Auteur: Ruud

Prefabben

Installateurs kunnen slimmer en efficiënter hun werk voorbereiden door te prefabben. Ron Bosch, adviseur en HBO-hoofddocent Installatietechniek dook voor IZ in deze bijzondere wereld en sprak met een aantal koplopers. Prefabben is het proces waarbij installatieonderdelen of samengebouwde installatiemodules van een gebouw of installatie vooraf in een fabriek of werkplaats worden geproduceerd en vervolgens op de bouwplaats worden gemonteerd. Dat kan variëren van kleine componenten, zoals warmtepompen en ventilatie-units, tot grotere modules, zoals een volledig afgewerkt WKO-systeem of zelfs de gehele warmteopwekkingsinstallatie in een container. Voordelen Prefabben biedt aanzienlijke voordelen, zoals tijd- en kostenbesparing, doordat componenten in een gecontroleerde omgeving worden geproduceerd, wat parallel kan lopen met andere bouwwerkzaamheden en leidt tot lagere productiekosten. De productie onder optimale omstandigheden verhoogt de kwaliteit en vermindert de materiaalverspilling. Daarnaast zorgt prefabben voor een veiligere werkomgeving en betere ergonomische omstandigheden, waardoor de fysieke belasting op de bouwplaats aanzienlijk wordt verminderd. Risico’s Prefabben kent enkele risico’s, zoals aansluitproblemen op de bouwplaats, wanneer onderdelen niet goed passen of niet juist worden geïnstalleerd. Dit kan leiden tot vertragingen en extra kosten. Daarnaast kunnen er logistieke uitdagingen zijn bij het transport van prefab elementen naar de bouwplaats. Inflexibiliteit speelt ook een rol, omdat aanpassingen op locatie moeilijker en duurder zijn. Verder vereist de prefab productie zelf aanzienlijke initiële investeringen in technologie en training. Tot slot hebben installateurs nogal eens de neiging om geprefabte onderdelen los te halen, omdat zij moeite hebben met de aansluiting of afwijkingen in de uitvoering. Vakmanschap Prefabben vermindert de noodzaak voor traditioneel vakmanschap

Praktijkleren en helden

Bedrijven die praktijkleerplekken aanbieden, verdienen meer dan lof. Ze dragen niet alleen bij aan de toekomst van hun eigen sector, maar ook aan de maatschappij als geheel. In een tijd waarin vakmensen schaarser worden, maar de uitdagingen groter zoals door de energietransitie, zijn het juist deze bedrijven die jongeren de kans geven om het vak in de praktijk te leren. De subsidieregeling praktijkleren biedt daarbij cruciale ondersteuning. Dat de­-ze regeling nu mogelijk onder druk staat door bezuinigingen, is dan ook zorgwekkend. De evaluatie van de regeling laat zien dat het werkt. Voor een derde van de werkgevers is de subsidie zelfs dé motivatie om leerbanen aan te bieden. Vooral in het midden- en kleinbedrijf, in sectoren zoals de zorg en de techniek, is deze regeling essentieel om het leer-werktraject in stand te houden. Het zijn deze bedrijven die ervoor zorgen dat jongeren maar ook zij-instromers hun talenten kunnen ontwikkelen, onder begeleiding van ervaren vakmensen. Ze creëren leeromgevingen waar theorie en praktijk samenkomen, en waar leerlingen kunnen groeien tot de vakmensen die Nederland hard nodig heeft. Een bezuiniging op de regeling zou het aantal leerbanen onder druk zetten, terwijl het tekort aan vakmensen juist toeneemt. We zouden bedrijven moeten ondersteunen en waarderen voor de onmisbare rol die ze spelen. Zonder hen en de leerlingen die zij begeleiden, is er geen toekomst voor veel van de essentiële beroepen die Nederland draaiende houden. Sven Asijee Directeur Wij Techniek

