Duurzaam zwembad

7 december 2021

Bosbad Putten is een echte publiekstrekker op de Veluwe. Ondanks de corona mocht het zwembad dit jaar al meer dan 150.000 bezoekers verwelkomen. Recentelijk kreeg het zwemparadijs een energetische update, waarbij een verduurzamingsslag werd gemaakt. Jan Willem Brinkman van Linthorst Techniek was betrokken bij het ambitieuze project.

Linthorst Techniek is een totaalinstallateur gevestigd in Apeldoorn. Het bedrijf telt 400 medewerkers en zou gezien het aantal open vacatures graag door willen groeien. De installateur focust zich op de utiliteitsbouw, utilitaire hoogbouw woningbouw, industrie en verduurzaming van bestaande bouw. Zo zijn ze onder andere actief in de zorg, hospitality branche, datacenters en zwembaden.

Achtergrond
Bosbad Putten heeft onder andere een recreatie-, wedstrijd-, buiten- en doelgroepenbad. Ook zijn er een kanovijver en horecafaciliteiten aanwezig. In 2019 raakte Linthorst Techniek betrokken bij de uitbreidingsplannen van Bosbad Putten. Het zwembad wilde een wildwaterbaan bouwen. Met deze uitbreiding zou het zwembad echter dubbel zoveel energie gaan gebruiken: van zo’n 350.000 kubieke meter gas per jaar naar zo’n 700.000. Daardoor had het zwembad een energieprobleem, ook omdat ze niet meer CO2 mochten uitstoten dan hun vergunning toeliet. Conclusie: verduurzaming was onontkoombaar.

Uit eigen doos
Linthorst Techniek werd ingeschakeld om de ruimteverwarming en warmwaterproductie te verduurzamen. De totaalinstallateur kwam uit op een HT-warmtepompconcept uit eigen doos. Om precies te zijn twee Skadi warmtepompen van zusteronderneming ‘Wij Maken Energie’. “Het mooie van deze warmtepompen is, dat we hoge temperaturen maken met een hoog rendement. Het gaat om een water/water warmtepomp, die gekoppeld wordt aan een bronsysteem en een droge koeler. Het systeem kan zowel energie uit de bodem als buitenlucht halen. Zodra de buitentemperatuur hoger is dan de brontemperatuur draaien we op de droge koeler.”

HT-warmtepomp
De HT-warmtepompen hebben een totaal opgesteld vermogen van 800 kW. Ze kunnen collectieve verwarming leveren tot een temperatuur van 75 graden en hebben een BCRG-gelijkwaardigheidsverklaring voor de BENG berekening. De warmte wordt onder andere gebruikt om de binnentemperatuur in het zwembad door het jaar heen op 30 graden te houden.

Afgifte
De warmteafgifte vindt plaats via zes LBK’s. De vroegere HT-verwarmingsblokken zijn vervangen door MT-varianten. Ook de zwembadverwarming zelf ging op de schop. De warmtewisselaars zijn vervangen door lage temperatuur varianten en groter gedimensioneerd.

Openblijven
“Het zwembad moest openblijven tijdens de energetische renovatie, dat was een behoorlijke uitdaging”, vertelt Brinkman. Eerst werd de nieuwe installatie neergezet naast de bestaande cv-ketel. Daarna kon men overschakelen. “Op die manier duurde de onderbreking maar een paar uur.” De oude installatie blijft overigens staan om eventueel bij te springen tijdens piekmomenten of bij technische problemen. Afgelopen jaar was dat onnodig. De aansturing verloopt volledig automatisch via een Priva-beheersysteem.

Resultaten
Om legionellabesmettingen tegen te gaan is het zwembad wettelijk gezien verplicht het douchewater door te spoelen met heet water van zo’n 70 graden. Dat gebeurt tweemaal per week. Om die temperatuur te kunnen bereiken is er nog een kleine boiler nodig die op aardgas werkt nodig. “Per jaar verstoken we nog maar zo’n 12.000 kubieke meter gas, dit is inclusief het woonhuis en het restaurant op het terrein”, laat zwembadmanager Dick Eijland weten op de website van het Expertise Centrum Warmte. Het zwembad gebruikt nu wel iets meer stroom dan voorheen, vanwege de warmtepomp. Maar minder dan Linthorst Techniek van tevoren had berekend, een meevaller dus 

Volgens een RVO-rapport uit 2015 (‘Verduurzaming van sportaccommodaties’) telt Nederland ruim 700 openbare zwembaden. De kosten voor energie en water voor zwembaden maken ongeveer 13% van de totale begroting uit. Het energiegebruik en de kosten voor energie variëren behoorlijk. Het energiebudget van een zwembad loopt al snel op tot enkele ‘tonnen’ per jaar. Het gemiddelde energiegebruik van een sportvereniging bedraagt circa 19.000 m3 aardgas en circa 80.000 kWh elektriciteit. De energierekening ligt jaarlijks tussen € 10.000 en € 20.000 en vormt 15-20% van de begroting, volgens het rapport. Specifieke cijfers voor sportaccommodaties zijn niet voorhanden maar het besparingspotentieel lijkt groot. Zwembaden kunnen de grootste besparingen realiseren. Een aantal voorbeelden laat zien dat een energiebesparing tussen de 30% en 50% haalbaar is. Dit kan al gauw een besparing opleveren van € 100.000 per jaar. De terugverdientijden liggen tussen de vijf en tien jaar. Met relatief eenvoudige maatregelen op het gebied van isolatie, verwarmingsinstallatie, verlichting, keukenapparatuur en duurzame energie daalt de energierekening met minimaal 10-15%. Deze maatregelen vergen een investering van gemiddeld € 10.000 per locatie. Nieuwe sportaccommodaties worden al vaak zeer energiezuinig of (bijna) energieneutraal gerealiseerd.