Warmtepompen

RUIMTEGEBREK STEEDS MEER EEN ISSUE

We staan voor een gigantische opgave, als we de duurzaamheidsdoelen van 2030 willen behalen. Maar het vereist steeds meer creativiteit om in de bestaande bouw warmtepompen in te passen. Niet alleen vanwege het gebrek aan monteurs, maar ook door het ruimtebeslag. Hoe gaan fabrikanten daarmee om? Zomaar een greep uit de oplossingen die we onder andere tijdens de Bouwbeurs voorbij zagen komen.

De markt is driftig op zoek naar ruimtebesparende warmtepompen, merkt Alex Bout. Fabrikanten spelen daaropin met verschillende oplossingen, vertelt de Productmanager van NIBE. Te denken valt aan All-in-One systemen, warmtepompen zonder buitenunits, liggende boilervaten en installaties met een modulaire opbouw.

All-in-One
NIBE liet zelf tijdens de Bouwbeurs de nieuwe NIBE S735C zien. De NIBE S735C is een modulerende ventilatielucht/water combi warmtepomp die ventilatielucht als bron gebruikt, eventueel aangevuld met buitenlucht. Een buitenunit of grondboring is hierdoor niet nodig. De zeer compleet uitgevoerde alles-in-één unit levert ventilatie (inclusief warmteterugwinning), ruimteverwarming, koeling én warmtapwater en biedt een efficiënte en duurzame totaaloplossing. Het toestel beschikt over een geïntegreerde 180 l boiler.

Ruimtebesparend
Dankzij het zeer brede cv-temperatuurbereik (30 – 70 °C) is het toestel bovendien toepasbaar in combinatie met zowel vloerverwarming als conventionele radiatoren. Dit maakt de NIBE S735C zeer geschikt voor All-Electric installaties in nieuwbouw én bestaande bouw. Doordat alle componenten vanaf de voorzijde van de warmtepomp goed bereikbaar zijn, kan het toestel ruimtebesparend in een nis worden opgesteld. Ook is het toestel te splitsen in twee delen die naast elkaar (bijvoorbeeld op zolder) of zelfs op verschillende verdiepingen kunnen worden geplaatst. En, ook niet geheel onbelangrijk: Het geluidsniveau is met slechts tussen de 36 en 49 dB best stil te noemen. Plaatsing in een berging of vaste kast, met een deur ervoor, geeft hierdoor ook een prima oplossing voor appartementen.

Installeren
Over de gehele linie zien we dat fabrikanten het monteurs zo makkelijk mogen proberen te maken om luchtgebonden warmtepompen te installeren. En ze geven daarvoor altijd dezelfde redenen: het oplopende tekort aan installateurs en het feit dat er andere en meer uitgebreide vakkennis nodig is voor warmtepompen. Ondanks de toename van het aantal (semi-) Plug & Play oplossingen, gaat er menig maal nog wat fout bij het ontwerp of de installatie. Bout geeft een aantal voorbeelden: “Het komt nogal eens voor dat installateurs een warmtepomp overdimensioneren, omdat ze nog te veel op zoek zijn naar extra zekerheid. Ook het op locatie krijgen van een warmtepomp, kan een uitdaging zijn. Heb je als monteur wel de juiste hulpmiddelen voorhanden? Volstaat een monteur of moet er ook nog een collega worden ingeschakeld? En dan natuurlijk het in bedrijf stellen zelf. Het is verstandig de tijd te nemen om je te verdiepen in de juiste instellingen, passend bij de woning en de cv-installatie, want dit bepaalt voor een groot deel een juiste werking én het rendement.”

