Vloerkoeling
DUURZAAM EN COMFORTABEL?
Google op ‘vloerkoeling’ en je hebt al snel 70.000 hits. Dat was enkele jaren geleden wel anders. Met de verduurzaming van onze woningvoorraad en de komst van de TOjuli-eis neemt de belangstelling voor vloerkoeling snel toe. IZ sprak erover met Inventum.
Enkele maanden geleden introduceerde Inventum haar nieuwe Modul-AIR Blue ventilatiewarmtepomp. Met dit systeem kan de gebruiker zowel warm tapwater maken met de geïntegreerde 170 l boiler als ventileren, verwarmen én koelen. Hiermee speelt de fabrikant handig in op verschillende trends.
Verduurzaming
Zo ligt er allereerst een gigantische opgave om de bestaande gebouwenvoorraad te verduurzamen. Volgens het Klimaatakkoord moeten in 2050 7 miljoen woningen en 1 miljoen gebouwen van het aardgas af zijn. Daarnaast is het sinds juli 2018 in Nederland zo dat alle nieuwbouwwoningen niet meer aangesloten zijn op een gasnetwerk, maar gebruik dienen te maken van een andere energiebron.
TOjuli eis
Die verduurzaming kan als consequentie hebben dat gebouwen te snel opwarmen, vandaar dat met de invoering van de BENG-regels ook de TOjuli eis van kracht is geworden. Met de Modul-AIR Blue scoor je goed in BENG 3 en is de TOjuli ook direct afgedekt, aldus experts van de fabrikant uit Houten.
Actieve koeling
De warmtepomp van de fabrikant kan namelijk actief koelen. Door vloerkoeling te gebruiken of met een combinatie van vloerkoeling en luchtkoeling via de ClimateControl module. De ClimateControl module combineer je met de Modul-AIR Blue ventilatiewarmtepomp in woningen met balansventilatie (ventilatietype D). Deze module zuigt verse buitenlucht aan, die eerst gefilterd en vervolgens opgewarmd wordt. De lucht wordt via de inblaaskanalenkanalen de verschillende verblijfsruimten ingeblazen. Wel zo prettig, omdat je daarmee gelijk koudeval voorkomt.
Ideale temperatuur
Hoe werkt vloerkoeling precies? Bij vloerkoeling is in feite sprake van ‘hoge watertemperatuurkoeling’. Je stuurt water met een temperatuur net boven het dauwpunt door de buizen, anders veroorzaak je condensatie op je vloer en dat wil je niet. Rond dat dauwpunt heb je geen last van condensatie. De temperatuur van het dauwpunt schommelt rond de 18°C (afhankelijk van de relatieve vochtigheid in je ruimte/woning). Het water moet dus die temperatuur hebben om het beste effect te genereren als koelmiddel.
Randvoorwaarden
Niet iedere woning komt in aanmerking voor vloerkoeling. Zo is het van belang om te verifiëren of de isolatie toereikend is. Daarnaast is het verstandig om ongewenste opwarming te voorkomen, bijvoorbeeld door rolluiken te gebruiken of screens voor de ramen en isolerende en/of zonwerende ramen. Daarbij moet in het achterhoofd worden gehouden dat je uiteraard in de wintermaanden wel de zon wil binnenhalen. Indien de Modul-AIR Blue wordt toegepast in de woning, zijn additionele maatregelen overigens niet noodzakelijk om aan de TOjuli eis te voldoen.
VS Airco
De koelingsbehoefte in de gebouwde omgeving neemt toe. Niet alleen vanwege verduurzaming, maar ook door klimaatverandering. Veel gebruikers kiezen ervoor om een traditionele airco aan te schaffen. Het grote voordeel is dat deze oplossing snel voor gelijkmatige verkoeling zorgt. Maar er kleven ook nadelen aan. Het kan tot tochtklachten in de nek leiden, ook staan deze systemen niet direct bekend om hun zuinige energiegebruik. Daarnaast heeft de traditionele airco altijd een buitenunit die naast mogelijke geluidshinder ook esthetisch verstorend kan werken. Vloerkoeling werkt trager, maar door de massa koel te houden, werkt het de opwarming van de woning tegen. Bovendien geeft vloerkoeling een meer gespreide koeling door de gehele woning, wat door gebruikers als comfortabel wordt ervaren.
