Van het gas af

Steeds meer bouw- en installatietechnische bedrijven gaan ‘van het gas af’. Zo ook installatieadviseur Merosch. Sinds januari 2017 neemt het bekende bureau geen ontwerpopdrachten meer aan in de nieuwbouw waarbij aardgas als verwarmingsbron het uitgangspunt is. In dit artikel legt directeur Ronald Schilt uit waarom.

Ronald Schilt zal bij de oudgedienden nog wel op het netvlies staan als adjunct-directeur van DWA. In 2008 begon hij voor zichzelf. Zijn adviesbureau heeft de afgelopen 9,5 jaar een stormachtige groei doorgemaakt. Tegelijkertijd wist Merosch zich in de kijker te spelen met diverse aansprekende projecten. Zo zijn Schilt en zijn medewerkers onder andere betrokken geweest bij de bouw van energieneutrale woningen in Houten, de realisatie van een hypermoderne terminal op de Tweede Maasvlakte en de ontwikkeling van een circulair concept voor Buiksloterham in Amsterdam. Schilt is al vanaf de oprichting van Merosch sceptisch geweest over het gebruik van aardgas als verwarmingsbron. Die overtuiging heeft er uiteindelijk toe geleid om in 2017 een radicaal andere weg in te slaan.

Duurzaamheid

“De onderstaande argumenten zijn voor ons niet nieuw. Sinds de oprichting in 2008 zijn we er van overtuigd geraakt dat we aardgas niet moeten inzetten voor verwarming, maar ons juist moeten richten op een veilige, gezonde en duurzame gebouwde omgeving. Van de honderden projecten die we sindsdien hebben uitgevoerd, zijn maximaal 10 projecten uiteindelijk voorzien van een (piek)ketel. In 2016 waren er bij ons helemaal geen nieuwe projecten op aardgas meer. Feitelijk is dus genoemd uitgangspunt niet meer dan een formalisatie van de bestaande praktijk. Dit komt doordat we keer op keer onze opdrachtgevers op basis van inhoudelijke argumenten wisten te overtuigen dat gas niet nodig is.

1. Ongevallen

Hieronder geef ik 10 redenen waarom wij het als Merosch onverstandig en onverantwoord vinden om nog langer aardgas als uitgangspunt te hanteren. Ten eerste leiden incidenten die gerelateerd zijn aan aardgasinstallatietoestellen jaarlijks tot 100 tot 150 slachtoffers, waarvan gemiddeld vijf het met hun leven moeten bekopen (zie afbeelding I).

2. Veiligheid

De aardgaswinning in Groningen leidt tot een verzakking van de bodem. Daarmee neemt de kans op aardbevingen en instorting van huizen toe.

3. Klimaatverandering

Verbranding van aardgas leidt tot meer CO2-uitstoot en als gevolg daarvan tot een ongewenste versnelling van de opwarming van de aarde.

4. Energetisch inefficiënt

Met een warmtepomp kan veel efficiënter, met minder CO2-uitstoot, warmte worden opgewekt. Dit wordt nog versterkt als de stroom voor de warmtepomp steeds meer van duurzame bronnen afkomstig is.

5. Gelijktijdigheid problematisch

Als we echt een efficiënte energieneutrale gebouwde omgeving willen, dan moeten we de duurzame energie die we opwekken zoveel mogelijk gelijktijdig kunnen gebruiken of effectief opslaan voor later gebruik. Dat gaat verre van optimaal bij een gebouw met zonnepanelen en een gasketel.

6. Onvoldoende groen gas

Hoewel groen gas (afkomstig van bijvoorbeeld slib, groenafval en koeienmest) een duurzame vervanger is van aardgas, is het potentieel in 2030 in het meest gunstige scenario nog minder dan 10% van ons huidige aardgasgebruik. Dat blijkt uit een studie van het ECN uit 2013, waarin vermeld wordt dat de maximum capaciteit aan groen gas rond de 3,5 miljard m3 per jaar zit.

7. Gas wordt steeds duurder

De prijs van aardgas is in de afgelopen 15 jaar tweemaal zo hard gestegen als de prijs van elektriciteit. Daarbij is de prijs van aardgas veel beweeglijker, omdat deze sterk gekoppeld is aan de ontwikkelingen in het Midden-Oosten. De prijs van elektriciteit is veel stabieler. De verklaring is simpel: elektriciteit is afkomstig uit meerdere bronnen. Het duurzaamheidsgehalte daarvan varieert. Denk maar aan de verschillen tussen gas, kolen, kernenergie, wind, zon en afval. Uiteindelijk willen we uiteraard wel toe naar de meest duurzame oplossingen.

8. Businesscase

Inmiddels worden steeds meer gebouwen en woningen gerealiseerd met warmtepompen. Die zijn financieel aantrekkelijker dan gebouwen/woningen met een aardgasketel. Door de dalende kosten van warmtepompen zullen deze businesscases in de toekomst alleen nog maar beter worden.

9. Kosten vervanging gasnet

De hoeveelheid aardgas die we nodig hebben voor het verwarmen van nieuwe gebouwen wordt als gevolg van betere isolatie, warmteterugwinning en andere maatregelen steeds minder. Daarnaast sluiten steeds minder gebouwen aan op een gasnet, omdat ze bijvoorbeeld warmtepompen gebruiken voor verwarming. Daardoor neemt de rentabiliteit van onze gasnetten af. Omdat gasnetten een afschrijvingstermijn hebben van 40 jaar is het onverstandig om nu nog nieuwe aardgasnetten neer te leggen.

10. Betrouwbare alternatieven

De laatste reden is dat er voldoende betaalbare, veiligere en bedrijfszekerdere alternatieven zijn voor de gasketel. Denk hierbij aan warmtepompen die warmte halen uit de buitenlucht of de bodem, directe stralingspanelen of warmtenetten.

Tot slot: tips & adviezen

Zorg ervoor dat op het moment dat de ketel aan vervanging toe is, er direct wordt gekeken naar mogelijkheden om eventueel een hybride ketel te plaatsen. Dat is een combinatie van een hr-ketel met een warmtepomp. En als het verwarmingssysteem wordt aangepast, creëer dan alvast de condities waardoor het makkelijker wordt om later een ltv- verwarming aan te leggen. Zo maak je het eenvoudiger om van het gas af te stappen. Uiteraard is het belangrijk om klanten goed te adviseren over dit soort onderwerpen, zodat zij een bewuste keuze kunnen maken voor een duurzame toekomst.” 