Comfortdouche?

In 85% van de woningen staat nog een cv-ketel. Ze nemen de ruimteverwarming en warm waterproductie voor hun rekening. De gasgestookte cv-ketel is niet duurzaam, maar zorgt wel voor een ongelimiteerde beschikbaarheid van warm water. Maar daar komt nu verandering in.

Zo langzamerhand beginnen termen als energieneutraal, gasloos, NOM en BENG gemeengoed te worden in onze maatschappij. Ze verwijzen allemaal naar hetzelfde fenomeen dat de Nederlandse gemoederen al enige tijd flink bezig houdt: de energietransitie. Die maatschappelijke omwenteling heeft de populariteit van duurzame oplossingen in een stroomversnelling gebracht. Maar tegelijkertijd dienen zich daarmee nieuwe uitdagingen aan. Kunnen we straks nog wel comfortabel douchen? IZ voelde Irene van Veelen, expert Sanitaire Technieken van ISSO erover aan de tand.

BENG, NOM, gasloos en energieneutraal hebben allemaal één grote consequentie voor de installateur zeg jij. Waar doel je dan op?
“Nieuwe installatieconcepten en regelgeving zorgen ervoor dat duurzame installatieconcepten steeds meer ingeburgerd zullen raken.”

Dat heeft ook gevolgen voor de productie van warm water. Hoe precies?
“We zijn gewend geraakt aan de ongelimiteerde beschikbaarheid van warm water. De gasgestookte cv-ketel heeft zo’n hoog vermogen, dat we niet hoeven te bufferen. Nu we van het gas los gaan, maakt de warmtepomp een enorme opmars en dat zal leiden tot een andere comfortbeleving.”

Hoe bedoel je?
“Als je een warmtepomp installeert, heb je een buffervat nodig om warm water op te slaan. Dat komt doordat de warmtepomp een veel lager vermogen heeft dan de cv-ketel. De vraag is alleen of er wel altijd voldoende water voorradig zal zijn. Misschien is het voorraadvat wel leeg aan het einde van de dag. Bij te klein ontworpen installaties zal dat zeker tot ergernis leiden.”

Dat is toch raar. Duurzaamheid gaat dus ten koste van comfort?
“Er zijn wel oplossingen beschikbaar om dit probleem te ondervangen. Zorg in de eerste plaats voor een voldoende groot buffervat. Verder kan er een elektrisch element in het voorraadvat worden aangebracht of een doorstroomheater bij de douche, maar ja dat zijn energetisch gezien niet echt de meest zuinige alternatieven.”

Zie jij nog andere mogelijkheden?
“In de bestaande bouw kan je nog overwegen om over te stappen op een hybride warmtepompsysteem, alleen blijf je dan vastzitten aan het gas. Het is slechts een tussenoplossing, waar je bovendien in de nieuwbouw niets aan hebt. Een andere methode is om woningen aan te sluiten op warmtenetten. Via platenwisselaars en doorstroomtoestellen kan je dan vervolgens fikse capaciteiten aan. Maar ja zelfs met een dergelijke warmtebron ben je niet automatisch gevrijwaard van tekorten, dus zal je bij een te grote warm watervraag vooralsnog aangewezen zijn op een extra boilervat. Een laatste mogelijkheid is om warm water te gaan produceren met een zonneboiler, maar dan moet je tijdens donkere dagen ook elektrisch gaan bijstoken. In alle gevallen zou ik overigens sowieso adviseren om de energievraag terug te brengen met een douchewater wtw systeem. Dat kan zo al 50 tot 60 % warmteterugwinning opleveren.”

Nu kom jij vrij makkelijk op de proppen met allerlei methodes, die met hun beperkingen in acht genomen, het comfortprobleem kunnen ondervangen. Is de installateur hiervan wel op de hoogte?
“Nee. Een grote groep installateurs is over het algemeen niet goed bijgeschoold als het om duurzame technieken gaat. Zeker nu de bouw aantrekt, schiet de tijd er vaak bij in om een cursus of opleiding te gaan volgen. Op die manier krijgen ze een kennisachterstand, waardoor ze moeilijk maatwerk kunnen bieden. En laat dat nu net nodig zijn bij deze energietransitie, waar de grootste opgave ligt in de transformatie van de bestaande woningvoorraad met allemaal unieke bouwtrajecten.”

Fabrikanten en leveranciers daarentegen zijn al snel ingehaakt, maar focussen zij zich niet teveel op de productie en toepassing van warmtepompen?
“Natuurlijk zijn er alternatieven op de markt; zoals houtpellet-installaties, elektrische cv-ketels, noem maar op. Maar ik kan de grote fascinatie voor warmtepompen wel begrijpen. We hebben het over een uitstekende technische oplossing die z’n waarde al ruimschoots heeft bewezen in de praktijk.”

Hoe probeert ISSO tot slot een helpende hand te bieden?
“Onder andere via diverse Publicaties en Kleintjes over warmtepompen. En binnenkort komt er een nieuwe ISSO-publicatie ‘30’ over leidingwaterinstallaties waarin onder andere aandacht is voor de dimensionering van buffervaten.”