Waar zet ik dat boilervat?
DUURZAAM TAPWATER
De warmtepomp rukt gestadig op in Nederland. In zijn kielzog volgt het boilervat. Waar de installateur de afgelopen decennia routineus combiketels kon installeren in nieuwbouwhuizen en renovatieprojecten, moet nu een omslag worden gemaakt. Een omslag die nogal wat praktische gevolgen heeft.
Tim Wooning zat al bomvol werk vanwege de hoogconjunctuur, maar merkt de laatste tijd dat de markt nog sterker aantrekt. En het einde is voorlopig niet in zicht. De mede-eigenaar van Wooning Airconditioning signaleert een opvallende toename van het aantal aanvragen voor de installatie van warmtepompen en boilervaten.
Bewustwording
“Dat heeft allereerst te maken met een stukje bewustwording”, legt Wooning uit. “Mijn eindklanten krijgen van alle kanten te horen dat het cv-ketel tijdperk zijn einde nadert. De regering voert nu een actief beleid om de overstap naar ‘gasloos’ te stimuleren. Daarnaast signaleer ik een groeiende interesse bij consumenten om te zoeken naar energiebesparingsmogelijkheden. Ze willen graag hun kosten omlaag brengen. Het uiteindelijke doel is dan om op 0 te eindigen uiteraard. Velen maken er echt een sport van. Ze beginnen bij wijze van spreken met pv-panelen op hun dak te leggen, laten dan een warmtepomp installeren, een douche-wtw en ga zo maar door.”
Kennisniveau
“Wij zijn een koeltechnisch bedrijf dat zowel in de nieuwbouw- als renovatiemarkt opereert. Meestal legt de installateur het eerste contact met de klant en schakelt ons dan in voor bepaalde specialistische werkzaamheden. Ik merk dat er nogal wat niveauverschillen zijn tussen installateurs. Sommigen zijn voortreffelijk op de hoogte van nieuwe duurzame systemen, zoals warmtepompen en laten zich voortdurend bijscholen via cursussen bij leveranciers, anderen hebben er geen kaas van gegeten. Ze hebben zoiets van: ‘ik wacht het allemaal nog even af’. En dan gaat het om ervaren rotten in het vak, maar ook om jonge kerels die net actief zijn als installateur. Ik probeer in principe altijd iedereen te stimuleren om meer kennis te vergaren over duurzame oplossingen. Het is onze toekomst.”
Andere koek
“Een combiketel installeren is totaal andere koek dan een warmtepomp met boilervat plaatsen. Allereerst zijn er verschillende warmtepompsystemen. Kort door de bocht gaat het om grond- en luchtgebonden systemen. Ik beperk me hier tot de luchtgebonden systemen, want die zijn vooral in opkomst nu. Ze bestaan uit een buiten- en binnenunit. Het is eenvoudig om een luchtgebonden systeem mee te nemen in een nieuwbouwproject, omdat je alles al vooral in het ontwerp kan projecteren en rekening kan houden met de belangrijke randvoorwaarden waaraan voldaan moet worden. Zo zijn de meeste luchtgebonden systemen alleen bruikbaar in combinatie met lt-verwarming en leveren ze alleen voldoende comfort bij een goede isolatie.”
Renovatietraject
“In een renovatietraject moet je dus altijd verifiëren of de thermische schil van de woning wel dik genoeg is om een warmtepomp te gebruiken. Daarnaast kan het ruimtebeslag een probleem vormen. Waar zet je de buitenunit neer? Hoe voorkom je geluidsoverlast voor jezelf en de buren? En, is er plek om vocht af te voeren, want het buitendeel gaat condenseren” Wooning geeft gelijk een berucht voorbeeld om het belang van die afweging te staven. “Zo heb ik wel meegemaakt dat een ‘beter wetende installateur’ pal naast een gladde oprit een buitenunit plaatste. Ik had hem van tevoren nog gewaarschuwd dat de weg zou veranderen in een ijsbaan als de temperatuur onder 0 zou komen, maar volgens hem zou het zo’n vaart niet lopen. En toen kwam de winter, naja je kan wel raden wat er gebeurde… Al met al zou ik bijvoorbeeld niet zo snel een warmtepomp adviseren in een jaren 30 portiekwoning.”
Boilervat
De installatie van een warmtepomp heeft verregaande gevolgen. Niet alleen op het gebied van ruimteverwarming, maar ook voor de warmwaterproductie. “Zo is het onmogelijk om een warmtepomp alleen te combineren met een doorstroomtoestel. De warmtepomp werkt met lage temperaturen, je wilt niet gaan douchen met koud of lauw water.” Wat werkt dan wel? Een boilervat installeren, waarin het water voorverwarmd kan worden. Boilervaten zijn verkrijgbaar in verschillende maten. Van bij wijze van spreken 80 tot 1000 l. “Informeer allereerst naar de vraag van de klant”, adviseert Wooning. “Gaat het om een gezin en zo ja uit hoeveel personen bestaat het? Douchen ze graag lang of kort?” De volgende opgave is om te zoeken naar een geschikte locatie voor het boilervat. “In de renovatie een behoorlijke opgave. In de nieuwbouw kan je al snel denken aan de bijkeuken of zolder, maar zelfs daar wordt naar mijn mening nog onvoldoende rekening gehouden met het ruimtebeslag van boilervaten, terwijl iedereen op zijn vingers kan natellen dat er alleen maar meer bijkomen.” Daarnaast let Wooning zelf altijd op of het mogelijk is om een koelleiding aan te leggen naar het buitendeel. Tot slot controleert hij vooraf of er voldoende stroom voorhanden is om het elektrisch element in het boilervat te voeden.
Opwarmtijd
De opwarmtijd van het water hangt af van de buitentemperatuur. Des te verder het kwik daalt, des te langer het duurt voordat het juiste comfortniveau is bereikt. “Die kou drukt de COP omlaag van de warmtepomp. Op een gegeven moment zelfs zover, dat je de facto elektrisch moet gaan verwarmen. Over hoe het precies zit met opwarmtijden, COP-niveaus en dergelijke kan ik geen uitspraken doen. Het hangt primair af van de warmtepomp die je toepast. Kijk ik nu bijvoorbeeld in een brochure die voor me ligt, dan zie ik dat deze warmtepomp een COP haalt van 5Kw bij 7 graden, maar slechts 2,7Kw bij -7. Haal ik er een brochure bij van een andere warmtepomp dan kunnen die cijfers nogal verschillen.”
Ontwikkelingen
“De warmtepomp zal zich verder doorontwikkelen. Op dit moment zijn fabrikanten al bezig met nieuwe synthetische koudemiddelen om het GWP-percentage omlaag te brengen en de energie-efficiëntie omhoog. Ook worden er nieuwe systemen ontwikkeld die gebruik maken van natuurlijke koudemiddelen. Ik vind zelf CO2 erg interessant. Toepassing ervan brengt hogere drukken met zich mee, maar stelt je ook in staat om hogere temperaturen te bereiken. Op het gebied van boilervaten verwacht ik de komende jaren weinig bijzonders. Hooguit zal het aantal aansluitingsmogelijkheden toenemen. Dat is al behoorlijk verruimd de laatste jaren, nu je bijvoorbeeld ook pv-panelen en warmtepompen kan inpluggen.”