Geen buitenunit
ATAG lanceert in de tweede helft van dit jaar de nieuwe Interion warmtepomp. Hoewel de precieze technische details nog niet voorhanden zijn, valt er uit de beschikbare informatie al op te maken dat ook hier is nagedacht over het ruimtebeslag. “Voor veel huishoudens in Nederland is de installatie van een warmtepomp een logische manier om efficiënt te verwarmen en minder of geen aardgas te gebruiken” aldus Jan Henk van der Wijk, marketing & communicatie manager van ATAG Verwarming. “In de praktijk blijken echter veel rijtjeshuizen geen plek te hebben voor het plaatsen van een buitenunit. “Met de ATAG Interion bieden wij een compacte warmtepomp zonder buitenunit die eenvoudig op elke bestaande cv-ketel kan worden aangesloten. Daarnaast is de hybride Interion ook all-electric ready, wat betekent dat er eenvoudig overgestapt kan worden naar een volledige elektrische uitvoering waarbij aardgas niet meer nodig is. Zo kan je stapsgewijs je woning verduurzamen.”

Plug & Play
Omdat de luchtgebonden Interion snel en eenvoudig is te installeren is, verwacht Van der Wijk dat er zowel vanuit installateurs als vanuit consumenten veel vraag zal zijn naar het nieuwe apparaat: “De hele installatiemarkt kampt met een groot tekort aan gekwalificeerd personeel. Daarom hebben we bij de ontwikkeling van de Interion ingezet op snelle en eenvoudige installatie. Dat scheelt kostbare tijd voor de installateurs. Daarbij verwachten we de prijs van het toestel zo te aan te bieden, zodat de warmtepomp voor iedereen in Nederland bereikbaar wordt.”

Boilervat
Ook bij Itho Daalderop wordt volop nagedacht over slimme, ruimtebesparende oplossingen. Zowel voor lucht- als bodemgebonden systemen. Zo vertel­de Niek de Jong, Director Business De­velopment, ons al in de vorige uitgave over een aansprekend project in Varsseveld, waarbij de warmtepomp met horizontaal boilervat keurig was weggewerkt in een bloembak naast de voordeur. Dit paste qua ruimtebeslag en sociale veiligheid in de buurt bij de eisen van de woningcorporatie. De Jong verwacht meer van dergelijke oplossingen de komende jaren. Dat is ook in lijn met ontwikkelingen in de markt, waarbij prefab steeds meer de boventoon gaat voeren en geïntegreerde modules worden aangeleverd met warmtepompen, boilervaten, appendages en dergelijke en waar de techniek dus volgend in plaats van leidend is.

Monoblock
Een van Itho Daalderop’s paradepaardjes op de Bouwbeurs was de Amber. Deze warmtepomp is zowel geschikt voor de nieuwbouw als bestaande bouw. De Amber is beschikbaar in de volgende drie vermogens: 6,5kW, 9,5kW en 12kW. De warmtepomp bestaat voornamelijk uit een buitendeel. Binnen wordt alleen een kleine regelmodule geplaatst waarmee het systeem ingesteld kan worden. Via de thermostaat regelt de gebruiker de temperatuur. De warmtepomp maakt gebruik van het milieuvriendelijke koudemiddel R290.

Hybride
Amber benut energie uit de buitenlucht. De warmtepomp kan uitstekend samenwerken met de bestaande cv-ketel, maar kan dankzij het grote vermogen en hoge afgiftetemperatuur ook vaak gemakkelijk all-electric worden opgesteld. Hierbij verzorgt Amber dus de verwarming, koeling en het warme tapwater. In dat geval is er dus geen cv-ketel meer nodig, maar wel een voorraadvat om het warme water in op te slaan. De hoogwaardige I-WPV voorraadvaten zijn leverbaar in verschillende staande, liggende of hangende varianten. De Amber is fluisterstil en produceert slechts 52 dB(A) aan geluidsvermogen (Amber 65 bij A7W35 op geluidsreductiemodus). Deze stijlvolle warmtepomp voor buiten, is dus zeer geschikt voor hoekwoningen, twee-onder-één-kappers en vrijstaande woningen.

