Tag: artikel editie april 2025

Jetroosters

Jetroosters of ventilatienozzles kunnen het comfort maken of breken. Bij Solid Air Climate Solutions hebben ze maar liefst 52 varianten in het assortiment zitten. IZ sprak erover met Martin Timmermans, Technisch Adviseur Projecten. Jetroosters worden gebruikt om de lucht ver de ruimte in te blazen. Dat gebeurt in het geval van Solid Air met een worp tussen de 5 en 50 meter. Blijft de lucht gebundeld, dan wordt er gesproken van een laag inducerende luchtstroom. Wordt de lucht via een werveling over een groter oppervlakte uitgespreid, dan spreekt men van een hoog inducerende luchtstroom. In het laatste geval zit er een swirl deflector in het rooster. Populair Ze zijn overal te vinden. Met name op plekken waar een grote worp wenselijk is. Zoals sporthallen, vliegvelden, atria of werkplaatsen. “Je vindt geen jetroosters in verblijfsruimtes, zoals woningen. Daar luistert het een stuk nauwer met de comfortregeling. Een gebundelde luchtstroom kan daar snel als verstorend worden ervaren.” Bevestiging De lucht komt voornamelijk op horizontale wijze de ruimte in. Meestal vanaf enkele meters hoogte. De jetroosters worden verticaal gemonteerd. Dat kan bijvoorbeeld aan het uiteinde van een kanaal of in een montageplaat met meerdere jets. In het laatste geval maakt de plaat dikwijls onderdeel uit van een plenum. Deze “verdeeldoos” brengt de luchtsnelheid omlaag en zorgt zo voor een meer gelijkmatige verdeling van de lucht over de verschillende jetroosters. Materialen De jetroosters zijn zowel in aluminium als kunststof verkrijgbaar. Beide hebben hun voordelen en beperkingen. Met kunststof kan je eenvoudig het rooster in

De Installatiesector moet vakmensen behouden

De uitstroom in de installatiesector moet omlaag. Het werven van nieuwe vakmensen is essentieel, maar als we hen niet kunnen behouden blijven we met een tekort aan vakmensen zitten. Dat is een uitdaging die wij als Wij Techniek en ik met volle overtuiging willen aangaan. De vraag naar vakmensen is groot, maar de realiteit is dat een hoog percentage van de instromers de sector binnen enkele jaren alweer verlaat. Dat is niet alleen een verlies voor de bedrijven, maar ook voor de vakmensen zelf, die de kans op een stabiele en waardevolle loopbaan mislopen. Daarom moeten we anders gaan kijken naar instroom én behoud. Het behouden van vakmensen vraagt om een gezamenlijke inspanning. Werkgevers moeten investeren in modern werkgeverschap, een werkklimaat waarin mensen zich gewaardeerd en ondersteund voelen. Opleidingen en doorgroeimogelijkheden moeten niet alleen beschikbaar zijn, maar ook aantrekkelijk en haalbaar worden gemaakt. Er is behoefte aan een cultuur waarin vakmensen zich kunnen ontwikkelen en waar ze zich thuis voelen, ongeacht hun achtergrond of ervaring. Wij Techniek werkt samen met werkgevers, vakbonden en opleidingsinstellingen om programma’s te ontwikkelen die bijdragen aan duurzame inzetbaarheid. Dat betekent niet alleen technische bijscholing, maar ook aandacht voor leiderschap, werkplezier en samenwerking op de werkvloer. De komende jaren wil ik stappen zetten om de uitstroom structureel te verminderen. Dat vraagt om doorzettingsvermogen en samenwerking. Ik geloof in een sector waarin vakmensen niet alleen instromen, maar ook langdurig bijdragen aan de techniek van morgen. Samen kunnen we het verschil maken. Wat heeft jouw organisatie nodig om

