Auteur: Ruud

Noordertogt

Inside Out levert prefabmodules voor duurzame hoogbouw. Hierin worden bouwtechniek, installatietechniek en energietechniek gecombineerd. De modules lopen als een trein. Enige tijd geleden was Inside Out betrokken bij een interessant project, waarbij de ambities hoog lagen. Het doel was om de Alkmaarse Noordertogtflat uit de jaren 60-70 om te toveren in een energieleverend gebouw. Een pittige klus, omdat het 36 meter hoge gebouw een fors energiegebruik had en in windgebied I stond. Populaire modules Inside Out voor alle duidelijkheid levert verschillende soorten prefabmodules. De markt toont op dit moment met name veel belangstelling voor de Solarmodule, klimaatmodule en datamodule. In het laatste geval gaat het om een meet- en regelsysteem dat aan de andere modules wordt gekoppeld en bijvoorbeeld in kan spelen op de fluctuerende energieprijzen. Voordelen Zoals bekend hebben prefabmodules vele voordelen. Joris van den Heiligenberg, technisch directeur van Inside Out soms ze nog maar eens op. “Ze worden onder fabrieksmatige omstandigheden vervaardigd, dus efficiënt en met een hoge kwaliteit. En er is relatief weinig tijd nodig om ze te installeren, wat zowel prettig is voor bewoners als installatiebedrijven die veelal kampen met een personeelsgebrek.” Toekomst Van den Heiligenberg verwacht dat er de komende jaren steeds meer prefabmodules op de markt zullen verschijnen. Zowel voor de woningbouw als utiliteit. Bij Inside Out kloppen tegenwoordig vooral woningcorporaties aan en eigenaren van kantoorpanden, die hun bestaande vastgoed willen verduurzamen. Meet- en regeltechniek Wat betreft de prefabmodules zelf, zal het accent in de toekomst vooral komen te liggen bij de meet- en

Is jouw bedrijf al voorbereid op de koudemiddelentransitie?

Nederland ligt volgens het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) nog steeds op koers om een vermindering van de CO2-uitstoot van 55% te behalen in 2030 ten opzichte van 1990. Daar zal echter wel veel voor moeten gebeuren in de komende jaren. Vanuit het perspectief van de gebouwde omgeving zal er onder andere flink ingezet moeten worden op de transitie van aardgas naar duurzaam opgewekte stroom als energiebron voor het verwarmen van gebouwen en woningen. Deze transitie kwam mede in een stroomversnelling door de oorlog in Oekraïne en de daarmee gepaard gaande boycot van Rusland als grootste leverancier van aardgas. De groei wordt echter weer geremd door het ontbreken van normering in de Nederlandse wetgeving. Toch is er ook een positieve trend, want het aantal verkochte airco’s is ook in 2024 weer toegenomen naar 350.000 stuks. Door de verwarmingsfunctie kunnen deze apparaten ook uitstekend als verwarmingsbron functioneren en leveren ze zo zichtbaar een bijdrage aan de transitie. Deze duurzame installaties moeten wel geïnstalleerd en onderhouden worden. Hiervoor zijn in toenemende mate goed opgeleide en gekwalificeerde technici nodig. Zij zullen door de invoering van de nieuwe F-gassenverordening (koudemiddelentransitie) vanaf september 2025 allemaal opnieuw gecertificeerd moeten worden om veilig met alternatieve koudemiddelen te kunnen werken. Het is dan ook zaak voor installatiebedrijven om zich tijdig voor te bereiden op deze transitie en zo spoedig mogelijk plannen te maken voor het opleiden en certificeren van deze technici, maar ook klanten te informeren over de aanstaande veranderingen. NVKL speelt in Nederland een belangrijke rol bij

