Tag: artikel editie oktober 2024

Seizoen van inbedrijfstelling beïnvloedt warmtepompefficiëntie

Nieuwbouwhuizen worden veel met een warmtepomp verwarmd. De warmtepompen gebruiken meestal lucht, water of de bodem als bron. Bij de warmtepomp die de bodem als bron gebruikt is er echter een aandachtspunt: het seizoen van inbedrijfstelling heeft invloed op de efficiëntie. Wanneer de warmtepomp verwarmt onttrekt deze, zoals waarschijnlijk bekend, warmte uit de bodem, hierdoor daalt de bodemtemperatuur. Vandaar dat er in de zomer met een bodemwarmtepomp ook passief gekoeld wordt zodat de bodemtemperatuur weer stijgt, beter bekend als regenereren. Wanneer een bodemenergiesysteem in de herfst opgestart wordt, zal er gestart worden met een verwarmingsseizoen, de starttemperatuur van de bodem daalt. Wordt er echter gestart met een koelseizoen dan zal de bodemtemperatuur logischerwijs stijgen, waardoor er bij de start van het eerst voorkomende stookseizoen een warmere bodemtemperatuur aanwezig is. Dit verschil heeft gevolgen op de efficiëntie en dus het verbruik van de warmtepomp en als de regeneratie gedurende de zomer niet de volledige wintervraag dekt dan zal dit gedurende de hele levensduur van de warmtepomp een impact hebben op de gemiddelde bodemtemperatuur. In sommige gevallen ben ik zelfs tegengekomen dat fabrikanten adviseren om deels elektrisch te stoken wanneer er gestart wordt met een verwarmingsseizoen. Dit is echter niet alleen van toepassing voor woonhuizen maar ook voor grotere warmte/koude-opslagsystemen. Iets om dus in het achterhoofd te houden! Wellicht heeft u een project waar u de klant kunt adviseren om een systeem, wanneer mogelijk, gedurende de bouw al in bedrijf te nemen, om op deze wijze een net iets betere installatie te

Safety First?

In de bouw vinden nog steeds de meeste ongevallen plaats; een plek waar ook onze vakmensen werken. Communicatie is van groot belang. En we hebben mooie slogans. Maar wat betekenen deze uitspraken nu echt? Nemen we veiligheid altijd zo serieus als we doen lijken? Laten we de bekende uitspraak “Safety First” eens onder de loep nemen. De oorsprong van Safety First gaat terug naar het begin van de 20e eeuw, toen veiligheid op het werk steeds belangrijker werd. Vooral in Amerika werd de term populair om werknemers bewust te maken van het belang van veilige werkomstandigheden. In theorie klinkt het goed: we zorgen ervoor dat alles veilig is voordat we aan het werk gaan. In de praktijk ligt dat echter anders. Als veiligheid écht altijd op de eerste plaats zou komen, zouden we dan nog wel raketten de ruimte in sturen? In de technieksector willen we natuurlijk zo veilig mogelijk werken. Maar de waarheid is dat we nooit met veiligheid beginnen. We beginnen met een doel. Of het nu gaat om het plaatsen van zonnepanelen, het installeren van een warmtepomp of wat dan ook.We willen iets bereiken en pas daarna denken we na over hoe dat zo veilig mogelijk kan. Veiligheid is dus belangrijk, maar nooit het hoofddoel. Dat zou ook juist verlammen. Veiligheid zorgt er niet voor dat we minder doen, maar juist dat we meer kunnen doen, op een verantwoorde manier. Dus in plaats van Safety First, zouden we misschien beter kunnen zeggen: wat is het doel? En