Hybride loont

Uit het demonstratieproject Hybride warmtepompen blijkt dat een hybride installatie gemiddeld 75% gas bespaart en jaarlijks 1018 euro op de energierekening scheelt. Correcte installatie en een goed functionerend afgiftesys­teem zijn cruciaal voor optimaal rendement. Tijdens het congres ‘Hybride in de warmtetransitie’ in januari zijn de definitieve resultaten van het Demonstratieproject Hybride Warmtepompen gepresenteerd. Uit het onderzoek, waarin het energiegebruik van 174 huishoudens is geanalyseerd, is gebleken dat het installeren van een hybride warmtepomp bij een cv-ketel gemiddeld leidt tot een gasbesparing van 75% en een verlaging van de energierekening met 1.018 euro op jaarbasis. Samenwerking en onderzoeksmethode Het demonstratieproject is een samenwerking van de Rijksoverheid, Rijksdienst voor Ondernemend Nederland, Techniek Nederland en de Vereniging voor Duurzame Warmte. De prestaties van 174 hybride warmtepompen zijn gedurende twee stookseizoenen nauwkeurig geanalyseerd en vergeleken met het energiegebruik vóór de installatie van de hybride warmtepomp. De resultaten zijn wetenschappelijk geverifieerd door de Universiteit Twente. Belang van correcte installatie De gemiddelde prestaties hebben de betrokken partijen positief verrast. Tegelijkertijd liet de analyse zien dat bijna 20% van de geïnstalleerde systemen nog beter kon functioneren met enkele aanpassingen aan de installatie. Dit onderstreept hoe belangrijk een correcte installatie en een goed functionerend afgiftesysteem, zoals radiatoren en vloerverwarming, zijn om het maximale rendement te behalen. Bij een hybride warmtepomp speelt dit een nog grotere rol dan bij een cv-ketel. Bovendien is de hybride warmtepomp eenvoudig in te passen in bestaande woningen. De installatie neemt slechts een dag in beslag en vereist geen ingrijpende verbouwing, waardoor het een

Aziatische vakbeurs

ISH China & CIHE 2025, het Aziatische equivalent van de Duitse vakbeurs voor HVAC + Water in Frankfurt, vond onlangs plaats in Beijing. Meer dan duizend exposanten uit 18 landen verwelkomden bijna 80 duizend bezoekers, afkomstig uit vooral Azië en met name China zelf uiteraard. China streeft forse duurzaamheidsdoelstellingen na. De HVAC-sector, zo is de verwachting, zal snel een CO2-arme toekomst omarmen. Net als in Europa is dat terug te zien op een beurs als deze. ISH China & CIHE maakt onderdeel uit van het wereldwijde netwerk van Messe Frankfurt ISH, dat van 17 tot en met 21 maart jl. zijn deuren opende voor ‘s werelds grootste vakbeurs voor de HVAC + Water-sector. De Chinese editie debuteerde in 1996 met 9.600 bezoekers en 179 exposanten. Dat is nu dus fors meer. Het geeft de impact aan die de vakbeurs in Beijing in een relatief kort tijdsbestek heeft weten te realiseren. Kleinschaliger Dat zal mede te maken hebben met het groeiende milieubewustzijn in China (zie rood kader), dat heeft geleid tot een sterk toegenomen vraag naar innovatieve oplossingen op dit gebied. Uiteraard spelen ook de bij ons bekende fabrikanten graag op die ontwikkeling in. Menig westers fabrikant was dan ook aanwezig in Beijing, hoewel met een bescheidener uitstraling dan we die kennen van bijvoorbeeld de ISH in Frankfurt zelf. In Beijing dus geen hoge beursstands met de afmetingen van een voetbalveld. Dat doen ze in Azië toch net even anders; kleinschaliger en eenvoudiger. Het neemt niet weg dat het aantal aanbieders

