W en Solar

Ook als W-installateur krijg je regelmatig te maken met solarinstallaties. Met de intrede van de warmtepomp en airco met verwarmingsoptie kan je er eigenlijk niet meer omheen. Vrijwel overal waar deze apparaten worden geïnstalleerd, verschijnen ook zonnepanelen op het dak. Verder is er een algemene trend dat E en W steeds meer naar elkaar toegroeien door toegenomen automatisering en de doorgroei van domotica.

Daar komt nog bij dat we van het Groningse gas af moeten en niet meer afhankelijk willen zijn van Russisch gas. De solarmarkt groeit razendsnel, net als het aantal WattPiek per paneel en per m2. Nederland is in de EU inmiddels kampioen zonnepanelen per hoofd van de bevolking Kortom, allemaal redenen om te kijken wat er in die markt gebeurt.

Volwassen markt
In de afgelopen 10 jaar zijn veel zonnesystemen geïnstalleerd in ons land. In het begin, mede gedreven door subsidies, waren er veel toetreders in de markt. Nieuwe fabrikanten van zonnepanelen en omvormers zagen volop kansen. Nu, 10 jaar later, blijkt dat er veel ‘cowboys’ tussen zaten die inmiddels zijn gestopt, al dan niet omdat ze failliet zijn gegaan. Dat geldt overigens ook voor veel solarinstallateurs. Nu de markt volwassen aan het worden is en zonnepanelen breed ingang vinden (inmiddels ruim 1,5 miljoen installaties in Nederland) krijgt iedere installateur er vroeg of laat mee te maken.

Meer vermogen
Waar een paneel van 200 WP naar de maatstaven van 10 jaar geleden een hoog vermogen had, is dat nu inmiddels het dubbele. Daar hoort wel de kanttekening bij dat de panelen ook steeds groter worden, dus dat de opbrengst per vierkante meter iets minder is, maar nog steeds hard groeit. De hogere opbrengst per m2 heeft als voordeel dat het bij steeds meer woningen mogelijk wordt om het grootste deel van het elektragebruik zelf met zonnepanelen op te wekken. Zolang de salderingsregeling van kracht is, kan de meeropbrengst in de zomer worden verrekend met het meergebruik in de winter. Een woning kan op die manier dus per saldo naar 0 kWh opname van het net. Voorlopig is de opslag van zelf opgewekte stroom nog erg duur. Zodra de salderingsregeling wordt afgeschaald of afgeschaft, zal opslag in Nederland pas interessant worden. Zeker in combinatie met de snel oplopende energieprijzen.

Keerzijde
De snelle groei en de grote hoeveelheid zonne-installaties leveren een significante bijdrage aan de verduurzaming van onze collectieve energiebehoefte, maar deze ontwikkelingen hebben ook een keerzijde. Bij een mooie heldere dag is er zoveel zonnestroom dat het net lokaal regelmatig overbelast raakt en dat omvormers in storing gaan vanwege de te hoge netspanning. De netbeheerders roepen al enige jaren dat versneld geld en capaciteit vrijgemaakt moet worden om het net te verzwaren. De realiteit is echter dat de netverzwaring de enorme groei van het aantal zonne-installaties niet bij kan houden.

Levensduur
Bij het verkopen van zonnesystemen werd altijd verteld dat de panelen 25 jaar zouden meegaan en dat ergens halverwege de omvormer wel een keer vervangen zou moeten worden. Die 25 jaar moeten we nog gaan zien, want zo ver zijn we gemiddeld genomen nog lang niet. We zien wel regelmatig dat zonnepanelen met een relatief laag vermogen per paneel vroegtijdig worden afgedankt om te worden vervangen door panelen met een hoger vermogen.

Omvormer
De gemiddelde levensduur van een omvormer bedraagt officieel 12,5 jaar. Dat is een prima maatstaf, maar dan moeten we er wel rekening mee houden dat een omvormer eventueel tussentijds nog een keer een reparatie nodig heeft. Daar hebben de meeste fabrikanten echter geen voorzieningen voor getroffen en daarom zijn er in de loop der jaren duizenden omvormers met een klein defect afgedankt. De fabrikanten die wel voorzieningen hebben getroffen om omvormers te kunnen repareren, doen dit maar in beperkte mate. Zij geven gerepareerde omvormers uit als serviceapparaat bij garantieclaims. Er is echter niet één fabrikant die buiten de garantievoorwaarden reparatie of revisie van zijn eigen producten aanbiedt. Je zou zoiets eens in de auto-industrie moeten proberen.

‘Garage’
Net als bij de garage en de fietsenmaker is er sinds een paar jaar ook de mogelijkheid om omvormers te laten repareren. Dit wordt merkonafhankelijk opgepakt. HR Premium Parts en Inexeon hebben als gevolg van de toenemende vraag de handen ineengeslagen om deze dienst voor installateurs mogelijk te maken. Een samenwerking die al jaren bestond op het gebied van revisieproducten voor verwarming en ventilatie is verbreed naar de solarmarkt. Naast de reparatie wordt ook altijd een algehele revisie van de omvormer uitgevoerd. De kwaliteit van de gehele omvormer is dan weer gewaarborgd en daarom kan dan ook 3 jaar garantie worden gegeven.

PV-panelen afdanken
Tot voor kort gingen afgedankte zonnepanelen naar de recycling. In de praktijk betekent dit dat de aluminium lijst en de gepelde kabels omgesmolten kunnen worden als grondstof. De rest van het paneel kan alleen nog niet uit elkaar gehaald worden en gaat dus door de shredder om als grondstof te dienen voor beton. Dat is regelrechte downcycling. Dat het anders moet, wordt inmiddels ingezien door een coalitie van bedrijven, overheden en onderzoekers die daarom het Fair Solar netwerk zijn gestart. Het doel is om een transitie binnen de solarindustrie op gang te brengen naar circulaire productontwikkeling. De Nederlandse zonnepaneelproducenten Exasun en Solarge zetten op dit moment al grote stappen in die richting. Anderzijds is het streven om de miljoenen niet-circulaire panelen zo lang mogelijk te gebruiken en ondertussen te zoeken naar een proces om ze straks wel optimaal te kunnen hergebruiken of te recyclen.

Weeshuis
De eerdergenoemde zonnepanelen die vroegtijdig worden afgedankt, zijn doorgaans technisch nog lang niet afgeschreven. Om die reden is Zonnext vorig jaar gestart om een manier te zoeken om deze panelen weer in de markt te kunnen zetten. De afgedankte panelen worden centraal door Weee Nederland in Apeldoorn ingezameld om daar vervolgens te worden gekeurd met een TÜV-gecertificeerde testinstallatie. Op die manier kan per paneel worden vastgesteld of het geschikt is voor hergebruik. Zo kunnen deze panelen voorzien van een testcertificaat weer vele jaren mee.

Nog duurzamer
Samengevat kan worden gesteld dat er verschillende trends waarneembaar zijn in de Solarmarkt die soms wat tegengesteld zijn. De meeste grote (Aziatische) producenten lijken zich vooral te focussen op de productie van veel panelen met een zo hoog mogelijk rendement. De trend in Nederland neigt veel meer naar circulariteit, kwaliteit en hergebruik. Dat eerste is natuurlijk nodig om grote stappen te maken in de verduurzaming van onze energieproductie. Maar juist het gebruik maken van circulaire zonnepanelen of het langdurig gebruiken van die niet-circulaire panelen, ook als de opbrengst wat afneemt, maakt dat de verduurzaming op de lange termijn ook echt is 

Auteur: Marcel de Graaf, HR Premium Parts