Klimaatplafonds

We kennen klimaatplafonds vooral uit de utiliteit, maar ook in de woningbouw wint deze slimme oplossing aan populariteit. IZ sprak erover met Engineer Arjen Schots, sinds 2015 werkzaam bij Technea. Toen bij begon, kregen ze zelden een aanvraag binnen voor een klimaatplafond in de woningbouw. En als dat gebeurde, ging het om woningen in het luxe segment. Anno 2024 is het aantal aanvragen behoorlijk toegenomen. En, begint het klimaatplafond ook aan bekendheid te winnen in andere woningbouwsegmenten. Concurrentie Vloerverwarming is nog steeds het meest populaire afgiftesysteem. Zonder twijfel. “Dat heeft alles te maken met een zekere gewenning vanuit het verle­- den. Daarnaast ervaart men de stralingswarmte als comfortabel en is het systeem zowel in de nieuwbouw als renovatie toepasbaar”, legt Schots uit. Technea, voor alle duidelijkheid, verkoopt zowel vloerverwarmingssystemen als klimaatplafonds. Koelvermogen Ondanks die voordelen kan het aantrekkelijk zijn om toch voor een klimaatplafond te kiezen in plaats van een vloerverwarmingssysteem. “Zeker als er een grote koelvraag is. Het koelvermogen is twee keer zo hoog. Bovendien ervaart men een koel hoofd als comfortabel.” Beperkingen Wel vergt het iets meer inspanning om een klimaatplafond te installeren. “Vooral qua voorwerk, want je moet regelwerk en platen aanbrengen en het plafond zelf nog monteren. Het aansluiten gaat redelijk snel.” Ook prijstechnisch kan een klimaatplafond iets duurder uitvallen. Kan, het hoeft niet. “Uiteindelijk hangt het af van de situatie en de gekozen oplossing”, verduidelijkt Schots. Airco Behalve vloerverwarming heeft het klimaatplafond nog een andere belangrijke concurrent: de airco. Zoals elders in IZ te lezen

De airco

Het was even spannend. Toen de energiecrisis in volle vaart door ons land raasde, nam de populariteit van aircoverwarming in een rap tempo toe. Maar zou die opmars ook doorzetten als de gas- en elektraprijzen weer enigszins zouden stabiliseren? Ja dus. IZ hoort van installateurs, adviseurs en fabrikanten dat de consument steeds vaker zijn toevlucht neemt tot de airco voor de hoofdverwarming. Eigenlijk begon de opmars al eerder. Door klimaatverandering en verduurzaming van de gebouwde omgeving krijgen woningen en utiliteitsgebouwen steeds vaker te maken met ongewenste opwarming. En dus begon het vorige decennium al de vraag naar koelingsoplossingen te groeien in de zakelijke en consumentenmarkt. Keerpunt Maar waar pak ‘m beet 5 jaar geleden vooral de vraag toenam tijdens de warme maanden, blijkt nu het hele jaar door de airco gretig aftrek te vinden. Dat begon al eerder, maar nam een vlucht tijdens de winter van 2022 toen de energieprijzen sterk stegen, vertelt Joeri Kapsenberg, Productmanager Airconditioning bij Daikin. “Op een gegeven moment zat je met gasprijzen van ruim 3 euro per m3.” Goedkoper en flexibeler “Daarnaast was het al duidelijk dat verwarmen met een airco in bepaalde situaties een meer geschikte oplossing is dan overstappen op een warmtepomp. Toen kwam de airco steeds meer in beeld als een goedkoper alternatief dat bovendien in menig geval flexibeler is in te passen dan een warmtepomp.” Single- vs multi-split Dat kan, heel kort door de bocht, op twee manieren. Als single-split oplossing; dus per ruimte een binnen- en buitenunit of in een

Impact van nieuwe regeerakkoord op de koeltechnische sector

Nu het nieuwe kabinet het regeerakkoord op hoofdlijnen uitwerkt in concrete plannen, wordt steeds duidelijker wat de impact op onze sector is. De teruglopende verkoopaantallen van warmtepompen vormen een zorgelijke ontwikkeling. Het nieuwe kabinet is bovendien voornemens om de salderingsregeling terug te draaien per 1-1-2027, de verplichting om vanaf 1-1-2026 bij vervanging van een traditionele cv-ketel een duurzamere oplossing te kiezen te laten vervallen en tot slot om de energiebelasting op aardgas te verlagen. Hierdoor lopen de terugverdientijden op en besluiten particulieren en bedrijven om investeringen in duurzame technologie uit te stellen of zelfs helemaal niet meer te doen. En dit terwijl fabrikanten en installatiebedrijven hier juist volop in hebben geïnvesteerd. Onze sector is gebaat bij een stabiele politieke koers die niet afhankelijk is van de vierjaarlijkse cyclus van politiek Den Haag. Hiermee worden desinvesteringen voorkomen en blijft het landelijk vertrouwen op peil. Door bovengenoemde aangekondigde maatregelen van het kabinet ontstaan ook weer kansen voor alternatieve technologieën. Bedrijven en particulieren worden immers min of meer gedwongen om zelf opgewekte energie niet terug te leveren, maar zelf te gebruiken en/of op te slaan. Dit doen zij door met zonnepanelen opgewekte elektrische energie of warmte op te slaan in boilers of in thuisbatterijen. Dit soort oplossingen zullen uitgebreid aandacht krijgen op de energiebeurs in Den Bosch. Uiteindelijk blijft het zaak om je als klant goed te laten adviseren over alle technologische mogelijkheden en de investeringen, subsidies en terugverdientijden die daarbij horen. NVKL-erkende installateurs kunnen je hierin van gedegen advies voorzien. Coen van