Duidelijkheid over werkelijke besparing hybride warmtepompen

Onlangs zijn de resultaten gepresenteerd van het Demonstratieproject Hybride warmtepompen, waarin het energiegebruik van zo’n 200 huishoudens werd geanalyseerd. Het onderzoek toonde aan dat het installeren van een hybride warmtepomp samen met een cv-ketel gemiddeld zorgt voor een gasbesparing van 75% en een verlaging van de energiekosten met 1018 euro per jaar. Het project werd uitgevoerd door vijf samenwerkende partijen, waaronder het Ministerie van VROM en KGG, Rijksdienst voor Ondernemend Nederland en Techniek Nederland. Gedurende twee stookseizoenen werden de prestaties nauwkeurig onderzocht en vergeleken met het gebruik van alleen de cv-ketel. De Universiteit Twente verifieerde de wetenschappelijke resultaten. Hoewel de resultaten positief waren, bleek dat bijna 20% van de systemen beter kon presteren door aanpassingen aan de installatie te doen. Een belangrijke les van het project was dat de correcte installatie van een hybride warmtepomp en het goed functioneren van het afgiftesysteem (zoals radiatoren of vloerverwarming) belangrijker is dan bij een cv-ketel om een optimaal rendement te kunnen realiseren. Naast de gasbesparing en lagere energiekosten, bracht het onderzoek waardevolle inzichten over installatiegemak, wooncomfort en netbelasting. Gezien de hoge gemiddelde gasbesparing hebben de leden van de Vereniging voor Duurzame Warmte besloten een vervolg te geven aan het concept van een besparingsgarantie voor hybride warmtepompen te introduceren. Het uitgangspunt is dat de woningbezitter de garantie kan worden gegeven dat de hybride warmtepomp optimaal presteert, zowel qua gasbesparing als elektriciteitsverbruik. De eindrapportage van het demonstratieproject is terug te vinden op onze website: verenigingduurzamewarmte.nl Susanne de Ruwe, namens Vereniging voor Duurzame Warmte

Plug & Pray

Fabrikanten zijn steeds meer gaan inspringen op het Plug & Play fenomeen. Met name vanwege het tekort aan geschoold personeel is er veel vraag naar. Toch kent deze trend ook zijn keerzijden. Uitholling van de vakkennis, lijkt er daarvan één te zijn. Straks kan jan-en-alleman nog een warmtepomp aansluiten. Bovendien: hoe leuk blijft het vak op deze manier voor beginnende installateurs? Maakt Plug & Play installatietechniek niet juist minder aantrekkelijk voor instromers? Het gaat immers steeds minder om de techniek zelf maar steeds meer om het ‘regelen aan de voorkant’; niet alleen vanwege de toenemende aandacht voor design en prefabricage, maar ook omdat de regelgeving belangrijker wordt. Denk daarbij aan BENG en MPG (i.v.m. circulariteit). Plug & Play klinkt leuk op papier, maar we moeten oppassen dat het geen Plug & Pray wordt: bidden dat het na aansluiten echt allemaal werkt zoals bedoeld. Gaat de traditionele installateur van het toneel verdwijnen of verhuist hij/zij naar de fabrieksvloer, als het in werking stellen van een installatie niet veel meer is dan simpelweg de stekker in het stopcontact steken?

Samenwerken

Samenwerken: is het de enige keuze voor technisch bedrijven? Volgens Van Dale’s woordenboek betekent samenwerken ‘met verschillende partijen werken aan eenzelfde taak’. Maar in de praktijk levert samenwerking met collega’s binnen een organisatie of met ketenpartijen, niet altijd betere resultaten op. Dat komt omdat samenwerken niet alleen gaat om het uitvoeren van eenzelfde taak, maar vooral om het behalen van een gezamenlijk doel. En precies daar gaat het in de praktijk nogal eens mis. Bekijk daarom je samenwerking kritisch en werk alleen samen als dit echt meerwaarde oplevert voor jouw bedrijf, ketenpartners én de klant. Nut Het nut van samenwerking door ketenpartijen wordt al decennialang onderzocht. Door technologische ontwikkelingen en de complexiteit hiervan, worden waardeketens ingewikkelder. Vanwege die reden en door globalisering en toenemende concurrentie, is het belang van samenwerken toegenomen. Kijk maar eens naar de installatiesector waar de samenwerking tussen installatiebedrijven en toeleveranciers van cruciaal belang is om strakke deadlines en budgetten te halen. Maar het smeden van samenwerkingsverbanden is geen doel op zich. Zeker vanuit een marketingperspectief dient samenwerking gericht te zijn op het realiseren van meerwaarde voor alle betrokkenen. Dus ook voor de klant. Direct of indirect. Meerwaarde Een efficiënter proces tussen samenwerkende partijen kan zorgen voor snellere of efficiëntere leveringen. Denk daarbij aan het aanhouden van lagere voorraden in de hele keten en Just-in-Time levering van materialen. Een indirecte meerwaarde die niet per se resulteert in een lagere kostprijs, waar bij een hogere efficiency vaak wel als eerste aan gedacht wordt. Het resulteert in minder voorraadkosten

