Bevochtiging

Volgens experts heeft circa 40% van de gebouwen te kampen met een te lage luchtvochtigheid. Met name tijdens de koudere maanden. De markt levert verschillende oplossingen om dit probleem het hoofd te bieden, maar sommige brengen een legionellarisico met zich mee. Hoe ga je hiermee om?

Het is een terugkerend thema in IZ: luchtbevochtiging. Ondanks jarenlange campagnes van fabrikanten, leveranciers, kennisinstituten en andere stakeholders blijft een goede RV in de gebouwde omgeving een zorgenkindje. Wat is er aan de hand?

Type gebouw
“Het hangt voor een groot deel af van het type gebouw en de processen die er zich in afspelen”, zegt Wil Sampers, DGA van Cumulus. Zijn bedrijf is gespecialiseerd in industriële en utiliteits- bevochtiging en waterbehandeling.
“In een aantal marktsegmenten gelden duidelijke randvoorwaarden voor de RV in gebouwen. Denk aan de textielindustrie, fruit- en groentetelers die gebruik maken van koelcellen, laboratoria of de zorgsector. Vanwege de hygiëne of gewenste optimale productieomstandigheden houdt men daar al uit voorzorg strikte randvoorwaarden aan. Maar in bijvoorbeeld kantoren of woningen ligt dat anders.”

Graadmeters
“Het beslissingstraject duurt langer, men heeft geen sensor in het lichaam die de luchtvochtigheid meet. Geïrriteerde ogen, een droge hoest of huid zijn dan vaak indicatoren dat de luchtvochtigheid te laag is.” Dat betekent in de praktijk een RV onder de 40%.

Koude lucht
Vooral in de koude maanden schiet de RV naar beneden. Maar vergis je niet, zegt Sampers. “Ook tijdens andere periodes, zoals dit jaar tijdens Pasen, toen er droge, zeer warme lucht uit Oost-Europa over kwam waaien, kan de RV omlaag gaan.” Het probleem is dat koude lucht minder water bevat, waardoor je sneller in de gevarenzone terecht komt. “Ga je dan ventileren met een CO2-gestuurd systeem dan krijg je geen indicatie van de luchtvochtigheid”, zegt Sampers. Eigenlijk zou het dus raadzaam zijn om ook standaard een vochtsensor toe te passen bij systeem 3 en 4.

Integrale aanpak
Net zoals de overige geïnterviewden voor dit artikel, pleit de Managing Director van Cumulus voor een integrale aanpak van het probleem. Daarbij is het onder andere belangrijk om te letten op de functie van het gebouw, de populatie, de kwaliteit van de schil, gebalanceerde ventilatiesystemen goed in te regelen en een warmtewiel voor vochtterugwinning toe te passen. Dat laatste draagt ook bij aan een lager energiegebruik van klimaatinstallaties.

Samenwerken
Daarnaast is het belangrijk voor een bevochtigingsexpert die actief is in de utiliteit om nauw samen te werken met de leverancier van de LBK tijdens het ontwerp- en de realisatiefase. “Wij zitten met onze systemen graag aan de voorkant van een LBK, omdat we dan een uniforme aanstroom van lucht hebben en gebruik kunnen maken van stroomopwaartse ventilatoren. Maar, veel fabrikanten plaatsen onze bevochtigers liever aan de achterkant. Dat werkt niet optimaal, want de RC-fans creëren sterke wervels, waardoor de ventilator nat wordt.”

Woningbouw
Een lage RV komt zowel voor in de bestaande gebouwenvoorraad als nieuwbouw en zowel in de utiliteit als woningbouw. Voor de woningbouw bestaan ook oplossingen, toch hoeft een installateur nauwelijks aan de bak in dit marktsegment. “Financieel gezien is het voor veel eigenaren een brug te ver om professionele systemen aan te schaffen. Men gaat eerder langs bij een bouwmarkt of schaft via internet een bevochtiger aan. Het grote nadeel van deze oplossingen is dat ze vaak niet de benodigde capaciteit hebben voor de woning en er bij gebrekkig onderhoud biofilm ontstaat in de filters. Een voedingsbodem voor bacteriën en virussen.”

Professionele oplossingen
In het professionele segment zie je vooral stoombevochtigers en adiabatische bevochtigers voorbij komen. Zoals uiteengezet in de kaderteksten hebben beide hun voor- en nadelen. Beide systemen brengen in ieder geval het nodige onderhoud met zich mee. Zo is het bijvoorbeeld zaak om bij stoombevochtigers te letten op kalkaanslag, een waterontharder kan wenselijk zijn. Adiabatische bevochtigers vragen op hun beurt weer om controle op biofilm en de werking van omgekeerde osmose-membramen als die worden toegepast. In alle gevallen adviseert Sampers één keer per jaar grootschalig onderhoud uit te laten voeren en daarbij onder andere te letten op de prestaties van afzonderlijke onderdelen, vervuiling, lekkages, kwaliteit van filters en olie en eventueel de seals te vervangen bij hoge drukpompen. En uiteraard legionellamonsters te nemen.

Blijvend actueel
“Het legionellaprobleem blijft spelen. Bij 10-12% van de controles wordt de bacterie aangetroffen. Gelukkig staat Bovenkarspel nog bij veel mensen op het netvlies en houdt de sector zich naar mijn indruk consequent aan de voorschriften met betrekking tot monstername.”

Toekomst
Dat is ook hard nodig, want met de vergrijzing en steeds strengere productie- en kwaliteitseisen in productiesectoren blijft alertheid geboden. En dat zal op termijn ook gaan gelden in de reguliere woningbouw. “We zien al in het luxe villasegment dat bevochtiging meer gemeengoed begint te worden, gewoonlijk is het dan een kwestie van tijd, voordat ook goedkopere technieken worden ontwikkeld die doorsijpelen naar de andere segmenten van de woningbouw.” 