Opmars groene daken

42 tot 83 miljard euro. Zoveel geld zijn we kwijt volgens een rapport van ingenieursbureau Sweco om onze steden te beschermen tegen de gevolgen van klimaatverandering. Een van de voorgestelde maatregelen is om meer groene daken aan te leggen. Groendak-adviseur Grad van Heck legt uit waarom.

Van Heck is al sinds 1991 werkzaam voor Groendak. Dit bedrijf adviseert, ontwerpt, levert en realiseert alle mogelijke groene daken, zoals sedumdaken, dakterrassen, heidedaken, daktuinen en duindaken. Daarnaast is Van Heck Secretaris van de Vereniging Bouwwerk Begroeners, de branchevereniging voor specialisten op het gebied van begroeide daken en groene gevels.

Groeiende populariteit

Tijdens zijn lange carrière heeft hij de belangstelling voor groene daken geleidelijk aan zien toenemen. “In het begin hadden we vooral klanten in de utiliteit, vanaf 2004 weet ook de woningmarkt ons steeds beter te vinden. De laatste jaren neemt over de gehele breedte het aantal aanvragen toe. De verklaring ligt voor de hand: Groene daken sluiten aan bij de heersende trend om de gebouwde omgeving te gaan verduurzamen.”

Opbouw

Een groen dak is opgebouwd uit 5 lagen, legt Van Heck uit. Het begint allemaal met een waterdicht dak waarover een beschermdoek komt van geveltextiel. Hierop ligt een drainagelaag bestaande uit kunststof eierdoppen. Vervolgens komt een filtervlies van geotextiel. Dit vlies is waterdoorlatend en verhindert dat planten met hun wortels in het water komen te staan. De substraatlaag erboven fungeert als een soort spons. Deze neemt voedingsmiddelen en vocht op en geeft die af aan de bovenste laag; de beplanting.

Dikte en beplanting

De dikte van het dak wordt bepaald door de beplanting, vertelt Van Heck. “Zo heeft een palmboom meer voedingsbodem nodig dan gras.” In principe kunnen er allerlei soorten beplantingen op een dak komen te staan. Van sedums, vetplanten, grassen en struiken tot grote en kleine bomen, zoals kersen en eiken. Waar sedum een voedingsbodem van ongeveer 5 tot 6 cm nodig heeft en een dak van pak ‘m beet 8 cm, kan een complete tuin met een voedingsbodem van 85 centimeter vragen om een dak van maar liefst 120 centimeter.

Voordelen

Groene daken bieden vele voordelen, die goed passen bij de trend om de gebouwde omgeving te gaan verduurzamen. Van Heck weet ze in een rap tempo op te sommen.
Allereerst blijft de temperatuur in het gebouw op een aangenaam niveau tijdens de warme maanden. “Groene daken zorgen voor topkoeling, waarbij de bovenste 5 tot 6 graden worden weggekoeld.” Liggen er PV-panelen op het dak, dan draagt die koeling ook bij aan een beter rendement. “Dat kan maar liefst tot 16% hoger uitvallen dan in een reguliere situatie.”

Natuur

Een groendak kan de geluidsisolatie aanzienlijk verbeteren. De daadwerkelijke verbetering is afhankelijk van de massa; hoe zwaarder, hoe hoger de geluidsreductie is. Daarnaast laat de groene laag geen zonlicht door, waardoor de dakbedekking niet wordt aangetast door Uv-straling. Bovendien dragen ze bij aan een gezonde leefomgeving. Groene daken houden fijnstof vast, zorgen voor een betere CO2-zuurstof balans en geven mensen een prettig gevoel. “We houden nu eenmaal van natuurlijke elementen in onze directe nabijheid.” Volgens klimaatkenners zullen steden in de toekomst steeds vaker te maken krijgen met hoosbuien. Ook hier bieden groene daken uitkomst. “Ze houden water vast, vandaar ook dat er in veel gemeenten subsidie beschikbaar wordt gesteld om ze aan te laten leggen.”

Nieuwbouw en bestaande bouw

Groene daken winnen zowel in de nieuwbouw als bestaande bouw aan populariteit, vertelt Van Heck. Uiteraard biedt het laatste segment de nodige uitdagingen. In de nieuwbouw kunnen direct bij aanvang van een project gerichte keuzes worden gemaakt, om een groen dak goed te laten aansluiten op het bouwkundige en installatietechnische concept. In de bestaande bouw is men veel meer gebonden aan allerlei randvoorwaarden. “Ligt er bijvoorbeeld al een zinken dakbedekking, dan is het niet aan te raden om een groen dak aan te leggen. Het substraat vreet dan namelijk het zink aan.” Ook moet de specialist zorgvuldig nagaan of de bestaande constructie wel het gewicht aankan van een groen dak. Het zijn zomaar wat uitdagingen waar een adviseur als Van Heck mee te maken krijgt.

Samenwerking

Een architect kan geen groen dak aanleggen, specialisten van de Vereniging Bouwwerk Begroeners wel. Ze trekken daarbij gezamenlijk op met dakdekkers en installateurs. Over het algemeen verloopt de samenwerking goed, vertelt Van Heck. Maar het zou nog beter kunnen, als veel voorkomende fouten worden vermeden. “Zo wordt de EPDM wel eens te strak gelegd, niet doen. Laat EPDM met plooien gerust meebewegen, dat komt de levensduur ten goede.” De adviseur raadt daarnaast af om een Pluvia-systeem te gebruiken voor de hemelwaterafvoer. “Dat heeft een aanzuigende werking, waardoor er substraat in de pijpen terecht kan komen. En let ook op voldoende diameters en de juiste opstanden.”

PV-panelen

De laatste jaren krijgt Van Heck steeds vaker te maken met klanten die groene daken willen combineren met PV-panelen. De adviseur raadt in dat geval aan om afwisselend stroken met alleen groen of alleen PV-panelen op het dak te leggen. “Het is uiteraard ook mogelijk om PV-panelen op posten neer te zetten.”

Onderhoud

Groene daken vergen meer onderhoud dan gewone daken. Onkruid wieden, hemelwaterafvoer en opstanden checken… Van Heck: “een specialist moet zeker 1 tot 2 keer per jaar langskomen.”

Toekomst

Zullen de Nederlandse daken langzaam maar zeker groen gaan kleuren? Van Heck verwacht een gestage doorgroei, maar zegt ook dat er nog het nodige missiewerk te verrichten valt. “We zullen eerst meer mensen moeten zien te overtuigen van de vele voordelen die groene daken hebben.” 