Flexibele oplossingen

De luchtkwaliteit in industriële omgevingen is door trends als energiezuinig en luchtdicht bouwen helaas achteruitgegaan. “Inzicht in de situatie en flexibele oplossingen zijn essentieel om het effect van slechte binnenlucht aan te pakken”, zegt Daniel Gooijer, directeur van Euromate en lid van Binnenklimaat Nederland.

“De nieuwste bouwprincipes laten steeds minder ruimte voor natuurlijke ventilatie”, vertelt Gooijer. “Mechanische ventilatiesystemen worden weliswaar opgeleverd volgens de richtlijnen uit het Bouwbesluit, maar het gebruik van de ruimte is veel bepalender voor de luchtkwaliteit. Arbeidsprocessen zoals next day delivery, retouren en lichte productie zorgen voor extra vervuiling zoals (fijn)stof, dat doeltreffend afgevangen moet worden.”

Stoffig
Volgens de WHO, het RIVM en vergelijkbare instanties geldt voor fijnstof geen drempelwaarde. Dat komt omdat zelfs de kleinste blootstelling al gezondheidsschade kan opleveren. “Bijvoorbeeld in magazijnen zijn de gevolgen van vervuilde binnenlucht goed te merken. Medewerkers gaan met hoofdpijn of een zere keel naar huis, goederen worden bedekt onder een laag stof en automatische lijnen hebben steeds vaker te maken met storingen. Maar ook buiten het magazijn zijn er gevolgen. Zo kennen we voorbeelden van winkels, waar de kleding met twee personen opgehangen moet worden door de stoffige verpakkingen. En etiketten zijn soms zo stoffig dat gedurende het transportproces barcodesystemen niet meer goed werken.”

Gezondheidsklachten
Zoals aangegeven kan slechte binnenluchtkwaliteit, mede afhankelijk van de vervuilingsbron, leiden tot serieuze gezondheidsklachten. In kantoren en scholen kunnen bijvoorbeeld hoofdpijn, vermoeidheid en concentratieverlies ontstaan en ook Sick Building Syndrome klachten liggen op de loer. “Tijdens de coronapandemie is duidelijk geworden dat in slecht geventileerde ruimtes besmettelijke virussen zich langdurig via de binnenlucht kunnen verspreiden”, vertelt Gooijer. “Goede ventilatie in combinatie met effectieve luchtreiniging is in dit geval essentieel om een gezond binnenklimaat te realiseren. Dit is ook de reden dat wij participeren in belangrijke onderzoeken zoals MIST (MItigation STrategies for Airborne Infection) en CLAIRE (Clean Air for Everyone).”

Flexibele oplossingen
Omdat gedurende de levensduur van een gebouw niet altijd dezelfde vervuilingsbronnen aanwezig zijn en het arbeidsproces steeds verandert, is het vaak lastig om een gebouwgebonden oplossing voor schone lucht op te leveren. “Gelukkig zijn er volledig zelfstandige systemen die complementair zijn aan de bestaande (ventilatie)systemen en die zonder grote bouwkundige ingrepen geïnstalleerd kunnen worden”, aldus Gooijer, die als voorbeeld de industriële luchtreiniger noemt. “Industriële luchtreinigers dragen continu zorg voor een veilige en prettige werkomgeving. Bijvoorbeeld door de luchtkwaliteit te verhogen, vervuilingen zoals (fijn)stof af te vangen en – als gevolg hiervan – schoonmaak- en onderhoudskosten te reduceren. Een speciaal filterpakket haalt alle (fijn)stof uit de lucht, waardoor dit niet langer neerdaalt op werkplekken en machines. Hierdoor hoeft minder vaak en minder intensief gereinigd te worden en neemt ook het risico op storingen af.” Bijzonder aan deze luchtreinigers is bovendien dat zij werken volgens het recirculatieprincipe. “In plaats van buitenlucht wordt geconditioneerde binnenlucht aangezogen, waardoor warmte- of koudeverlies niet aan de orde is. Sterker nog: warme of gekoelde lucht wordt juist beter door de ruimte verspreid, wat resulteert in een hoger comfort tegen gelijke energiekosten.”

Rol installateurs
In Gooijers ervaring gaan veel installateurs bij de engineering van ventilatiesystemen nog uit van het totale vloeroppervlak. “Hierbij voldoen zij weliswaar aan de regels van het Bouwbesluit, maar de activiteiten en het aantal gebruikers in een ruimte zijn minstens zo belangrijk om gezonde binnenlucht mogelijk te maken.” Daarnaast ziet hij dat installateurs onvoldoende betrokken worden bij wijzigingen in het ruimtegebruik, waardoor veel ventilatiesystemen na verloop van tijd niet meer afdoende zijn. Bovendien: “Installateurs focussen vaak op CO2-niveaus, maar kijken onvoldoende naar de vervuilingsbronnen. Je kunt je wel indenken dat ruimtes met veel fijnstofgeneratie – denk aan het herpakken van producten in kartonnen dozen en de bewerking van hout, steen en metaal – erg ongezond zijn, terwijl de CO2-niveaus prima in het groen staan. Wij raden daarom aan om het fijnstof in de ruimtes te meten. Dit kan zeer laagdrempelig en geeft nog beter inzicht in de luchtkwaliteit.”

Belang installatiegemak
Hij ziet dat steeds meer bedrijven dit inzicht op prijs stellen. “Bij de ontwikkeling van onze nieuwste generatie industriële luchtreinigers hebben we hier ook nadrukkelijk rekening mee gehouden. Bijvoorbeeld door de techniek te integreren in een IoT-omgeving met sensoren die de luchtkwaliteit continu meten en alarmeren zodra ingestelde waardes worden overschreden.” In combinatie met het meetsysteem kan actief gestuurd worden op vervuiling. “De apparaten werken harder als de lucht viezer wordt en gaan zachter en dus energiezuiniger draaien wanneer de vervuiling laag is.” Omdat steeds meer bedrijven zonnepanelen plaatsen en de resterende dakbelasting hierdoor beperkt is, is het belangrijk dat luchtreinigers zo licht mogelijk zijn. “Ook moeten de apparaten geïnstalleerd kunnen worden zonder kostbare aanpassingen aan de sprinklersystemen.” 