Artificiële Intelligentie

In dit artikel gaat Ron Bosch, adviseur en HBO-hoofddocent Installatietechniek, dieper in op het onderwerp Artificiële Intelligentie, afgekort AI. Wat is AI en hoe gaat het ons werk beïnvloeden als branche?

AI is kort door de bocht de mogelijkheid om met gebruikmaking van computers en machines mensachtige vaardigheden te vertonen - zoals redeneren, leren, plannen, creatief zijn en uitvoeren.

Soorten AI
Er zijn drie soorten AI, te weten:
• ANI: Artificial narrow intelligence (Smalle kunstmatige intelligentie)
• AGI: Artificial general intelligence (Kunstmatige algemene intelligentie)
• ASI: Artificial superintelligence (Brede kunstmatige intelligentie)

Hedendaagse toepassingen
Neem nu uw smartphone, u heeft het over waterontharders in een gesprek met iemand anders en ineens geeft Siri aan dat er op het web 10 items zijn gevonden hierover. Tevens vraagt het systeem wat er verder mee gedaan moet worden. Of, op basis van gezichtsherkenning kunt u door de douane heen bij een vliegveld, uw alarmsysteem thuis ontgrendelen of uw smartphone activeren. Daarnaast wordt AI ook gebruikt om cyberaanvallen te signaleren, bijvoorbeeld door afwijkende patronen in informatiestromen die wijzen op hacks. Maar het gaat nog verder. Tegenwoordig laten organisaties tijdens sollicitatieprocedures ook zogenaamde Skillpaspoorten samenstellen op basis van beschikbare internetinformatie. Op die manier brengen ze de sterke eigenschappen en risico’s in beeld van kandidaten, zodat ze de ideale sollicitant kunnen selecteren.

Hoe werkt AI
In een vorig nummer van IZ heb ik u al meegenomen over de informatiestromen die via datatrending gebruikt kunnen worden. Ook hier worden op basis van algoritmes bergen aan data doorgespit en met reeds beschikbare informatie vergeleken. De software herkent patronen en zet deze om in informatie.

Nadelen
Een mogelijk nadeel is dat er niet valide informatie wordt gebruikt en verspreid. Dat kan weer leiden tot niet betrouwbaar nieuws of verkeerde uitgangspunten. En voordat je het weet worden er verkeerde uitvoeringbeslissingen genomen, waarbij de ingewonnen informatie bepaalde groepen mensen uitsluit of er foute informatie over bepaalde personen terecht komt bij bijvoorbeeld banken en je geen lening meer krijgt.

Mogelijkheden
Anderzijds biedt AI talloze commerciële mogelijkheden. Denk aan E-Commerce. Stel je zoekt een geschikte warmtepomp voor een project, dan worden via patroonherkenning potentiële verkopers geïnformeerd die dan direct online een aanbod kunnen doen. Uiteraard betalen die leveranciers wel voor hun ranking in de dataverwerking. Ook een actueel thema als circulariteit kan van tevoren worden meegenomen in de informatiestromen. Denk aan gegevens over de exacte locatie van alle onderdelen in bijvoorbeeld een luchtbehandelingskast, welke materiaal er is gebruikt, waar het materiaal vandaan komt en hoe je het duurzaam kan hergebruiken. Daarnaast kunnen zaken gerelateerd aan het gebouw, bijvoorbeeld BENG-gegevens automatisch worden toegevoegd aan een rekenmodel. AI heeft dus de potentie om de helpende hand te bieden bij de keuze en het ontwerp van installatieconcepten en de materialisatie daarvan.

Energiebesparing
We hebben nog te vaak het idee dat onze ICT-faciliteiten vrijwel kosteloos draaien. En dat klopt niet. Als we bewust, met hulp van AI, alle gebouwgebonden energiestromen engineeren dan kunnen we veel energie besparen en kan de elektra aansluiting van een gebouw efficiënter ingericht worden.

Impact
Er gaan leveranciers komen die complete soorten informatiestromen in hun bibliotheek hebben zitten. Denk aan ISSO, groothandels die kant en klare installatieconcepten leveren of instanties die wet- en regelgeving opstellen. Door een gebouw met zijn bouwkundige en bouwfysische eigenschappen in te voeren zal vervolgens direct een configuratie kunnen ontstaan van een toepasbaar gebouwontwerp. Mogelijk zelfs verschillende varianten plus prijsopgave en een kwaliteitsrating erbij.