Trots op kampioenen

De afgelopen jaren is er een groeiende erkenning gekomen voor het belang van vakmanschap en praktische vaardigheden in onze snel veranderende economie. Vakmensen zijn nodig om het verschil te maken en de grote uitdagingen die we hebben te helpen oplossen. Kampioenen hebben we nodig. En die hebben we! Donderdag 3 oktober ontving minister Bruin Nederlandse deelnemers van WorldSkills Lyon 2024 op het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap in Den Haag. De 25 studenten van Team Netherlands hebben in Lyon gestreden en kunnen zich met de wereldtop meten. De Olympische Spelen van het vakmanschap. Sven Asijee was erbij. Hij is sinds juni van dit jaar bestuurslid van Skills Netherlands en richt zich op de betrokkenheid van bedrijven bij deze kampioenschappen. Maar ook als directeur van Wij Techniek voelt hij zich zeer betrokken. “Vakmanschap en ontwikkeling, de kernwaarden van de toekomst. We hebben vakmensen nodig die nu en morgen oplossingen kunnen bieden. Deze wedstrijden geven aan dat we echt aan top kunnen en willen staan.” Mooie resultaten WorldSkills Lyon 2024 vond plaats van 10 t/m 15 september. Op dit ‘WK voor beroepen’ namen 25 Nederlandse toptalenten deel in 23 verschillende vakwedstrijden. Ook in de techniek Van de bijna 70 landen en regio’s uit de hele wereld heeft Nederland op basis van de gemiddelde puntenscore van het gehele team, een 17e positie behaald. Maar liefst 12 van hen hebben bovendien een Medallion for Excellence ontvangen. Dit is een onderscheiding voor studenten met een score die volgens de WorldSkills gestelde eisen excellent is.

Slim is niet altijd simpel

“Wil je die term hier nooit meer gebruiken!”, bitste de R&D-manager me toe toen ik de term Minimal Viable Product gebruikte voor de introductie van een nieuwe ontwikkeling door zijn bedrijf. Onze definities kwamen helemaal niet overeen. Ik gebruikte deze in innovatie en marketing bekende term voor het snel op de markt brengen van een nieuwe ontwikkeling. De manager waarmee ik sprak, dacht bij die term juist aan een product dat nog verre van af is. Ik hoor het vaker in technische bedrijven, dat een technisch product nog niet af is. Ook, dat er nog wat zaken aan toegevoegd moeten worden, zodat het helemaal doet wat het moet doen in de ogen van de ontwikkelaars. Maar is dat slim? En heeft die klant wel behoefte aan al die toevoegingen? Marketing is op zich ook al zo’n term waar veel verschillende definities over bestaan. De meest gehoorde is dat marketing gaat om alles wat met bekendheid en reclame te maken heeft. Marketing heeft daar zeker mee te maken. Maar marketing is veel meer dan dat. En heeft vooral met de klant te maken. Waar die behoefte aan heeft, of anders gezegd: tegen welke problemen een klant aanloopt en waarvoor hij een oplossing zoekt. Het is heel slim om daar eerst naar te vragen voordat je probeert een slimme oplossing te bieden, omdat je vanuit je eigen vakgebied denkt dat de klant daarmee geholpen is. Stem daarom eerst af met de klant waarover je het hebt, zodat je elkaars taal spreekt. Want

De kansen en mogelijkheden van slim installeren

De koeltechnische sector is volop in ontwikkeling en we staan voor een viertal belangrijke transities om slim installeren mogelijk te maken. De eerste transitie is de uitfasering van F-gassen en de overstap naar alternatieve koudemiddelen. Dit gebeurt door in grote stappen de hoeveelheid F-gassen die op de Europese markt gebracht mag worden terug te brengen. Daarnaast zien we de overgang van gasketels naar warmtepompen. Niet alleen in de nieuwbouw, maar ook in de grote vervangingsmarkt zagen we tot dit jaar een grote toename. Digitalisering en robotisering zijn de derde transitie en niet meer weg te denken uit onze sector. De bediening en het beheer van de regelsystemen van koel- en klimaatinstallaties gebeuren in toenemende mate digitaal en op afstand, waarbij we soms niet eens meer bij de klant hoeven te komen en tijd en geld bespaard wordt. Tot slot is daar de overgang naar geïntegreerde installaties. Waar we voorheen separate installaties hadden voor koelen, verwarmen en ventileren, zien we deze functies nu steeds vaker in één apparaat terug. Hierdoor kan de installatietijd op de bouwplaats worden verkort met als resultaat een afname van de faalkosten. Slim installeren biedt veel kansen en mogelijkheden voor installatiebedrijven, maar is ook hard nodig gezien de tekorten aan goed personeel en de toegenomen installatietijd. Bij NVKL zijn fabrikanten en leveranciers aangesloten die warmtepompen en geïntegreerde systemen ontwikkelen en leveren. De NVKL-erkende installateurs die hiermee werken zijn volledig op de hoogte van voornoemde innovatieve toepassingen en ontwikkelingen en kunnen hierover gedegen advies uitbrengen. Coen van de

