdeel werd gebruikt.” Begrijpen Als de installateur de vrije hand heeft in het pand, zal hij al dan niet samen met de opdrachtgever, architect of bouwkundige
Bij vrijwel alle uitdagingen waar onze samenleving voor staat, speelt techniek een doorslaggevende rol. Dat meldt de onlangs gepresenteerde toekomstverkenning CONNECT2030. Doekle Terpstra, voorzitter van branchekoepel Techniek Nederland, zegt hierover: “Er komt heel veel op ons af. We hebben creatieve oplossingen, nieuwe zienswijzen en innovatieve technieken nodig.” De tijd van simpelweg een keteltje vervangen ligt achter ons. Er moeten slimmere apparaten worden ontwikkeld, die ook nog eens slimmer geïnstalleerd moeten worden Die slimmigheid zit ‘m in veel aspecten: een efficiënter werkend apparaat, een circulair product, optimale samenwerking tussen zowel de verschillende bij een werk betrokken partijen als de producten zelf, een efficiëntere bedrijfsvoering, en noem maar op. ‘Smart’ is daarmee dé trend voor de komende jaren, tot ver voorbij 2030 (het jaar waar de toekomstverkenning zich op richtte). Wie daar nu niet al op inspeelt, heeft straks geen toekomst meer. Wees slim, voor het te laat is!
Het komende jaar krijgen ontwerpers en installateurs van werktuigkundige installaties de beschikking over veel nieuwe kennis. Niet alleen via drie nieuwe ISSO-publicaties over warmteverliesberekeningen maar ook via twee geactualiseerde ISSO-publicaties voor de warmtepompspecialisten. Naast de vernieuwde ISSO-publicaties 51, 53, 57, 72 en 73 zullen ook het geactualiseerde Kleintje Warmteverlies en het Kleintje Infraroodpanelen, elektrische stralingsverwarming, voor veel vakmensen een welkome aanvulling zijn. “Het actualiseren van de publicaties over Warmteverlies werd steeds belangrijker, omdat het risico en de kans op klachten van eindgebruikers met de moderne installaties steeds groter wordt”, vertelt Jos de Leeuw, die samen met Dennis van der Kooij, als de specialisten Klimaattechniek bij ISSO, aan de actualisaties hebben gewerkt. Vanzelfsprekend doen zij dit met steun van Techniek Nederland en Wij Techniek, en een omvangrijke Kontaktgroep specialisten uit het vakgebied. “Iedereen weet dat dit onderwerp vroeger, met gasgestookte ketels, minder nauw luisterde. De statische berekening die in de oude publicaties stond, gaf nooit zoveel problemen, omdat de ketel in de meeste woningen en gebouwen overgedimensioneerd was. Moderne warmtepompen hebben veel minder capaciteit en dan is een zeer exacte warmteverliesberekening een stuk belangrijker.” Dimensionering en inregeling “Behalve dat we voortaan, zeker in de nieuwbouw, bijna alleen nog warmtepompen plaatsen, wordt ook de isolatie steeds dikker en speelt warmteopslag in de warmteverliesberekening een belangrijkere rol. De regelgeving speelt hier ook meer op in en eist een adequate dimensionering en inregeling”, zegt Dennis van der Kooij. “Een warmteverliesberekening geeft de benodigde vermogens per vertrek (dimensionering) en is daarmee de basis voor het
Wie kent ‘m niet: de Londense stadsbus? Ooit werden deze gemaakt en onderhouden in wat nu Chiswick Park is – een transparant en spectaculair kantorencomplex in een zorgvuldig gecreëerde parkomgeving. Het energiezuinige ontwerp en het slimme beheer van Chiswick Park zorgen voor lage exploitatiekosten. Daarbij is in alle gebouwen op het terrein een slim gebouwbeheersysteem geïnstalleerd. Sinds kort brengt ABB de ABB Cylon® HVAC Smart Building Solutions op de Nederlandse markt. In dit artikel wordt ingegaan in de mogelijkheden die het systeem biedt voor Chiswick Park. Van fabriek naar kantorenpark Met een oppervlakte van ruim 167.000 m2 is Chiswick Park een opmerkelijke omgeving. Verscholen in het groen staan twaalf kantoorgebouwen waar huurders en werknemers een ongeëvenaarde werkomgeving wordt geboden. Naast de kantoorgebouwen zijn er on-site faciliteiten zoals een health & fitnessclub, bars, cafés, boetieks en supermarkten. Bovendien is er het hele jaar door een programma van activiteiten, variërend van live muziek en