Workflows
We kennen dit natuurlijk al vanuit Revit. Deze software maakt ook gebruik van algoritmen door diverse gegevens uit allerlei bronnen te gebruiken en te analyseren en zo nodig toe te passen in een tekenpakket. Zo worden ook clashes tussen diverse vakexperts die in het model werkzaam zijn voorkomen. Dit alles met het oog op beter presterende gebouwen. Hoe meer data hoe meer mogelijkheden, dus hoe meer reeds gerealiseerde Revit projecten, hoe meer het systeem getraind wordt op mogelijkheden en onmogelijkheden. De bulk van deze informatie is bijna niet meer te snappen, het systeem moet miljoenen workflows gaan aanleren. Maar uiteindelijk staat of valt alles bij valide informatie. Verkeerde data kunnen leiden tot falende processen.

Bouwpartners
Laten we eens kijken naar bouwpartners waar we zoal mee te maken hebben. Wordt bijvoorbeeld de rol van de architect en adviseur kleiner door AI of juist niet? Ik denk het niet, alleen het gebruiksgemak wordt sterk verbeterd, omdat AI meer taken overneemt. Wat we niet moeten vergeten is dat AI een middel is, we moeten wel met beide benen op de grond blijven staan en de voorgestelde gebouwontwerpen ook kunnen gebruiken en herkennen. Neem bijvoorbeeld constructieve veiligheid; het is leuk als AI dit heeft doorgerekend, maar ik wil toch altijd de regie houden over het ontwerp waar je immers verantwoordelijk voor bent. Noem het een operatorsfunctie waarbij je aan de zijlijn mee blijft lopen om te toetsen of het wel goed gaat. Er moet voldoende gekwalificeerd personeel beschikbaar blijven om deze processen te begeleiden en te sturen.

Kennis en opleidingen
Ook in onderwijscurricula zal AI een plek krijgen. Bij ons op de Hogeschool Arnhem/Nijmegen besteden we bijvoorbeeld veel aandacht aan domotica. Ook AI speelt hier een rol, bijvoorbeeld in het vak beveiligingstechniek. Zo kunnen tijdens festivals slimme camera’s op basis van gedrag van het publiek voorspellen wanneer er moet worden ingegrepen. Wat mij betreft wordt het vak alleen maar interessanter, omdat je met nieuwe technieken werkt. Ook zoomen we al in op de mogelijkheid om in de gebouwgebonden omgeving via IPads of VR-brillen ter plekke systemen te bekijken. Natuurlijk moet je altijd weten wat de software doet, anders heb je de processen niet meer in de hand en ben je volledig aangewezen op algoritmes. Dit geven wij onze studenten ook altijd mee, je moet ongeveer weten wat er aan installatieontwerp uitkomt en de mogelijkheden en onmogelijkheden kunnen onderscheiden.

Toekomst
We kunnen met zijn allen niet in een glazen bol kijken, maar ik kan wel voorspellen dat we technisch geschoold personeel nodig blijven hebben om werkzaamheden uit te voeren. Alles automatiseren gaat denk ik moeilijk worden. Deels automatiseren zal wel de druk van de markt afhalen doordat je slimmer bepaalde handelingen uitvoert. Er worden nu al door apparaten in de bouw op basis van ingevoerde parameters automatisch gaten geboord in plafonddelen. Daardoor kan de montage van leidingwegen sneller verlopen. Maar ook hier blijven mensen nodig, bijvoorbeeld om obstakels te verwijderen. Ook onderhoud en beheer zullen normaal uitgevoerd moeten worden door vakexperts. Alleen de frequentie en mate van onderhoud zal gestuurd gaan worden op basis van bijvoorbeeld data over de draaiuren van gebouwgebonden installaties. Wat betreft het werkplezier: ik verwacht dat het vakgebied interessant en uitdagend blijft. Juist door die toepassing van nieuwe technieken. Installateurs die voorop lopen, zullen extra de kans krijgen om zich te onderscheiden. Aanbestedingen zouden wel eens heel anders kunnen gaan verlopen, als Revit rekenmodellen de toon gaan aangeven. Met deze informatie kunnen aannemende partijen immers al uit het rekenmodel alle benodigde installaties halen en heel nauwkeurig tot op productniveau aan toe omschrijven wat ze precies kunnen bieden. Het is te verwachten dat we in de toekomst dan ook veel sneller, goedkoper en slimmer zullen gaan bouwen. En de kwaliteitsborging al aan de voorkant wordt geregeld 