Energiezuinig verwarmen: logisch én noodzakelijk

Of je nu wilt verduurzamen voor het milieu of voor je portemonnee, we willen allemaal een warm en comfortabel huis tegen lage kosten. Energiezuinig verwarmen is niet alleen logisch, maar ook noodzakelijk gezien de klimaatdoelstellingen en de stijgende energiekosten. Gelukkig zijn er verschillende oplossingen die zowel milieuvriendelijk als kostenefficiënt zijn. Het aardgasgebruik moet omlaag en de CO2-uitstoot ook. De afspraken zijn gemaakt en 2030 komt steeds dichterbij. Een manier om helemaal geen gas meer te gebruiken is ‘all electric’. Deze oplossing is met name geschikt voor woningen vanaf het bouwjaar 2000, omdat goede isolatie hier een voorwaarde is. Maar het merendeel van onze woningen is gebouwd in de periode 1965-1984. Hier ligt een enorme uitdaging om te verduurzamen. Hoe kunnen we dat snel en tegen lage kosten doen? De hybride warmtepomp biedt daarvoor een uitstekende oplossing. Deze kan namelijk eenvoudig worden toegepast zonder dat er veel extra aanpassingen nodig zijn. De woning hoeft niet eerst volledig geïsoleerd te worden en het afgiftesysteem hoeft niet te worden aangepast. Dit levert direct een gasbesparing van ongeveer 75% op. Dat is winst voor zowel het milieu als de portemonnee! Bovendien kan de huiseigenaar in eigen tempo verduurzamen en telkens een nieuwe maatregel uitvoeren die op dat moment haalbaar en betaalbaar is. Het is natuurlijk belangrijk dat de consument goed advies krijgt dat past bij zijn woonsituatie en dat duidelijk is wat er kan worden verwacht. Verwarmen met een (hybride) warmtepomp kan net even anders worden ervaren dan met een cv-ketel, maar zeker niet

Vallen grootste gevaar

Valgevaar blijft de grootste oorzaak van arbeidsongevallen in Nederland, met de bouwsector als koploper. In 2023 was meer dan de helft van de ongevallen in de bouwsector het gevolg van een valpartij. Dit blijkt uit de Monitor Arbeidsongevallen van de Nederlandse Arbeidsinspectie. Dit jaarlijkse rapport onderzoekt en analyseert de oorzaken en kenmerken van arbeidsongevallen in diverse sectoren. In 2023 voerde de inspectie in totaal 2.448 onderzoeken uit naar arbeidsongevallen, waarbij 2.386 slachtoffers betrokken waren, waarvan 69 dodelijk. De bouwsector was met 105 ongevallen per 100.000 banen een van de meest risicovolle sectoren. Ondanks dat het aantal slachtoffers in de bouw iets lager lag dan in 2022 (toen het 129 slachtoffers betrof), blijft de sector gevaarlijk. Het landelijke gemiddelde over alle sectoren bedroeg 27 slachtoffers per 100.000 banen. Het grootste gevaar in de bouw Valpartijen zijn het grootste gevaar in de bouw. In 2023 was 52% van de arbeidsongevallen in deze sector het gevolg van een val. Het grootste deel van deze valpartijen (33%) gebeurde vanaf daken, vloeren of platformen. Vallen van ladders, trappen of opstapjes waren in 28% van de gevallen de oorzaak. Waar installateurs werken zijn er veel fysieke risico’s, waar valgevaar dagelijks op de loer ligt. Naast valpartijen vormen ongevallen met arbeidsmiddelen een grote bron van letsel. Van de ongevallen met ladders of trapladders vindt 41% plaats in de bouw. Kleine bedrijven en mannelijke werknemers Kleine bedrijven blijken een hoger risico te lopen op arbeidsongevallen dan grote ondernemingen. Dit komt mogelijk doordat kleinere bedrijven minder budget en middelen