yoga tot sportevenementen, seminars en zelfs schaapscheren! De bijzondere omgeving en hoogwaardige kantoorstandaarden trekken huurders van naam, variërend van Technicolor en Discovery tot CBS News en Singapore Airlines. Zij weten zich gehuisvest in een spectaculair en zorgvuldig ontworpen groen park dat het hart vormt van het terrein. Energiezuinig ontwerp voor individuele kantoorruimtes Bij de ontwikkeling van de door Richard Rogers ontworpen kantoorgebouwen stond projectontwikkelaar Stanhope één ding voor ogen: het ontwikkelen van een omgeving die zich onderscheidt en tegelijkertijd commercieel kan worden ontwikkeld. Het ontwerp van de architect bood daarbij veel flexibiliteit met zowel ruimtes die zowel open
Het nieuwe buzzword in de installatiebranche is circulariteit. Dat is niet verwonderlijk. In feite til je daarmee duurzaamheid naar een hoger niveau. Maar hoe geef je er handen en voeten aan? IZ sprak met een koploper uit de branche. Spindler Installatietechniek is een bekende verschijning in het Rotterdamse. De totaalinstallateur bestaat al bijna 100 jaar. Richard Spindler, 53 jaar, behoort tot de 4e generatie. Samen met Marcel Comba bestiert hij het bedrijf met 220 man personeel. Spindler Installatietechniek is zowel actief in de woningbouw als utiliteit, waarbij het accent ligt op de eerstgenoemde sector. Vraag Het bedrijf merkt al enige tijd dat de vraag naar duurzame oplossingen aanzwelt. Bottlenecks op dit moment zijn een tekort aan personeel om warmtepompen, PV-panelen en dergelijke te installeren, alsmede het materiaaltekort, waardoor de leveringstijden snel oplopen. Maatwerk Spindler heeft gemengde gevoelens over de koers die Den Haag nu inslaat. “Met de Trias Energetica in het achterhoofd zou je eerst moeten isoleren, voordat je een (hybride) warmtepomp zou installeren. Aan de andere kant gaat het om maatwerk, waarbij je per situatie kijkt wat er technisch en financieel haalbaar is.” Concurrerende oplossingen “Een concurrerende oplossing, zoals de waterstofketel heeft ook zeker kans om een marktaandeel te veroveren. Er vinden al pilotprojecten plaats, de subsidiestroom komt op gang en technisch gezien hoef je maar weinig ingrepen te verrichten om over te stappen van een fossiel gestookte cv-ketel naar een waterstofvariant. Nadeel is wel dat je direct op wijkniveau de thermische energievoorziening moet regelen bij waterstof. Hoe dan
Fieldpiece Instruments is een nieuwe speler op de Nederlandse HVACR-markt. Het van origine Amerikaanse bedrijf levert een gespecialiseerd aanbod aan gereedschapsartikelen voor de koude- en klimaattechniek. Een niche dus, vanwaar deze keuze? IZ sprak erover met Bas Kamermans. Volgens de General Manager EMEA van Fieldpiece heeft de sector gespecialiseerd gereedschap nodig om in te kunnen spelen op de belangrijke trends. Werkwijze “De groeiende populariteit van natuurlijke koudemiddelen brengt een andere werkwijze met zich mee. Zo moeten installateurs bijvoorbeeld bij CO2 rekening houden met hogere drukken en bij propaan met een gas dat brandbaar is en explosief van karakter.” Monitoring “Daarnaast vragen opdrachtgevers steeds vaker om de monitoring van energieprestaties. Bovendien neemt door het gigantische tekort aan vakmensen de druk toe om zo snel en goed mogelijk het werk af te ronden.” Niche Deze en andere trends vragen om een specifieke benadering. “We leveren geen generiek gereedschap, maar hebben echt samen met de installateur ons assortiment aan oplossingen ontwikkeld om zijn werk gemakkelijker, beter en sneller te kunnen doen.” Leesbaarheid Dat klinkt als een verkooppraatje, dus verder doorvragen is wel geboden. Hoe geeft Fieldpiece hier in de praktijk handen en voeten aan? “We gaan met de monteur het veld in om mee te kijken waar die persoon tegenaan loopt en goed na te gaan hoe we het probleem het beste kunnen oplossen. Zo komen we op oplossingen die ogenschijnlijk simpel, maar eigenlijk heel doordacht zijn. Bijvoorbeeld een blauw LCD-display op onze manifold. Wij kiezen voor deze manier van weergeven, met grote