Slim renoveren

Verduurzamen vereist een integrale benadering. Dat krijgen we als IZ bij vrijwel ieder interview te horen. Gaat het een keer fout, dan blijkt het daar vaak ook aan te hebben geschort. Bij de Woonwijzerwinkel kiezen ze daarom voor een slimme aanpak, waarbij de eerste stap al het fundament legt voor een succesvolle vervolgstap. “De Woonwijzerwinkel is de grootste winkel voor duurzaam wonen in Nederland”, valt er op de website te lezen. “In onze showrooms in Rotterdam, Kerkrade en Tiel, vinden onze klanten alle duurzame oplossingen voor isoleren, ventileren, zonnepanelen, warmtepompen, zonneboilers, duurzame materialen, onder één dak. Klanten krijgen van ons deskundig, onafhankelijk en persoonlijk advies dat past bij hun woning, situatie en budget. “ Naast het geven van advies helpt de Woonwijzerwinkel ook bij het vinden van de juiste bouw- en installatiepartners. Pilot IZ bezocht de showroom in Kerkrade en sprak er met Marketing- en Communicatie-expert Jochen Greven en Yoram Moonen, Projectleider Energierechtvaardigheid en LAI over een pilotproject dat onlangs van start is gegaan. Het gaat om het verduurzamen van 50 huishoudens in de wijk Molenberg. Samen met Vrieheide is Molenberg de wijk met de meeste energiearmoede in de Limburgse gemeente. De pilot richt zich op particuliere woningen met een WOZ-waarde lager dan €219.000 en een energielabel D, E, F of G. Het doel is om bij de gemeentebrede uitrol in totaal minimaal 1.443 woningen energetisch te verbeteren. Planning Het initiatief maakt deel uit van een groter plan om in het totaal 5155 woningen in 5 Limburgse gemeenten aan te

Slimstalleren

Het leven van de nog maar 41-jarige Peter Geerdes leest als een jongensboek. Al op jonge leeftijd kwam hij achter zijn technische talent en besloot hij er maximaal gebruik van te maken. Dat leidde hem onder andere naar Mysterieland, badkamers installeren en sinds enige jaren Slimstalleren. Als tiener raakte Geerdes gefascineerd door de technische kant van evenementen organiseren en al doende leerde hij de kneepjes van het vak. Hoe je het geluid en het licht regelt bijvoorbeeld. “Destijds dacht ik nog dat je een papiertje nodig had om verder te komen, dus voor de zekerheid heb ik toen maar een opleiding Media- en Entertainmentmanagement gevolgd. Ik zie nu wel in dat de juiste ervaring en kennis veel belangrijker zijn dan een diploma.” Sensation Geerdes werkte op grote festivals als Sensation, Mysterieland en Dance Valley en was ook zelf een tijd lang actief als Dj. Maar gaandeweg kreeg hij het steeds drukker, waardoor hij nog maar zelden thuis te vinden was. Een onhoudbare situatie. “Een aantal jaar geleden heb ik de knoop doorgehakt en ben ik aan de slag gegaan als zelfstandige in de bouw. Ik kon daarbij deels terugvallen op de kennis die ik al had opgedaan als medewerker bij Hornbach, een side job die ik een tijd lang heb gedaan” Ook hier leerde hij al doende verder. Hij installeerde badkamers met ervaren vakmensen, boog zich over installatieconcepten, maar kwam uiteindelijk weer terug bij zijn oude liefde: E-techniek. Gebouwautomatisering Geerdes haalde onder andere zijn KNX-certificering en bekwaamde zich in Loxone.

