Hybride verwarmen
OP ZOEK NAAR EEN BETAALBARE EN COMFORTABELE OPLOSSING
Op dit moment is de hybride warmtepomp hot. Maar die kan niet zomaar in iedere woning worden geplaatst. Dat bleek onlangs nog bijvoorbeeld bij een grootschalig demoproject, waarin onder de regie van RVO.nl gemeten werd aan 200 grondgebonden woningen die een energetische upgrade hadden gekregen.
Warmteafgiftesysteem
De hybride warmtepompen konden pas goed functioneren in de bestaande woningen als die adequaat waren geïsoleerd. Daarnaast moest in de meeste gevallen het warmteafgiftesysteem aangepast worden om de warmtepomp effectief te kunnen laten werken bij de lagere watertemperaturen. Plaatsing van ventilatoren op de radiatoren werd als een eerste verbetering met succes uitgevoerd.
Natte zijde
Het belangrijkste is echter dat de gehele natte zijde meer aandacht verdient om tot een optimaal functionerend verwarmingssysteem te kunnen komen. Het plaatsen van lage temperatuur radiatoren en convectoren is technisch gezien noodzakelijk om tot het meest aantrekkelijke en rendabele systeem te komen. Zo verdient de woningeigenaar ook snel zijn geld weer terug.
Samenvoegen
Een hybride verwarmingssysteem vraagt ook in een bestaande woning om een doordachte aanpak om het vereiste rendement te realiseren. Op basis van een praktisch technisch ontwerp kunnen de verschillende apparaten conform de gebruikerswensen samengevoegd worden tot een effectief verwarmingssysteem. Het is dus slim dat de installateur of technisch adviseur eerst samen met de klant om de tafel gaat zitten om de uitgangspunten voor het project te formuleren.
Leidraad
Hiervoor is een praktische leidraad met een model klantwaarde en een daarbij behorende checklist ontwikkeld om gericht de eisen, wensen en behoeften van de eigenaar en zijn gebruikers vast te stellen. Op basis van deze snelle inventarisatie kan vastgesteld worden, hoe op een praktische en betaalbare wijze een duurzaam verwarmingssysteem kan worden gerealiseerd. Tevens kan dan omgaand ingeschat worden wat de totale kosten en baten van het systeem op jaarbasis zijn. Kortom, een reële basis voor de berekening van een terugverdientijd. Energiecoaches, die ondersteund worden door gemeenten en coöperaties, toetsen deze leidraad momenteel.
Maatwerk
Uiteindelijk komt de vraag naar voren in hoeverre de gekozen maatwerkoplossing geschikt is voor de betreffende bestaande woning. In het bijgevoegde model klantwaarde is te zien dat de extra kosten voor afschrijvingen en voor onderhoud/service en de baten dankzij energiebesparing het uiteindelijke systeemrendement bepalen. En dat is iets wat een directe relatie heeft met de portemonnee van de klant/eigenaar.
Gebruikswaarde
Daarnaast is het belangrijk te achterhalen wat de gebruikswaarde is voor de bewoners. In het voorbeeld linksonder op de vorige bladzijde is te zien dat het hier gaat om voordelen op het gebied van functionaliteit, gezondheid, veiligheid, design/uitstraling en ego. Deze punten zijn belangrijker dan op het eerste gezicht lijkt. Het zijn namelijk stuk voor stuk koopargumenten. En dan nog te bedenken dat er zelfs mensen zijn die het maatschappelijk belang en het milieu centraal stellen in hun koopgedrag. Het is daarom slim om potentiële kopers te vragen welke gebruikswaarde zij eigenlijk willen als basis voor een maatwerk oplossing. Hiermee worden ook onnodige vragen over goedkoopste oplossingen en laagste prijzen van apparaten zo veel mogelijk vermeden.
Samenwerking
Veel huisinstallateurs hebben moeite om de technologische ontwikkelingen bij te benen. Het kan lonen om expertises samen te voegen en samen klantgericht te gaan ondernemen. Kijk voor meer informatie op: www.samenondernemen.nl.
Demoproject
De hybride warmtepomp vormt een eenvoudige en snelle oplossing voor de verduurzaming van de bestaande bouw. Met een relatief klein en licht apparaat kan een grote verduurzamingsstap worden gezet. Om de kansen van de hybride warmtepomp te kunnen bepalen, moeten we vaststellen wat de werkelijke prestaties zijn van de hybride warmtepomp in de praktijk. Vanuit deze vraagstelling ontstond het ‘Demonstratieproject Hybride Warmtepompen’. Het project is een initiatief van onder andere Techniek Nederland, Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK), Ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK) en de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO). In dit demonstratieproject worden hybride installaties in ongeveer 200 woningen, die qua bouwjaar en type uiteenlopen, gedurende minimaal één stookseizoen gemonitord. Op dit moment zijn de resultaten van 120 woningen met toestellen van diverse merken geanalyseerd. Daarmee zijn er voldoende data verzameld om de eerste conclusies te trekken. Uitgebreide metingen tonen een verlaging van het energiegebruik die de hybride installatie realiseert. Zo is het nu mogelijk om zonder aannames of fictieve berekeningen vast te stellen wat de gevolgen zijn voor het gasgebruik, de CO2-uitstoot en de energiekosten. De tussentijdse conclusies op een rijtje:
- De deelnemende woningen hadden over de twee jaar voorafgaand aan het project een gemiddeld gasgebruik van 1850 m3.
- Door plaatsing van het hybride systeem is het gemiddeld gasgebruik 75 % verminderd tot 475 m3.
- Om deze besparing te behalen, gebruikten de woningen gemiddeld 2360 kWh aan extra elektriciteit per woning.
- Dit resulteert in een jaarlijkse besparing van bijna 1000 euro per woning. Daarbij werden de energietarieven volgens het prijsplafond gehanteerd: 1,45 euro voor een m3 gas en 0,40 euro voor een kWh. Gerekend met de marktgemiddelde tarieven van mei 2023 is deze besparing 1250 euro per jaar. Met de verwachting dat de energieprijzen in de toekomst zullen stijgen, wordt de besparing voor de bewoners groter en neemt de terugverdientijd verder af.
- Veel deelnemers aan het project hebben zonnepanelen, voor hen zal de besparing nog groter zijn.
Het onderzoek heeft laten zien dat oude woningen met de huidige radiatoren in combinatie met een hybride cv-installatie een goed resultaat geven, zolang het radiatoroppervlak in de belangrijke ruimten (woonkamer) en de doorstroming in die radiatoren voldoende is. Het is ook belangrijk dat lucht om en door de radiator goed kan bewegen. Daardoor kan een radiator zijn warmte goed afgeven. Installaties met complexe zoneregelingen, die eerder naar tevredenheid functioneerden, kunnen door lagere watertemperaturen problemen geven. Dit is overigens goed oplosbaar. Ook grote installaties, met een complexe loop van de leidingen, kunnen met lagere watertemperaturen problemen geven. Met een goede regeling en voldoende doorstroming is een buffertank niet nodig. Waterzijdig inregelen met drukonafhankelijke ventielen is aan te bevelen. In een paar gevallen, met duidelijk waarneembare afgifteproblemen, zijn ventilatorstrips of laagtemperatuurradiatoren in de woonkamer toegepast.. De extra winst van dit soort oplossingen wordt in een later stadium nog onderzocht, aldus een tussentijdse rapportage van RVO.