Veilig werken in 2025

Veilig werken is altijd een belangrijk thema geweest, en dat blijft zo. Zeker nu de wereld om ons heen sneller verandert dan ooit. Nieuwe technologieën, strengere regelgeving en een groeiend bewustzijn rondom welzijn en duurzaamheid zorgen ervoor dat een veilige werkomgeving een prominente plek krijgt op de agenda van organisaties. Maar wat betekent dit in de praktijk? In dit artikel bespreken we de verwachte veranderingen, uitdagingen en ontwikkelingen die bijdragen aan een veilige en gezonde werkomgeving in 2025. In 2025 wordt een vernieuwde Arbocatalogus voor Fysieke Belasting geïntroduceerd. Dit document is bedoeld om werkgevers en werknemers te ondersteunen bij het beperken van fysieke belasting op de werkvloer. Hoewel de Arbeidsinspectie (NLA) al een positieve toetsing heeft uitgevoerd, wordt nog gewerkt aan enkele verbeteringen voor het onderdeel trillingen. Zodra deze aanpassingen zijn doorgevoerd, publiceert Arbotechniek de nieuwe versie. De Arbocatalogus bevat diverse verbeteringen en nieuwe inzichten ten opzichte van de vorige editie: • In de nieuwe Arbocatalogus is er meer aandacht voor de wijze waarop fysieke belasting kan worden aangepakt. Dit sluit aan bij de nieuwe beoordelingsmethodiek van de Arbeidsinspectie. • Er zijn tools toegevoegd om fysieke belasting beter in kaart te brengen. • Er is een overzicht opgenomen van meer oplossingen en hulpmiddelen, afgestemd op de nieuwste technische ontwikkelingen. • Er is een uitgebreide beschrijving van de algemene aanpak voor fysieke belasting, met specifieke aandacht voor kwetsbare groepen. • Naast richtlijnen voor uitvoerende medewerkers, is nu ook informatie opgenomen voor voorbereidende medewerkers. Dit omvat een extra hoofdstuk over beeldschermwerk. • De vuistregels zijn vervangen door een

Alles-in-één

Het Grohe Rapido doucheframe is een alles-in-één oplossing, die de installatie van inbouw douchesystemen reduceert tot een paar eenvoudige stappen. Het bevat voorgemonteerde componenten, zoals gemengde waterleidingen en verborgen elementen. Dit alles aangevuld met een in de fabriek uitgevoerde druktest. Almost plug & play in de badkamer dus. De mono versie van deze oplossing is compatibel met een reeks Grohe mengkranen, thermostaatkranen en SmartControl douches. Voor configuraties waarbij een douche twee of meer verschillende straalsoorten bevat, biedt de duo versie een kant-en-klare oplossing. Snelle installatie De installatie start met het bevestigen van het onderste framedeel aan de muur. Plaats hier vervolgens het bovenste gedeelte op en pas de hoogte van de hoofddouche naar wens aan. Sluit ten slotte de Grohe Rapido SmartBox aan op de koud- en warmwatervoorziening. Veilige installatie De installatie van het doucheframe is veilig doordat alle gemengde waterleidingen en afgedichte verbindingen al op de juiste plaats zitten. Elk frame wordt in de fabriek getest op lekken en heeft 10 jaar garantie. De frames bevatten alle inbouwonderdelen die nodig zijn voor installatie in de muur, behalve de warm- en koudwatervoorziening. De douche kan worden afgemaakt met een bijpassende bundel. Mono & Duo De stalen componenten van het doucheframe zijn geprefabriceerd, gemonteerd en getest. De mono versie ondersteunt twee douchefuncties, voor douchesystemen met een handdouche en een hoofddouche met een straalsoort. De Grohtherm inbouwdouche bundel met de Tempesta 250 hoofddouche en de Tempesta 110 handdouche vullen het frame aan. De duo versie wordt geleverd met een extra Grohe Rainshower

Smart living

Renson brengt HVAC en elektrotechniek samen in een totaalconcept voor wonen. Het eigen Smart Living-gebouwbeheersys­teem komt samen met vraaggestuurde ventilatie en een nieuw warmtepomp-assortiment van eigen makelij voor verwarming en koeling. Opvolgen gaat via het online portaal en de ‘service hotline’ van de fabrikant biedt ondersteuning waar nodig. Duurzame verwarming, efficiënte ventilatie en slimme automatisatie vinden elkaar in Renson One. Volgens vaste uitgewerkte schema’s kunnen geïntegreerde technieken voor uiteenlopende projecten tot stand worden gebracht. Het Renson One-portaal bewaart een digitale kopie van elk project. Als gebruiker krijg je in enkele klikken een installatierapport, kun je foutmeldingen analyseren en de digitale inregel- en opstartprocedure bekijken. Onderdeel van dit totaalconcept is een nieuwe productfamilie bestaande uit een warmtepomp, warmtepompboiler en warmwatertank. Ook een nieuw in het programma opgenomen ventilatie-unit met warmteterugwinning (kadertekst) kan aan het concept worden toegevoegd. Verwarming en koeling De lucht/waterwarmtepomp Arean is een monobloc buitenunit die beschikbaar is in drie uitvoeringen met vermogens van 8 kW, 15 kW en 22 kW. De unit heeft het A+++ ecodesignlabel en een slimme aansturing. De werking op temperaturen tot 70 °C maakt het toestel geschikt voor zowel renovatie als nieuwbouw. De warmwatertank Renson Taura is de sidekick van de warmtepomp voor sanitair warm water in individuele woningen. De tank kan tot 250 liter water met een temperatuur tot 65 °C opslaan. Het grote contactoppervlak van de geribbelde en spiraalvormige warmtewisselaar zorgt ervoor dat het sanitair water in de tank snel opwarmt en een energieverslindende weerstand overbodig is. De tank is licht en