Delta T
Om een optimaal rendement te halen liggen de leidingen op een legafstand van 10 cm. Bij klassieke vloerverwarmingssystemen is de legafstand meestal 10 à 15 cm, maar dat zou bij vloerkoeling tot minder koelvermogen leiden. Ook is het uiteraard van belang om te letten op de Delta T. Het liefst houd je die met een LT-afgiftesysteem zo klein mogelijk. Hoe zit het dan met het verschil tussen de binnen- en buitentemperatuur? Afhanelijk van het koelvermogen van het afgiftesysteem is het niet raadzaam om meer dan 5 graden terug te koelen, omdat gebruikers dat als oncomfortabel ervaren. Overigens geeft Inventum aan dat de maximaal haalbare koeling ook afhankelijk is van de ligging en de constructie van de woning.
Radiatoren
In theorie is het overigens mogelijk om de Modul-AIR Blue ook aan te sluiten op LT-radiatoren, maar dan moeten ze wel fans hebben, zodat ze hoger koelvermogen hebben. Bij niet condenserend koelen heeft vloerkoeling de voorkeur.
Oppervlaktes
De Modul AIR-Blue kan gebruikt worden voor ruimtes met een oppervlakte tussen de 65 en 180 m2. Deze range is mogelijk vanwege de inverter compressor die het apparaat heeft. De fabrikant mikt met deze warmtepomp onder andere op grondgebonden woningen. Tegelijkertijd, zegt Inventum, is het ook een interessante oplossing voor de gestapelde bouw, omdat er geen buitenunit nodig is.
Toekomst
Hoe gaat de markt voor vloerkoeling zich de komende jaren ontwikkelen? De vraag naar duurzame klimatiseringssystemen zal doorgroeien. Binnen dat scala aan oplossingen heeft vloerkoeling met een warmtepomp als de Modul-AIR Blue gunstige kaarten, meent Inventum. Het installatieconcept heeft geen buitenunit die geluid produceert en plek nodig heeft. In bedrijf produceert het apparaat wel binnenshuis geluid, zo tussen de 0 en 51.9 decibel. Dat is vergelijkbaar met een cv-ketel. Het ruimtebeslag valt in z’n algemeenheid gunstig uit. Ook door de afwezigheid van radiatoren. Bovendien worden nieuwbouwwoningen al veelal voorzien van vloerverwarming. Daardoor zijn er nauwelijks aanpassingen nodig aan de installatie om deze ook geschikt te maken voor koeling
Mediterraan wonen
Niet iedereen is even enthousiast over vloerkoeling. Zo is Jan Geerts, expert op het gebied van gezond, comfortabel en klimaatpositief wonen, er geen voorstander van. Volgens de eigenaar van BCD Advies “zou de basis van iedere woning een integraal ontwerp moeten zijn, waarbij de koeltevraag door bouwkundige voorzieningen sterk gereduceerd wordt. Zuid-Europese huizen worden gekenmerkt door witte, dikke muren, beperkt raamoppervlak, zonwerende luiken en inbraakwerende tralies. Hiermee wordt overdag de zonnewarmte effectief buitengehouden en kan ’s nachts de woning afgekoeld worden met koele nachtlucht. De combinatie van steeds energiezuinigere woningen en klimaatverandering maakt dat wij deze mediterrane principes in onze ontwerpen moeten verwerken. Hiermee realiseren we woningen die geen actieve koeling nodig hebben en toch aangenaam koel blijven. Is er op extreem warme dagen toch koeling nodig, dan kan dat door middel van de WTW en dus via de lucht. Een snel reagerend systeem dat ook de luchtvochtigheden kan verbeteren. Liever geen vloerkoeling dus. Het is een traag systeem. De massa van de vloer zal eerst gekoeld moeten worden, voordat de bewoners er iets van gaan merken. Bovendien neemt met vloerkoeling de luchtvochtigheid toe, terwijl droge lucht juist als prettiger wordt ervaren dan klamme lucht.”