Onbekende oudgediende
DE THERMODYNAMISCHE WARMTEPOMP
Hoewel de thermodynamische warmtepomp al zeker 30 jaar bestaat, is er nauwelijks een installateur te vinden die deze duurzame oplossing kent. “Jammer”, zegt Ate Reitsma van Frythermo Warmtepompen. “Dit systeem produceert buiten geen geluid, werkt ook bij -10°C en is eenvoudig modulair uit te breiden.”
Frythermo Warmtepompen opende 1,5 jaar geleden haar poorten in het Friese Franeker. De leverancier wil de installateur en eindgebruiker bekend maken met de thermodynamische warmtepomp, vertelt Reitsma, commercieel technisch adviseur bij Frythermo.
Verschillen
Het systeem heeft grote overeenkomsten met de veel toegepaste lucht-/water-warmtepomp, maar er zijn belangrijke verschillen. Evenals zijn bekende broertje haalt de thermodynamische warmtepomp warmte uit de lucht, maar in plaats van een buitenunit met ventilator, gebruikt hij daarvoor panelen.
COP
De matzwarte aluminium panelen meten 80 cm bij 2 m. Door dunne kanalen stroomt het koelmiddel R134A. Het gas absorbeert dag en nacht warmte uit de buitenlucht en geeft die met behulp van een warmtewisselaar af aan het cv-water. Zo produceert de warmtepomp warm water van 55 °C, onafhankelijk van het weertype. Bovendien haalt het systeem zelfs bij -10 °C nog een COP van 2,74. Bij 10 °C is dat maar liefst 4,76, zegt Frythermo.
Geluidloos
De panelen werken geluidloos. Bijkomend voordeel is dat ze, indien gewenst, makkelijk onder PV-panelen zijn te monteren. Volgens Reitsma profiteren zowel de warmtepomp als de zonnepanelen van deze opstelling. “De PV-panelen geven warmte af, die het warmtepompsysteem dan kan oogsten. Tegelijkertijd stralen de thermodynamische panelen koude af, waardoor de zonnecellen beter functioneren. Bovendien maakt een thermodynamisch systeem geen gebruik van hulpenergie omdat er geen ontdooicyclus nodig is bij lage temperaturen.”
Binnenunits
De Solarbox is het binnendeel van de thermodynamische warmtepompinstallatie. Deze heeft een afmeting van 45 x 45 cm en weegt 22 kg. “Handzaam en niet zwaar, dus wel zo prettig voor de installateur.” Voor een eengezinswoning zijn circa 3 boxen nodig. In de Solarbox zit een compressor met een geluidsniveau tussen de 40 -42 dB, het geluid van een koelkast. “Normaliter hebben bewoners hier geen last van, zolang je maar een gunstige opstelplaats kiest.”
Leidingenwerk
Iedere Solarbox is met twee thermodynamische panelen verbonden. Vanaf elke binnenunit loopt een koelleiding naar de opstelplaats van de panelen. Bij de installatie wordt een voorgefabriceerde splitter meegeleverd waarmee de twee panelen kunnen worden aangesloten op de koelleiding set. Iedere box is voorzien van een aanvoer- en retouraansluiting voor cv-water. De geplaatste units worden parallel op een verzamelleiding (open verdeler) aangesloten op het buffervat.
Modulaire opbouw
De thermodynamische warmtepomp is modulair opgebouwd, dus eenvoudig uit te breiden. Neemt de warmtebehoefte toe, bijvoorbeeld door uitbreiding van de woning, dan kunnen er extra panelen op het dak worden gelegd en kan er binnen een unit bij worden geplaatst.
Warm water
“Voor het aanmaken van sanitair warm water kiezen wij voor een separate thermodynamische warmtepompboiler met een inhoud van 250, 300 of 500 liter,” aldus Reitsma. Deze boiler heeft zijn eigen geïntegreerde thermodynamische warmtepomp met één of twee panelen en draait volledig autonoom. Op deze wijze is altijd voldoende warm water gegarandeerd zonder beïnvloeding van de warmtevraag in de woning.
Installatie
Voor de ervaren installateur is de installatie van de thermodynamische warmtepomp een koud kunstje. Veel zal hem bekend voorkomen. Heeft hij geen STEK-certificering dan kan hij wel alvast het systeem waterzijdig aansluiten en de koelleidingen aanbrengen. Een monteur van Frythermo kan vervolgens de installatie afpersen en afvullen conform de BRL 100. Voor de installatie van de thermodynamische installatie met 3 Solarboxen moet een installateur ongeveer 60 tot 70 uur uittrekken. Meer dan bij een doorsnee lucht-water systeem, geeft Reitsma toe. Die extra tijd is met name nodig om de panelen op het dak te leggen en de bijbehorende koelleidingen.
Onderhoud
De thermodynamische warmtepomp is onderhoudsarm, volgens Reitsma. Daarnaast is de kans op lekkage of storing vrij klein, omdat de systeemset bestaat uit meerder kleine installaties naast elkaar. “Ik zou wel adviseren om een onderhoudscontract af te sluiten met de klant, waarin een jaarlijkse controle is opgenomen. Met name het systeem visueel inspecteren en de drukken testen zou ik jaarlijks laten uitvoeren. Ook wel handig, omdat je zo direct even een contactmoment met de klant hebt.”
Subsidie
Voor een thermodynamische warmtepomp zal een klant naar verwachting iets meer geld moeten neertellen dan een standaard lucht/water-warmtepomp. Het verschil zit ‘m niet in het materiaal, maar in de extra manuren voor de installatie, legt Reitsma uit. Anderzijds staat het systeem van Frythermo ook op de ISDE-lijst, klanten maken dus aanspraak op overheidssubsidie. “Hoewel je bij toepassen van een warmtepomp zelf, niet kunt spreken van een terugverdienmodel, kun je, als er voldoende zonnepanelen zijn opgesteld waarmee het gebruik wordt gecompenseerd, rekenen op een terugverdientijd van zo’n 10 jaar.”
Bekendheid
De thermodynamische warmtepomp is nog nauwelijks bekend in Nederland. Reitsma heeft wel een vermoeden waarom. “Installateurs werken vaak, met voor hun, bekende merken. Hebben ze eenmaal goede ervaringen opgedaan met een cv-ketel van merk x, dan is de kans groot dat ze zich nu ook laten informeren door die leverancier of fabrikant over alternatieven. Wij zijn een relatief nieuwe speler, dus we moeten nog onze plek veroveren op de markt.”
Toekomst
Tot dusverre trekt Frythermo vooral installateurs aan, die al enige kennis in huis hebben over warmtepompen. “Ze willen vooral geen geluidsoverlast en zoeken naar een oplossing, die het hele jaar door goed presteert. Uiteraard hopen we natuurlijk dat onze klantengroep zich de komende tijd gaat verbreden”, zegt Reitsma. “Het blijft natuurlijk koffiedikkijken, maar voor hetzelfde geld is de thermodynamische warmtepomp over een jaar of 5 wel het meest toegepaste systeem.”