In beweging blijven

Er is inventiviteit nodig om aan de vraag naar specifieke gebouwgebonden installaties tegemoet te komen. Van het ‘oppimpen’ en verhogen van het rendement van oude radiatoren tot het op de markt brengen van liggende boilervaten om ruimte te besparen. Tegelijkertijd vraagt deze situatie om een grote mate van nauwkeurigheid. Denk aan maatvoering en Total Cost of Ownership. Ook worden nieuwe skills belangrijker. Zo is het meten van veel indicatoren vereist om precieze prestaties in beeld te krijgen, waarvoor de installateur over steeds meer digitale vaardigheden moet kunnen beschikken. Plaats dit alles tegen een achtergrond van een beperkt reservoir aan arbeidskrachten en het zal duidelijk zijn dat snelle montageoplossingen meer dan welkom zijn. Dan speelt verder nog mee dat de installatiebranche bij de overstap op circulaire materialen en duurzaam hergebruik van systemen nog mijlenver achter loopt op aanpalende sectoren in de bouwkolom. Kortom, de ontwikkelingen gaan hard in installatieland en dat heeft al heel wat noviteiten opgeleverd. Maar het zal tevens duidelijk zijn dat tevreden achterom kijken geen optie is. In beweging blijven dus.

Verduurzaming met hybride en groen gas

Wanneer een hybride installatie wordt gecombineerd met groen gas wordt er een flinke stap gezet met de verduurzaming van woningen. PBL gaf eerder aan dat de verduurzaming met hybride en groen gas de meest voordelige route naar een klimaatneutrale gebouwde omgeving is. Ook de eerder gepubliceerde scenariostudie ‘Vier trajecten naar een klimaatneutrale gebouwde omgeving’ toont aan dat een verduurzaming met groen gas en waterstof verreweg het goedkoopste is. Ruim de helft goedkoper dan de andere verduurzamingsroutes. Bovendien wordt de hoogste CO2-reductie gerealiseerd. Tegelijkertijd zien we dat groen gas in de gebouwde omgeving onder druk staat. En dat terwijl de beschikbaarheid een tijdelijk probleem is. Het blijkt dat er in 2030 maar liefst 5,1 miljard m3 groen gas geproduceerd kan worden. En door in te zetten op vergisting- en vergassingstechnieken, is het wel degelijk haalbaar om in 2050 voldoende groen gas te produceren om de volledige gebouwde omgeving mee te verduurzamen. Een enorme kans. Helaas wordt groen gas in de berekeningen voor het energielabel gezien als fossiel aardgas waardoor op papier een woning op groen gas hetzelfde label krijgt als een woning op aardgas. Dat hier verandering in komt is cruciaal voor de toekomst. Meer weten? Kijk dan op verenigingduurzamewarmte.nl/groen-gas Susanne de Ruwe, namens Vereniging voor Duurzame Warmte

Inspelen op veranderingen om veiligheid te waarborgen

Per september 2025 zijn er grote veranderingen op komst in de koude- en klimaatsector. Zo wordt vanuit de Europese Commissie aangestuurd op de uitfasering van F-gassen als koudemiddel in koel- en klimaatinstallaties én het verbieden van apparaten die nu nog dagelijks worden geïnstalleerd, zoals split-airco’s tot 12 kW. Deze apparaten mogen per 2029 alleen nog worden geïnstalleerd als ze zijn gevuld met een koudemiddel met een aardopwarmingsvermogen van 150 of minder. Als alternatief zullen de meeste fabrikanten oplossingen op de markt brengen, zoals indirecte systemen en waar mogelijk met propaan gevulde systemen. Dit betekent voor de installatiesector dat onze monteurs en servicetechnici zich moeten opleiden en certificeren voor het werken met alternatieve koudemiddelen. Daarnaast zullen onze installatiematerialen drastisch mee moeten in deze veranderingen. Zo zijn er (vonkvrije) vacuümpompen en metersets nodig, geschikt voor alternatieve koudemiddelen. Tevens moeten onze Persoonlijke Beschermingsmiddelen (PBM’s) worden uitgebreid met bijvoorbeeld detectoren voor genoemde middelen. Een andere consequentie is dat we niet meer ongelimiteerd cilinders met koudemiddelen in onze service-auto’s kunnen vervoeren. Ook dit vraagt aanpassingen in onze werkzaamheden en dagplanningen om de veiligheid voor onze mensen, maar ook voor onze klanten te waarborgen. We staan voor een periode van grote veranderingen in onze sector. Dit biedt kansen, maar ook zorgen over veiligheid en toenemende lasten voor onze bedrijven. NVKL zal er alles aan doen om de veiligheid te waarborgen tegen de laagst mogelijke lasten voor bedrijven, waarbij de kwaliteit nog steeds een speerpunt is. Ook zullen wij de sector in overleg met onze partnerbranches blijven

