Zin en onzin van HT-warmtepomp
KANSLOOS VERHAAL?
Hoge temperatuurwarmtepompen? Michel Deelen, van adviseur IDEA heeft er geen fiducie in. “Een kansloos verhaal. In de praktijk ben je al snel duurder uit, als je geen extra maatregelen neemt, om maar te zwijgen van de praktische problemen die erbij komen kijken om zo’n systeem te plaatsen.”
In maart werd bekend dat de verplichte gasaansluiting per 1 juli vervalt. In de praktijk komt dat neer op een verbod. Duurzame installatieconcepten zullen dus al automatisch ingang vinden in de nieuwbouw. Maar hoe verduurzaam je de huidige woningvoorraad? Een groot aantal fabrikanten en leveranciers pleit voor een tweestappen strategie: stap eerst over op een hybride oplossing oftewel zet een warmtepomp bij de cv-ketel en schakel in een later stadium dan over op een verwarmingsconcept met alleen een warmtepomp. Op deze wijze blijft het betaalbaar voor de consument. Slechts een enkele fabrikant of leverancier houdt er een afwijkende mening op na en ziet meer heil in andere oplossingen, bijvoorbeeld door cv-ketels te vervangen door HRe-ketels of biomassa-systemen.
Uitvoerbaarheid
Michel Deelen kan zich vinden in de tweestappen strategie, maar heeft wel zijn bedenkingen over de uitvoerbaarheid. “Een hybride systeem is een prima tussenoplossing. Het kan redelijk renderen in het voor-en najaar. Maar men moet dan wel allereerst de energievraag beperken, dus het gebouw goed isoleren. Daarnaast ontbreekt het de installateur vaak aan de juiste kennis om een warmtepomp te installeren, in te regelen en te onderhouden. Ze zijn nauwelijks vertrouwd met innovatieve duurzame technieken. Bijscholing sneuvelt altijd als eerste als het druk is of een economische crisis op de resultaten drukt. En het reguliere onderwijs loopt zo’n 10 jaar achter. Ik zat zelf jarenlang in een klankbordgroep voor technisch onderwijs, dus ik weet waar ik over praat. Een gemiddelde installateur weet nog net wat een warmtepomp is, maar daar houdt het ook mee op.”
Isolatie, geluid en ruimte
Door die gebrekkige theoretische en praktische bagage, gaat het al snel fout. Deelen somt een aantal voorbeelden op: “Als de aannemer en installateur niet goed zijn onderlegd, snappen zij ook het belang niet van een goede isolatie en ventilatie. Je werkt met lt-systemen, als de buitenschil zo lek is als een mandje, krijg je nooit het gewenste comfortniveau. Daarnaast brengt de plaatsing van de buitenunit uitdagingen met zich mee. Hoe ga je om met het esthetische aspect en hoe voorkom je geluidsoverlast om maar een paar hete hangijzers te noemen.”
Resultaat
Een slechte installatie en inregeling resulteren uiteindelijk in een niet functionerend systeem met veel problemen, een ondermaats comfortniveau en een torenhoge elektriciteitsrekening. Om nog maar te zwijgen over het effect dat al die ‘starts en stops’ hebben op de levensduur van de warmtepomp, zegt Deelen.
HT-warmtepompen
Om het de consument en installateur makkelijker te maken, ontwikkelen fabrikanten nu ook Hoge Temperatuur Warmtepompen. Die werken met dezelfde aanvoertemperatuur als een gemiddelde cv-ketel. Ogenschijnlijk een ideale oplossing voor de bestaande bouw. Het scheelt de installateur werk; hij kan bij een energiezuinige renovatie de radiatoren en het leidingenwerk intact laten. En de consument hoeft minder diep in zijn buidel te tasten. Maar…
Kostenplaatje
“Allereerst moet de buitenschil worden aangepakt. Dat wordt ‘nog wel eens vergeten om erbij te melden’. Niet toevallig denk ik, want het kost geld”, zegt Deelen. “Daarnaast, fabrikanten geven een COP op die gekoppeld is aan een bepaalde buiten- en aanvoertemperatuur. Daalt de buitentemperatuur of verhoog je de aanvoertemperatuur, dan daalt ook de COP. Op dat moment onttrekt de warmtepomp meer stroom aan het net om vooralsnog de gewenste aanvoertemperatuur te halen. Dat is dus helemaal niet zo energiezuinig meer. Bij een hybride oplossing, neemt de cv-ketel het dan over en die is in dergelijke gevallen een stuk efficiënter. Bovendien moet de aansluiting in de meterkast worden verzwaard bij een HT-warmtepomp, dat kost geld, ook gaat je verplichte jaarlijkse bijdrage omhoog. Tot slot blijft de plaatsing van het buffervat een probleem; waar zet je zo’n ding neer en heeft het voldoende inhoud of moet iedereen na bij wijze van spreken 3 minuten douchen, stoppen?”
Cv-ketel
Al met al ziet Deelen alleen mogelijkheden voor HT-warmtepompen in buitengebieden, waar nu nog met heel traditioneel gestookte verwarmingstoestellen wordt gewerkt. “Sowieso, vermoed ik dat cv-ketels nog lange tijd zullen meegaan in de bestaande bouw. Het zou me niet verbazen als ze pas over 30 jaar pas helemaal zijn uit gefaseerd. Wij produceren in Nederland zeer efficiënte toestellen die klaar zijn voor inmenging van vreemde gassen. Als we nu eerst de energievraag beperken, de ventilatie op orde krijgen en de installatie goed inregelen, dan bespaar je al z’n 50% op het gasgebruik en stoot je 55% minder CO2 uit. Dat is haalbaar met HR107 cv-ketels. En over 15 tot 20 jaar zijn de technieken doorontwikkeld en waarschijnlijk andere brandstoffen voorhanden.”
Integraal
“Last but not least: stel dat we nu allemaal over zouden stappen op warmtepompen; wat gebeurt er dan met het elektranet? Is de capaciteit van het trafohuisje in de wijk, stad/dorp en regio wel voldoende? De opgave waar we nu voor staan, reikt veel verder dan alleen de warmte/energieopwekking in het gebouw. Het gaat ook om de opwekking in de energiecentrale en de distributie van de energie naar het gebouw. En deze infrastructuur is er nog helemaal niet klaar voor.”