Slim meten

Temperatuurmeters, rookgasanalysers, drukmeters; als installateur kan je er niet zonder. Vandaar dat de vraag eigenlijk altijd wel constant blijft. Crisis of geen crisis. IZ ging op bezoek bij Euro Index. De technische handelsonderneming fungeert als importeur/distributeur, onderhoudsexpert en ontwikkelt en produceert ook een eigen gamma aan producten onder de naam Blauwe Lijn. Daarnaast spraken wij ook met concullega Testo. Euro Index is in uiteenlopende sectoren actief, waaronder de industrie en installatiebranche. De technische handelsonderneming levert meetoplossingen op het gebied van verwarmings- en elektrotechniek, gas- en lekdetectie en binnenklimaat/koeltechniek. Daarnaast kan de vakman er terecht voor onderhoud en het kalibreren en justeren van instrumenten. Breed palet De technische handelsonderneming biedt een breed palet aan oplossingen voor de installateur. Die blijkt vooral op zoek te zijn naar meetinstrumenten die te maken hebben met rookgasanalyse en elektrische en persoonlijke veiligheid, vertelt Marco van Raavens, Marketing- en Communicatiemanager. Gasketelwet Dat valt eenvoudig te verklaren. Door de gasketelwet is de vraag naar rookgasanalysers toegenomen. En ook naar gasdetectiesystemen. Onder andere in de vorm van een draagbare variant die gaat piepen en trillen als de toegestane koolmonoxide-waarde in de omgevingslucht wordt overschreden. Daarnaast krijg je bij de aanleg van elektrische installaties te maken met de NEN 1010 en NEN 3140. Dan kan je niet om meetinstrumenten heen. Protocollen Over het algemeen gebruikt de installateur wel zijn meters op de juiste manier, is de indruk van Van Raavens. Maar soms wordt niet het juiste protocol gevolgd. Bijvoorbeeld omdat men al jarenlang gewend is om werkzaamheden op een

Robotisering

Installateurs kunnen slimmer en efficiënter hun werk voorbereiden door te prefabben. We zien dan ook een toenemende ontwikkeling van de toepassing van prefab-bouw. Door bouwkundige elementen zoals gevels onder ideale omstandigheden in een fabriek te bouwen, kan veel tijd op de bouwplaats worden bespaard. Bovendien kan dit werk deels door robots worden uitgevoerd (robotisering). Hierdoor neemt de werkdruk van monteurs af en kunnen bouwplanningen worden verkort. Het vraagt echter wel een gedegen ontwerp en werkvoorbereiding om te voorkomen dat zaken alsnog moeten worden aangepast of hersteld op de bouwplaats. Specialistische kennis verschuift daarmee van bouwplaats naar werkplaats, wat uiteindelijk resulteert in een toename van uitvoerende specialisten en een afname van vakmensen met kennis van de complete installatie. De toekomst zal leren wat het gevolg hiervan zal zijn voor de branche. Vakmensen met een brede kennis zullen altijd wel nodig zijn, mag je verwachten. Maar gezien de grote tekorten aan vakmensen kan robotisering zich wel eens heel snel gaan ontwikkelen.

Ontzoutingsinstallaties

Ontzoutingsinstallaties kunnen uitkomst bieden om drinkwater geschikt te maken voor andere doeleinden. Ron M R Bosch, adviseur, onderzoeker en HBO-hoofddocent Installatietechniek dook voor IZ in de wereld van de omgekeerde osmose. In deze uitgave deel II. Voor ons onderzoek richten we ons in dit artikel op waterontzouters met omgekeerde osmose via het uittapsysteem. In de vorige uitgave gaven wij een uitleg over de werking. In dit nummer focussen we ons op de installatie en de voor- en nadelen van een dergelijke waterontzouter. Installatie Het systeem wordt gekoppeld aan de drinkwaterinstallatie, die is aangesloten op het drinkwaternet van het waterleverend bedrijf. Het water wordt behandeld, waardoor het fysisch verandert en niet langer geschikt is als drinkwater. Om het systeem goed aan te sluiten, dient u de voorschriften van de waterwerkbladen na te leven. Deze zijn te vinden via www.waterwerkbladen.nl. Tip: zeker waterwerkblad 3.8 lezen en de instructies opvolgen. We hebben het hier over een vloeistofklasse 2 beveiliging volgens de NEN-EN1717 Type EA voor het omgekeerde osmose uittapsysteem. Let daarnaast ook met name op Waterwerkblad 4.6 artikel 2.2. Doel Wat willen we bereiken met de ontzoutingsinstallatie? - goede filtering en kwaliteit van ons drinkwater; - efficiënt energiegebruik; - efficiënt watergebruik; - vermindering filtering afvalwater; - bedrijfszekerheid van achterliggende installaties waarborgen tegen lage kosten. Voordelen Het omgekeerde osmose waterbehandelingssysteem biedt verschillende voordelen, zoals: Zuiverheid: Omgekeerde osmose verwijdert vrijwel alle deeltjes, waaronder mineralen, bacteriën, virussen en chemische verontreinigingen, waardoor het behandelde water een zeer hoge zuiverheid heeft. Veelzijdigheid: Osmosewater kan worden gebruikt in verschillende toepassingen, zoals huishoudelijke apparaten, laboratoriumwerk,