Diversificatie

Lange tijd leek erop dat installatieconcepten met luchtgebonden warmtepompen in combinatie met vloerverwarming de komende jaren de toon zouden aangeven. Inmiddels zijn er alternatieven in opkomst die ook een deel van de markt bedienen, zoals verwarmen met airco, concepten met klimaatplafonds en bodemgebonden warmtepompen. Maar bijvoorbeeld ook infraroodpanelen zijn in opkomst als niche-oplossing voor gerichte verwarming in specifieke ruimtes. Kortom, er is sprake van behoorlijk wat diversificatie. Diversificatie is sowieso een goede zaak. Meer wegen leiden immers naar Rome, en dat geldt zeker in installatieland waar niet iedere situatie vergelijkbaar is maar eerder uniek. Het maakt wel dat er steeds meer verwacht wordt van de installateur. Zijn kennisbagage moet breder en specifieker zijn dan in het recente verleden en bovendien zal die kennis continu op peil moeten worden gehouden, want de ontwikkelingen in de markt gaan snel. Meer dan ooit is de installateur een echte vakman (of vrouw natuurlijk).

Update energietransitie

De energietransitie draait volop. Steeds meer huishoudens en bedrijven stappen over op duurzame energiebronnen. Zonnepanelen, elektrische auto’s en warmtepompen worden gemeengoed. Dit brengt echter wel een onvoorziene uitdaging met zich mee: hoe los je de netcongestie op? Netcongestie treedt op wanneer het elektriciteitsnetwerk de vraag naar elektriciteit niet kan bijbenen. Er wordt dan meer stroom gevraagd dan het netwerk veilig kan leveren, waardoor er een beperking ontstaat in het transport van elektriciteit. Dit probleem wordt steeds urgenter naarmate meer mensen en bedrijven overstappen op elektrische oplossingen zoals warmtepompen en elektrische auto’s Deze vormen een zware belasting voor het netwerk, vooral tijdens piekuren. Het probleem wordt bovendien groter door de lokale productie van energie door bijvoorbeeld zonnepanelen. Hierdoor kan er een grote hoeveelheid elektriciteit in het net worden geïnjecteerd op momenten dat de vraag juist laag is. Netbeheerders staan voor de enorme uitdaging om de infrastructuur op tijd te upgraden om aan de groeiende vraag te voldoen, maar dat kost tijd en geld. Soms wordt beweerd dat netcongestie serieuze belemmering is voor de voortgang van de energietransitie. Maar er is een oplossing: de hybride warmtepomp. Het is precies de reden dat vaak wordt geadviseerd om bij verduurzaming van je huis niet voor een volledig elektrische warmtepomp te kiezen, maar voor een hybride variant die deels op gas draait. Natuurlijk zijn er mensen die zich afvragen of het met hybride warmtepompen niet veel langer duurt voordat we ‘van het gas af’ zijn, en of de klimaatdoelen niet in het geding komen. Maar

Nieuwe standaard

Heb jij dat ook wel eens, dat je met je collega discussieert en er na drie zinnen achter komt dat hij of zij wat anders bedoelt? In onze branche zijn er veel benamingen voor dezelfde producten en zelfs dezelfde benamingen voor verschillende producten. Hoe ga je daarmee om? Om in mijn installatiebedrijf duidelijk te krijgen welke types warmtepompen we voeren en onderhouden, ben ik begonnen om de functies van de warmtepompen te vangen in iconen. Door deze als legosteentjes te combineren, werd in één keer duidelijk wat de werking en functie van de verschillende warmtepompen was. Prettig Toen ik dit ging delen met collega’s, merkte ik dat meer mensen deze werkwijze prettig vonden. Door de eenvoudige symbolen bleek dat niet alleen monteurs, maar ook leveranciers en adviseurs beter inzicht kregen in de installaties en de werking ervan. Door ook vloerverwarming, radiatoren en regelingen te voorzien van iconen, kan ik nu een woonhuisinstallatie op een éénvoudige manier weergeven. Onder het motto ‘elkaar begrijpen, waar we samen over communiceren’, ging ik verder aan de slag. Beeld-woordenboek E-AI Door de plaatjes te combineren met een uitgebreide betekenis heb ik een beeld-woordenboek bedacht. Ik heb dit ‘beeld-woordenboek en systematiek voor Energie-Analyse en Inzicht’ genoemd. Kortweg: beeld-woordboek E-AI. Het plaatje geeft de werking en functie aan en door de verschillende benamingen die mensen gebruiken bij elkaar te zetten bij een uitgebreide hoofdbetekenis, krijg je begrip en inzicht bij iedereen die via dit beeld-woordenboek wil communiceren. Universele duidelijkheid Ik had mezelf voor de uitwerking van de