Niet meer te stoppen

Ook last van naweeën van de 2024 jaaroverzichten? Vele en rake analyses logen er niet om. Van Draghi moet Europa véél meer investeren in ‘onze’ competitiviteit. Fysieke risico’s van klimaatverandering hebben volgens het World Economic Forum inmiddels wérkelijke impact op ondernemingen. Nederlandse consumenten ervaren volgens de Monitor Merk & Maatschappij weinig urgentie rond duurzaamheid bij de overheid nu er een ander politiek klimaat is ontstaan en gaan op hun handen zitten. Enkele voorbeelden uit een lange lijst aan best-wel-pessimistische analyses. Ik moet er helaas aan toevoegen dat warmtepompen hun rol in klimaatdoelen voor de Nederlandse gebouwde omgeving niet goed kunnen spelen omdat het kabinet steunend beleid sloopt. Inconsequent met haar eigen woorden dat ‘verduurzaming van je pand goed is voor je portemonnee’. Beste installateur (M/V), dit gaat over jouw werk! Gaan we alleen maar wachten op de overheid? Nee toch? In al die berichten zit óók de boodschap dat het nú júist aan bedrijven, zoals de jouwe, is om door te pakken. Vertel je klant dat het altijd goed is om zonnepanelen en/of een warmtepomp te nemen! Ik raak persoonlijk gemotiveerd door mijn helden die steeds laten zien hoe hard het wél de goede kant op gaat. Als ik bijvoorbeeld kijk naar Gerard Reid’s TEDx ‘Era of Energy Disruption’ op YouTube, heb ik helemaal geen twijfel meer: verduurzaming door elektrificatie is niet meer te stoppen! Jij, installateur van zonnepanelen, laadpalen, batterijen en/of warmtepompen bent dat dus ook niet! Dr. Frank Agterberg MBA Voorzitter Vereniging Warmtepompen

Click & Ready

Minder vakmensen = minder tijd. Daarom neemt de vraag naar handige en snel te installeren systemen rap toe. Ook in de ventilatiewereld. Maar het blijft daarnaast belangrijk om de basics goed onder de knie te hebben. Zoals kennis over de juiste RV-waarde en het aantal toegestane PPM’s. Onder andere om snel een systeem te kunnen inregelen. Mike Muller, Productmanager van Vent-Axia B.V licht toe. Ook in de ventilatiewereld maken Plug & Play oplossingen opgang. Zo heeft Vent-Axia onder andere het luchtverdeelsysteem Uniflexplus+ in haar assortiment zitten, dat ‘Click & Ready’ is. Dergelijke oplossingen zijn branchebreed terug te vinden. Ze beperken het aantal handelingen tot een minimum, bovendien is de luchtdichtheid veel hoger, waardoor er geventileerd wordt op de plekken waar dit benodigd is, wat ook weer prettig uitpakt voor de energierekening. Basiskennis Maar om een ventilatiesysteem daadwerkelijk goed te laten functioneren, moet je als vakman wel beschikken over de juiste basiskennis. Muller: “Met onze ventilatiesystemen kunnen wij geluid, lucht en temperatuur beïnvloeden. Temperatuur en geluid kunnen goed door onze zintuigen worden waargenomen, maar luchtkwaliteit niet direct. De luchtkwaliteit wordt beïnvloed door verschillende factoren zoals vocht (RV = relatieve luchtvochtigheid), vluchtige organische stoffen (VOC’s), koolstofdioxide (CO2), fijnstof (PM10 en kleiner) en schimmels en bacteriën.” Vraaggestuurd “Een goed afgesteld ventilatiesysteem voorkomt te hoge waarden van deze verschillende invloeden. Om deze invloeden te kunnen meten, is een vraaggestuurd ventilatiesysteem de oplossing. Denk hierbij aan een mechanische ventilatie-unit, die zowel bij een C-systeem (enkel mechanische afzuiging, natuurlijke toevoer via raamroosters) als een D-systeem (zowel