Waterstof werkt

Willen we inzetten op een duurzame energietransitie, dan kan waterstof daarin een belangrijke rol gaan spelen. De inzet van waterstof is niet meer een toekomstideaal, maar de realiteit. Maar dat vraagt om vakmensen met kennis van zaken. Het programma Waterstof Werkt wil hier vanuit de provincie Groningen aan bijdragen. Een gesprek met Jogchem Meinema (foto’s), die als projectleider binnen New Energy Coalition verantwoordelijk is voor dit Human Capital project.

De provincie Groningen wordt de komende jaren hét centrum van de waterstofeconomie. Waterstof als groene energiedrager is één van de fundamenten voor een duurzame toekomst. Miljarden investeringen zullen ingezet worden en vanuit Europa is Noord-Nederland uitgeroepen tot de eerste waterstofregio: Hydrogen Valley. Dit creëert grote kansen voor de regio: groei, innovatie en werkgelegenheid. Om deze nieuwe energie-economie te laten slagen is de beschikbaarheid van voldoende geschoolde vakmensen in de regio van levensbelang.  Het programma Waterstof Werkt realiseert op korte termijn een doorgaande leerlijn in de regio op het gebied van waterstof.

Innovatiewerkplaats
Jogchem Meinema zet zich vanuit het programma Waterstof Werkt met de aangesloten partners in om het Noorden van Nederland een lerende waterstofeconomie te laten zijn. Samen met mbo, hbo, de universiteit en post-initieel onderwijs wil hij werken aan doorlopend leren, werken en onderzoeken in de waterstofeconomie... “Dat vraagt om verbinding en samenwerking. We moeten deze uitdaging met elkaar aan gaan. Binnen en buiten het onderwijs. Dus ook met bedrijven, met brancheorganisaties en ontwikkelingsfondsen. We gaan met elkaar in de regio aan de slag om tot een aanpak te komen zodat we voldoende kennis en vakmensen hebben om deze kans te pakken. En met Waterstof Werkt proberen we daar een belangrijke bijdrage aan te leveren.” Onderwijsactiviteiten worden beter, intensiever afgestemd op de marktbehoefte en de investeringsopgave van de bedrijven in de regio. “Het is prachtig om te zien dat bijvoorbeeld op de innovatiewerkplaats EnTranCe van de Hanzehogeschool Groningen opdrachten vanuit het bedrijfsleven worden uitgevoerd op het gebied van waterstof. Studenten werken hier vanuit verschillende disciplines aan. Denk aan de techniek maar ook aan juristen als het gaat om regelgeving of aan sociologie-studenten die kijken hoe we de samenleving kunnen meenemen in de nieuwste innovaties. Prachtig om te zien. Waterstof gaat dus om meer dan techniek. En dat bij elkaar brengen, dat is wat we willen doen.”

Samen
De doorlopende leerlijnen zijn een belangrijk onderdeel van Waterstof Werkt. “Dat is niet een kwestie van uitsluitend nieuw aanbod maken. Nee, het gaat om inventariseren. Wat hebben we al? Hoe kunnen we bestaande programma’s laten aansluiten op waterstof? Wat moet er doorontwikkeld worden? En wat moet worden opgestart? En daarnaast gaan we kijken of je daarmee ook de aansluiting tussen de verschillende onderwijsniveaus kan verbeteren zodat er echt een doorlopende leerlijn ontstaat.” Op dit moment loopt dit volop. Het is dan ook niet dat vanaf nul moest worden begonnen. “Er zijn binnen het onderwijs al verschillende samenwerkingsprojecten geweest. Vergeet ook niet dat waterstof niet nieuw is. Op verschillende onderdelen in de keten wordt er al gewerkt en geëxperimenteerd met productie, opslag, transport en gebruik van (groene) waterstof. In de gebouwde omgeving zijn er al voorbeelden van woningen die volledig verwarmd worden met een eigen waterstof cv-ketel. Maar we willen ook in dit project een versnelling realiseren , meer werkplekken en meer mensen opleiden die straks in de gebouwde omgeving, transport of luchtvaart het verschil kunnen maken. Daarvoor is het essentieel dat we weten en leren welke skills er vanuit de bedrijven worden gevraagd, zodat men ook direct effectief aan de slag kan.” Het programma startte in 2022 en eindigt in 2027; dan moeten er 1000 mensen zijn opgeleid met deskundigheid rond waterstof.

Genoeg ambitie
Maar er zijn meer doelstellingen. Zo staat bijvoorbeeld ook de om- en bijscholing van ca. 325 bestaande energie-experts en hun opleiders op het programma en het realiseren van tenminste 100 waterstof gerelateerde stageplekken voor mbo-studenten en 50 traineeships voor hbo-studenten bij de deelnemende bedrijven en organisaties. En om de betrokkenheid en ondersteuning van het brede publiek te vergroten worden verschillende publieksactiviteiten georganiseerd. Het klinkt mooi. Maar wat zijn de uitdagingen? Jogchem lacht: “Genoeg. Mensen hebben het al druk, overbelasting van het onderwijssysteem is een risico waar we ons bewust van moeten zijn. Dat doet niets af aan de gemotiveerdheid en het belang dat men er aan hecht. Maar ik snap wel dat het weer wat extra’s vergt.Toch is deze investering noodzakelijk om uiteindelijk de waterstofeconomie te realiseren, en te voorzien van de juiste arbeidskrachten. .”
En wanneer ben je tevreden als je straks aan het einde van het project terugkijkt? “Als we waterstof van primair onderwijs tot aan post-initieel verder op de kaart hebben kunnen zetten en daarmee nog meer synergie hebben kunnen realiseren tussen de verschillende onderwijsniveaus. . Als we het brede publiek hebben kunnen betrekken en kunnen informeren over waterstof. Als de samenwerking tussen bedrijfsleven en onderwijs verbeterd is zodat de kloof tussen wat we studenten leren en welke skills het bedrijfsleven van hen vraagt kleiner is of zelfs verdwenen zodat we de juiste vakmensen opleiden. Dan ben ik tevreden. Dat klinkt best ambitieus, maar dat wil ik ook zijn.” De huidige sterke kennissector in Groningen op het gebied van energie en de energietransitie kan uitgroeien tot een Europees gezaghebbend kennissysteem op het gebied van onderwijs en toegepast onderzoek in waterstof.

Sarah
Huis van Sarah komt op 5 en 6 april naar Groningen en Waterstof Werkt is er blij mee. “Huis van Sarah is een bijzondere voorstelling voor werkgevers en werknemers in de techniek. Het zet je aan het denken. Het verwondert en inspireert. Het laat de noodzaak zien van de energietransitie en stelt aan iedere bezoeker de vraag: wat is jouw rol? Welke bijdrage lever jij? En dat past zo bij ons programma. Want die vraag stellen we ook! ” De voorstelling staat open voor alle mensen in de techniek of een onderdeel willen zijn van de energietransitie 