F-gassen
Bij zowel de S735C van NIBE als de Interion van ATAG, als de Amber van Itho Daalderop zijn alle koudemiddelzijdige componenten ingebouwd. Dit levert de nodige ruimtebesparing binnen op en maakt de installatie gelijk een stuk eenvoudiger, omdat de monteur niet hoeft te beschikken over een F-gassencertificering. Ook andere fabrikanten spelen overigens in op deze trend, zoals bijvoorbeeld Remeha en Technea.

Montage
Een ander handig hulpmiddel om tijd te besparen is het nieuwe Quickframe van Intergas. De fabrikant liet een demoversie zien tijdens de laatste Bouwbeurs. Het geprefabriceerde muurframe is bedoeld voor de hybride split-warmtepomp Xtend en de HR-cv-ketel (CW 3,4 en 5). Intergas mikt specifiek op installatiebedrijven die seriematig hybride warmtepompen aansluiten. Door de compacte uitvoering wint de installateur niet alleen ruimte, maar vooral ook tijd in de montage van de hybrides. Volgens de fabrikant kan het zoal twee uur schelen.

Inhoud
Naast het muurframe bestaat het Quickframe uit voorgebogen leidingwerk, de benodigde VSH-koppingen, een magnetische vuilafscheider, een inlaatcombinatie (Pentec 8 bar 15×15), een overstortventiel (Pentec), een vulaftapkraan ½” (Simplex) en een afvoergoot. De open verdeler wordt meegeleverd met de indoor unit van de Xtend Split. Verder zit er ook nog een boormal bij de set. Het Quickframe is sinds vorige maand beschikbaar in de groothandel.

Toekomst
Blijft ruimtebeslag een uitdaging de komende jaren? Volgens Bout, de Product Manager van NIBE wel. Hij voorziet de komst van nog stillere warmtepompen, zodat de exacte locatie in of buiten de woning steeds minder een issue wordt. Bovendien vraagt de markt om meer modulaire systemen en oplossingen om boilers anders te plaatsen, zoals liggende uitvoeringen. Wat betreft de compactheid echter, zullen we vroeg of laat tegen een grens aanlopen, zegt Bout. “Alle aspecten van een warmtepomp, zoals het vermogen, het rendement, de geluidsproductie en de bereikbaarheid van componenten houden verband met elkaar. Een juiste mix van deze eigenschappen vereist bepaalde minimum afmetingen” 

Trends

De zoektocht naar handige, ruimtebesparende oplossingen is slechts één van de trends die de toon aangeven in de branche. Bout: “Andere belangrijke ontwikkelingen zijn onder andere de druk om meer netbewust te gaan bouwen, vanwege netcongestie. Dat heeft ook zijn weerslag op warmtepompen. Zo kan soms een All-Electric Ready hybride warmtepomp een uitkomst zijn, omdat er dan nog geschakeld kan worden tussen elektriciteit en gas, met de optie om in een later stadium vooralsnog over te stappen naar All-Electric. Een andere belangrijke trend, die hier ook enigszins verband mee houdt, is een sterke groei van het aantal digitale functionaliteiten waarover warmtepompen beschikken. Zo helpen de systemen die inspelen op stroombeperkende maatregelen op bepaalde momenten, of juist extra stroomafname bij een te veel aan pv-stroom, mee om netcongestie te voorkomen. Ze bieden ook de mogelijkheid tot constante monitoring van de prestaties, beheer op afstand en Predictive Maintenance. Ter illustratie: de NIBE S735S beschikt bijvoorbeeld over een Smart Price Adaption (SPA) functie. Daardoor anticipeert de warmtepomp automatisch op de dynamische energietarieven die tegenwoordig door diverse Nederlandse energiebedrijven worden aangeboden. In dat geval werkt de warmtepomp het meest als de elektriciteitsprijs het laagst is en andersom. De warmtepomp ontvangt via internet informatie over de elektriciteitsprijzen voor de komende 24 uur en werkt daarna volgens een planning die deels op de prijs, deels op basis van uw verwachte warmte- en warmwatervraag is gebaseerd.”