Warmtepompen

We staan voor een gigantische opgave, als we de duurzaamheidsdoelen van 2030 willen behalen. Maar het vereist steeds meer creativiteit om in de bestaande bouw warmtepompen in te passen. Niet alleen vanwege het gebrek aan monteurs, maar ook door het ruimtebeslag. Hoe gaan fabrikanten daarmee om? Zomaar een greep uit de oplossingen die we onder andere tijdens de Bouwbeurs voorbij zagen komen. De markt is driftig op zoek naar ruimtebesparende warmtepompen, merkt Alex Bout. Fabrikanten spelen daaropin met verschillende oplossingen, vertelt de Productmanager van NIBE. Te denken valt aan All-in-One systemen, warmtepompen zonder buitenunits, liggende boilervaten en installaties met een modulaire opbouw. All-in-One NIBE liet zelf tijdens de Bouwbeurs de nieuwe NIBE S735C zien. De NIBE S735C is een modulerende ventilatielucht/water combi warmtepomp die ventilatielucht als bron gebruikt, eventueel aangevuld met buitenlucht. Een buitenunit of grondboring is hierdoor niet nodig. De zeer compleet uitgevoerde alles-in-één unit levert ventilatie (inclusief warmteterugwinning), ruimteverwarming, koeling én warmtapwater en biedt een efficiënte en duurzame totaaloplossing. Het toestel beschikt over een geïntegreerde 180 l boiler. Ruimtebesparend Dankzij het zeer brede cv-temperatuurbereik (30 – 70 °C) is het toestel bovendien toepasbaar in combinatie met zowel vloerverwarming als conventionele radiatoren. Dit maakt de NIBE S735C zeer geschikt voor All-Electric installaties in nieuwbouw én bestaande bouw. Doordat alle componenten vanaf de voorzijde van de warmtepomp goed bereikbaar zijn, kan het toestel ruimtebesparend in een nis worden opgesteld. Ook is het toestel te splitsen in twee delen die naast elkaar (bijvoorbeeld op zolder) of zelfs op verschillende verdiepingen kunnen

Peakshaving

Eerder heb ik het gehad over de gemiste kans om bodemwarmtepompen bij nieuwbouwwoningen te subsidiëren om de last op het stroomnet te beperken. Dit soort keuzes speelt steeds vaker een rol in de energietransitie en vallen ook wel onder de noemer peakshaving (piek-vermindering). Peakshaving kan in vele vormen gedaan worden. Eén van de bekendste vormen is een accu voor elektra-opslag die in dalperioden oplaadt en op de piekvraag ontlaat om het net te ontlasten. Ik zoom nu echter in op een warmte buffer in de verwarmingsinstallatie. De verhoogde vraag van elektriciteit zorgt de afgelopen jaren in veel gebouwen voor een toename van elektriciteitspieken. In sommige gevallen leidt dit tot problemen met het verkrijgen van de gewenste elektra-aansluiting. Een keuze die overwogen kan worden is het verkleinen van de elektravraag door een lager vermogen in opwekking te plaatsen. Met alleen een kleinere opwekking zal het echter te koud worden. Om het verschil in vermogen op te vangen kan een buffer geplaatst worden, die op het koudste moment de benodigde warmte zal leveren. Hierbij moet dan wel gelet worden op de regeltechniek en aansluiting; het buffer dient namelijk parallel aan de opwekking warmte te leveren om aan deze maximale vraag te kunnen voldoen en niet alleen maar te functioneren als vat om het aantal schakelingen te beperken. Daarnaast kan gedacht worden aan een ander energiebuffer in de vorm van faseovergangsmateriaal (PCM). Ook hiermee kan het gewenste buffer ofwel op ruimteniveau ofwel op gebouwniveau gerealiseerd worden en kan mogelijk ruimte worden bespaard. Een